नीलकण्ठविजयचम्पूः व्याख्यासहिता /298

2023-08-17 10:15:51 by Bharadwajraki

This page has been fully proofread once and needs a second look.

~~तुरीयाभ्वासः~~

ततः प्रभूतभूतघातजातपातकावली -

विलापनाभिलाषुकः किमाससाद सागरम् ॥ ७ ॥

ततस्तदालीदाढास्सप्तापि सिन्धवः सप्ताज्यबिन्दव इव जज्वलुरेक-
यैव ज्वालया । तदग्रसरोष्मतापिता एव भस्मावशेषतामभजन्त जन्तवः
क्षुद्रास्त्रिभुवने । प्रदीपशिखराग्रविन्यस्तेन प्रसूनेनेव धुत्तूरस्य, सुधा-
निधिनैव सुतरां परिमम्ले ।

~~the~~

प्रक्षिप्तो दूरमस्य मरुतो रंहसा [^१]पतगपतिरेव किकिं पपात, किमुत्प-
पात, किमतप्यत, किं निरर्दह्यत, किकिं मुमूर्च्छ, किकिं जीवितं जहाविति
ने न ज्ञाय~~तें~~ते । उद्धान्तविषानला सममिव प्राणैरुरगपतेरपि तनुर्वर्धिध्रिकेव

[commentary]

चकारेति यत् दुर्जयं निरोद्धुमशक्यं यदूष्म तेन जर्जरं जीर्णणं जगत् बभर्ज भर्जनञ्च -
कारेति यत् ततो भर्जनात् प्रभूतमधिकं भूतानां प्राणिनां घातेन संहारेण जातानि
यानि पातकानि तेषामाव~~ळि: पडू~~ळिः पङ्क्तिः तस्या विलोपनम् अपनोदनं तस्मिन्नभिलाषुको
लुब्धः । 'लुब्धोऽभिलाषु कस्तृष्णकक् समौ लोलुपलोलुभौ' इत्यमरः । तथाभूत-
स्सन् सागरमाससाद प्राप किकिं सर्वपापनिवर्तकसमुद्र [^२]स्नानेच्छयेति भावः ॥ तव
त इति ॥ ततो निर्गमनानन्तरं तेन ऊष्मणा लीढाः आक्रान्तास्सप्त सप्तसङ्ख्याकाः।
। तदुक्तम मरेण 'दधिक्षीरसुरासर्पिलवणोदास्तथाऽपरे । स्वादूदकोदश्चेक्षूद इति सप्त
प्रकीर्तिताः ॥' सिन्धवस्समुद्राः सप्ताज्यबिन्दव इव एकयैव ज्वालया जज्वलुः
उद्दिदीपिरे ॥ तदिति ॥ त्रिभुव~~नें~~ने क्षुद्राः जन्तवः प्राणिनः । 'प्राणी तु
चेतनो जन्मी जन्तु-' इत्यमरः । तस्य विषस्य अग्रसरोष्मणा पुरोनिर्गतोष्मणैव
तापिताः तापं प्रापिता एव भस्मावशेषतां भस्मना रूपेणावशिष्टत्वं अभजन्त
प्रापुरित्यर्थः ॥ प्रदीपेति ॥ प्रदीपशिखराग्रे विन्यस्तेन निक्षिप्तेन धुत्तूरस्य
काञ्चनवृक्षस्य कुसुमेन पुष्पेणेव । 'उन्मत्तः कितवो धूर्तो धुत्तूरः काञ्चनाह्वयः'
इत्यमरः । सुधानिधिना क्षीरार्णवेन परिमम्ले । 'ग्लै म्लै हर्षक्षये' इति
घा धातोर्भावे लिटट् ॥ प्रक्षिप्त इति ॥ अस्य विषराजस्य मरुतः पवनस्य रंहसा वेगेन
दूरं प्रक्षिप्तः विनिवेशितः पतगपतिर्गरुड एव पपात पतनं चकार, किमुत्पपात

17.

महाद

1

$

२७३

1

1...

[^१] पतगपतेरपीदृशी अवस्था चेत् किमु वक्तव्यमन्येषां क्षुद्राणाम् । अत एवाह -
- 'निष्काक्रान्ते गरले द्रुते सुरगणे निश्चेष्टिते विष्टपे" इति ॥

~~-p$12. "~~

[^२] मारुतस्य सागर प्रवेश:शः सर्वपाप निवर्तक समुद्रस्नानेच्छयेव इति हेतुतूत्प्रेक्षा ॥

६

N_SB

-