2023-08-19 07:27:14 by Bharadwajraki
This page has been fully proofread twice.
मेकेन करेण, अतिकठिनाज्ञानपाषाणसमुट्टङ्कनायेव गृहीतटङ्कमितकरेण, निरुपप्लवापवर्गदानसत्रदीक्षिते जयत्यभयङ्करे करे निस्सारभोगवदान्येन किं मयेति ह्रियेवावाङ्मुखेन वराङ्कितेन करारविन्देन परिपूरयन्तमभिमतान्यभिसन्धिमताम्, नीरूपदिगम्बराच्छादननिर्वेदादिव बहुरूपेण तारक्षवेण चर्मणाऽभिसंवीतम्, चिन्मये अतिनिर्मले वपुषि जपाकुसुमपार्श्वग-
[commentary]
प्रतीति वाऽर्थः । जिगमिषन्तं गन्तुमिच्छन्तमिव स्थितं वेदमयं वेदस्वरूपम्, मृगं हरिणम् । 'मृगे कुरङ्गवातायुहरिणाऽजिनयोनयः' इत्यमरः । अपरपादयोः पश्चाच्चरणयोर्नियन्त्रणेन नियमनेनेत्यर्थः । आत्मन्येव निभृतं निश्चलं यथा तथा नियच्छन्तं निगृह्णन्तम्, अतिकठिनमतिनिष्ठुरम् । 'कर्कशं कठिनं क्रूरं कठोरं निष्ठुरम्' इत्यमरः । यदज्ञानमेव पाषाणं तस्य समुट्टङ्कनं विभेदनं तस्मा इव इतरस्तदन्यः यः करो हस्तस्तेन गृहीतः स्वीकृतः टङ्कः पाषाणभेदकायोविकारो येन स तथाभूतम् ।
'वृक्षादनो वृक्षभेदी टङ्कः पाषाणदारणः' इत्यमरः । निष्क्रान्तः उपप्लवः उत्पातो विप्लवो वा यस्मात्सः । 'उपप्लवस्सैंहिकेये विप्लवोत्पातयोरपि' इति हेमचन्द्रः । तथाभूतश्चासौ योऽपवर्गो मोक्षः । 'मोक्षोऽपवर्गोऽथाज्ञानम्' इत्यमरः । तस्य दानं वितरणं तदेव सत्रं एकवत्सरादिबहुवत्सरादिसाध्ययागविशेषः । तस्मिन् दीक्षितेबुबद्धदीक्षे अत एवाभयङ्करे
[^१]अभयप्रदातरि, करे हस्ते, जयति सर्वोत्कर्षेण वर्तमाने सतीत्यर्थः । निस्सारस्तुच्छो यो भोगः वैषयिकसुखं तस्य वदान्येन दात्रा । 'भोगस्सुखे स्त्र्यादिभृतौ' 'वदान्यो दातृमहतोः' इति च अमरः । मया किं प्रयोजनमिति ह्रिया लज्जयेव, अवाङ्मुखेन अधोमुखेन वराङ्कितेन वरदमुद्राङ्कितेन करारविन्देन अभिसन्धिमतां फलाभिलाषवताम् अभिमतानि प्रार्थितार्थान् अभीरयन्तं (?) वितरन्तमित्यर्थः । योगेन संरक्षणधुरीणमिति भावः । अथवा पूरयन्तं पालयन्तमित्यर्थः । क्षेमेण संरक्षकमिति भावः । 'पॄ पालनपूरणयोः' इति धातोर्णिजन्ताल्लटश्शत्रादेशः । नीरूपं रूपरहितं यद्दिगेवाम्बरं वस्त्रम् । 'अम्बरं व्योम्नि वाससि' इत्यमरः । तेनाच्छादनं परितो धारणं तस्मिन् निर्वेदो जुगुप्सा तस्मादिव बहून्यनेकानि रूपाणि नीलपीतादीनि यस्य तत्तथाभूतेन । तरक्षोः व्याघ्रस्य इदं तारक्षवं वैयाघ्रमित्यर्थः । तथाभूतेन चर्मणाऽजिनेन । 'तरक्षुस्तु मृगादनः' 'अजिनं चर्म
