2023-06-24 05:39:47 by Bharadwajraki
This page has not been fully proofread.
नीलकण्ठविजये सव्याख्याने
गीर्वाणाः कति वा न सन्ति भुतने भारा दिवः केवलम् ।
निष्क्रान्ते गरळे द्रुते सुरगणे निश्चेष्टिते विष्टपे
मा भैष्टेति गिराविरास घुरि यो देवस्तमेव स्तुमः ॥ २॥
----------------
कर्मनिर्देशो न सम्भवति "न म्लेच्छित
एकत्वाद् द्विवचनान्तशब्देन निर्देशो न सम्भवति, मिथुनत्वादेव एकवचनान्तशब्दे-
नापि; तथापीश्वरव्यूहान्तः पातिनां लक्ष्मीनारायणादीनां पृथक्सिद्ध मिथुनरूपत्वात्
खण्डश एकवचनान्तशब्देन वा समुदायतो द्विवचनान्तशब्देन वा निर्देशार्हत्वात्तो
1. म्लेच्छ (तुरुष्कादि) भाषावदन निषेधशङ्कामपनुदति वाक्यशेष:- " म्लेच्छो
हवा एष यदपशब्दः" इति । यज्ञियकर्मणोऽन्यत्रा नियमेऽपि कविः अपभ्रंशं न प्रयुञ्जीत
इति भावः ॥
"नानृतं वदेत् "— इत्यनारम्याधीतेन निषेधेन, क्रत्वर्थात् पृथक्भूतेन, पुरुष-
प्रत्यवायजनकतया अर्थानृतस्येव शब्दानृतात्मकस्यापभ्रंशप्रयोगस्यापि निषेधात् " अन्य-
त्रानियमः " इत्येतत् न साधु ॥ 'आहिता निरपशब्दं प्रयुञ्ज्ञान: सारस्वतीमिष्टिं निर्व-
पेत्" – इयत्रापि आहिताग्निपदस्यानुव । देन तन्मात्र प्रत्यत्रायपरिहाराय सारस्यतीष्टिविधि-
रिति, अनाहिताग्नेरपि प्राप्तं शब्दानृतवदनं सामान्यतो निष्टिद्धं न बारयति ॥
शब्द. सुष्टुग्युक्तः शास्त्रान्वितः स्वर्गे लोके कामधुग्भवति" - इति काम्यताप्रतिपादनं
शास्त्र।न्त्रितसु शब्दप्रयोगस्यैवेति, सामान्यतः शब्दानृतनिषेधात् अपभ्रंशप्रयोगे सर्वेषां
प्रत्यवाय एव पुरुषार्थनिषेधात् इति तत्वम् ॥
एक:
2. काक्का वक्तुमनईमित्यर्थः प्रतीयते ।
3. एतेन वन्यस्य शिवस्या वाङ्मनसगोचरत्वेनौपनिषदब्रह्मता प्रतिपादिता भवति ॥