[^१] अभयमुद्रया मोक्षदानं, वरमुद्रया अवरया वृतेप्सितदानं, टङ्कमुद्रया अज्ञानपाषाणसमुट्टङ्कनम् -- इति करचतुष्टयचिह्नस्य तात्पर्यं दर्शितम् ।
[commentary]
प्रतीति वाऽर्थः । जिगमिषन्तं गन्तुमिच्छन्तमिव स्थितं वेदमयं वेदस्वरूपम्, मृगं हरिणम् । 'मृगे कुरङ्गवातायुहरिणाऽजिनयोनयः' इत्यमरः । अपरपादयोः पश्चाच्चरणयोर्नियन्त्रणेन नियमनेनेत्यर्थः । आत्मन्येव निभृतं निश्चलं यथा तथा नियच्छन्तं निगृह्णन्तम्, अतिकठिनमतिनिष्ठुरम् । 'कर्कशं कठिनं क्रूरं कठोरं निष्ठुरम्' इत्यमरः । यदज्ञानमेव पाषाणं तस्य समुट्टङ्कनं विभेदनं तस्मा इव इतरस्तदन्यः यः करो हस्तस्तेन गृहीतः स्वीकृतः टङ्कः पाषाणभेदकायोविकारो येन स तथाभूतम् ।
'वृक्षादनो वृक्षभेदी टङ्कः पाषाणदारणः' इत्यमरः । निष्क्रान्तः उपप्लवः उत्पातो विप्लवो वा यस्मात्सः । 'उपप्लवस्सैंहिकेये विप्लवोत्पातयोरपि' इति हेमचन्द्रः । तथाभूतश्चासौ योऽपवर्गो मोक्षः । 'मोक्षोऽपवर्गोऽथाज्ञानम्' इत्यमरः । तस्य दानं वितरणं तदेव सत्रं एकवत्सरादिबहुवत्सरादिसाध्ययागविशेषः । तस्मिन् दीक्षिते
[^१]अभयप्रदातरि, करे हस्ते, जयति सर्वोत्कर्षेण वर्तमाने सतीत्यर्थः । निस्सारस्तुच्छो यो भोगः वैषयिकसुखं तस्य वदान्येन दात्रा । 'भोगस्सुखे स्त्र्यादिभृतौ' 'वदान्यो दातृमहतोः' इति च अमरः । मया किं प्रयोजनमिति ह्रिया लज्जयेव, अवाङ्मुखेन अधोमुखेन वराङ्कितेन वरदमुद्राङ्कितेन करारविन्देन अभिसन्धिमतां फलाभिलाषवताम् अभिमतानि प्रार्थितार्थान् अभीरयन्तं (?) वितरन्तमित्यर्थः । योगेन संरक्षणधुरीणमिति भावः । अथवा पूरयन्तं पालयन्तमित्यर्थः । क्षेमेण संरक्षकमिति भावः । 'पॄ पालनपूरणयोः' इति धातोर्णिजन्ताल्लटश्शत्रादेशः । नीरूपं रूपरहितं यद्दिगेवाम्बरं वस्त्रम् । 'अम्बरं व्योम्नि वाससि' इत्यमरः । तेनाच्छादनं परितो धारणं तस्मिन् निर्वेदो जुगुप्सा तस्मादिव बहून्यनेकानि रूपाणि नीलपीतादीनि यस्य तत्तथाभूतेन । तरक्षोः व्याघ्रस्य इदं तारक्षवं वैयाघ्रमित्यर्थः । तथाभूतेन चर्मणाऽजिनेन । 'तरक्षुस्तु मृगादनः' 'अजिनं चर्म
[^१] अभयमुद्रया मोक्षदानं, वरमुद्रया अवरया वृतेप्सितदानं, टङ्कमुद्रया अज्ञानपाषाणसमुट्टङ्कनम् -- इति करचतुष्टयचिह्नस्य तात्पर्यं दर्शितम् ।