2023-06-05 16:40:21 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
तृतीयाश्वांसः
२२५
भगवानम्बिकारमणश्चतुरतर मस्साभिर्वाहनीयः' इति, वादयत्सु वादित्राणि
गन्धर्वेषु, गायन्तीषु गाथा : किन्नरीषु, नृत्यन्तीषु निर्जरवारकान्तासु,
श्लाघमानेषु चारणेषु प्रयुञ्जानेष्वाशिषः परमर्षिषु, वर्षत्सु
दिव्यवलाहकेषु पुष्पवर्षाणि, हर हरेति तारध्वनिभिरापूरयन्त विध्यण्ड-
मण्डलमुन्नमयामासुरुवधरं मन्दरम् ।
आपाताळनिमममूर्तिनि बलान्मूले समुन्मूलिते
शैलस्यास्य भुजङ्गराजनगरप्रासाद शृङ्गायिते ।
'सर्व स्याद्वाहनं यानम्' इत्यमरोऽप्याह । तद्गतः यानं प्राप्त इव वाहनीय: वोढव्य
'इतीत्थं परस्परम् अन्योन्यम्, उद्बोधयन्तः उपदिशन्तः देवासुराः गन्धर्वेषु देवयोनि-
विशेषेषु वादित्राणि वीणा मुरजकांस्यवंशलक्षणक्षतुर्विधवाद्यानि । 'चतुर्विधमिदं वाद्यं
'वादित्रातो धनामकम्' इत्यमरः । वादयत्सु नादयत्सु सत्सु । किन्नरीषु किन्नरस्त्रीषु
गाथाः षट्पादोपलक्षितपद्यविशेषान् । 'गाथ प्रतिष्ठालिप्सयोर्मन्थे च ' इति धातोः
पचाद्यचि 'अजाद्यतष्टाप्' (4-1-4)। गायन्तीषु गानं कुर्वन्तीषु । निर्जरवनितासु
देववेश्यासु नृत्यन्तीषु नर्तनं कुर्वन्तीषु । चारणेषु देवयोनिविशेषेषु श्लाघमानेषु पर-
मेश्वरस्तुतिं कुर्वाणेषु । परमर्षिषु । 'ऋत्यक:' (6-1-128) इति पाक्षिकप्रकृतिभावा-
'भावः । वसिष्ठवा मदेवादिषु आशिष: हिताशंसनानि । स्वस्तिवाचन नीति यावत् ।
'स्त्री' त्वाशीहिताशसाहिंदष्ट्यो:' इत्यमरः । प्रयुञ्जानेषु प्रपठत्सु सत्सु । दिव्या ये
बलाहकाः मेघाः। 'वारिवाह: स्तनयित्नुर्व [ब] लाहकः' इत्यमरः । पुष्पाणां वर्षाणि
'वर्षणानि वर्षत्सु कुर्वत्स्वित्यर्थ: । घातूनामनेकार्थत्वात् । हरहरेत्येवंविषैः तारध्वनिभिः
अत्युच्चध्वनिभिः विध्यण्डमण्डलं ब्रह्माण्डगोळकं आपूरयन्तः सम्यकपूरणं कुर्वन्तः
मन्दरमुर्वीघरं 'मन्दरपर्वतम्, उन्नमयामासुः उत्कूलयामासुः ॥ आपातालेति ॥
'आपाताल पाताललोकमभिव्याप्य निममा निमज्ज्य स्थिता मूर्तिस्तनुर्यस्य तत्तथाभूते
अंत एवं भुजङ्गराजश्शेषः, तस्य नगरं भोगवतीपुरं तस्मिन् य: प्रासाद: देवसदनं,
देवस्थानमिति यावत् । राजसदनमिति चार्थः । 'प्रासादो देवभूभुजाम् इत्यमरः । ।
देवाश्च भूभुजश्चेति द्वन्द्वाश्रयणात् । तस्य शृङ्गायिते शिखरवद्भासमाने अस्य शैलस्य
1. मन्दरोद्धारक मवर्ण नमुखेनेदानीन्तनं कमलालय क्षेत्रेशरथोत्सवप्रकार मधुना
अस्माभिः साक्षात् क्रियमाणं परम्परागत मिति दर्शयति ॥
N-29
२२५
भगवानम्बिकारमणश्चतुरतर मस्साभिर्वाहनीयः' इति, वादयत्सु वादित्राणि
गन्धर्वेषु, गायन्तीषु गाथा : किन्नरीषु, नृत्यन्तीषु निर्जरवारकान्तासु,
श्लाघमानेषु चारणेषु प्रयुञ्जानेष्वाशिषः परमर्षिषु, वर्षत्सु
दिव्यवलाहकेषु पुष्पवर्षाणि, हर हरेति तारध्वनिभिरापूरयन्त विध्यण्ड-
मण्डलमुन्नमयामासुरुवधरं मन्दरम् ।
आपाताळनिमममूर्तिनि बलान्मूले समुन्मूलिते
शैलस्यास्य भुजङ्गराजनगरप्रासाद शृङ्गायिते ।
'सर्व स्याद्वाहनं यानम्' इत्यमरोऽप्याह । तद्गतः यानं प्राप्त इव वाहनीय: वोढव्य
'इतीत्थं परस्परम् अन्योन्यम्, उद्बोधयन्तः उपदिशन्तः देवासुराः गन्धर्वेषु देवयोनि-
विशेषेषु वादित्राणि वीणा मुरजकांस्यवंशलक्षणक्षतुर्विधवाद्यानि । 'चतुर्विधमिदं वाद्यं
'वादित्रातो धनामकम्' इत्यमरः । वादयत्सु नादयत्सु सत्सु । किन्नरीषु किन्नरस्त्रीषु
गाथाः षट्पादोपलक्षितपद्यविशेषान् । 'गाथ प्रतिष्ठालिप्सयोर्मन्थे च ' इति धातोः
पचाद्यचि 'अजाद्यतष्टाप्' (4-1-4)। गायन्तीषु गानं कुर्वन्तीषु । निर्जरवनितासु
देववेश्यासु नृत्यन्तीषु नर्तनं कुर्वन्तीषु । चारणेषु देवयोनिविशेषेषु श्लाघमानेषु पर-
मेश्वरस्तुतिं कुर्वाणेषु । परमर्षिषु । 'ऋत्यक:' (6-1-128) इति पाक्षिकप्रकृतिभावा-
'भावः । वसिष्ठवा मदेवादिषु आशिष: हिताशंसनानि । स्वस्तिवाचन नीति यावत् ।
'स्त्री' त्वाशीहिताशसाहिंदष्ट्यो:' इत्यमरः । प्रयुञ्जानेषु प्रपठत्सु सत्सु । दिव्या ये
बलाहकाः मेघाः। 'वारिवाह: स्तनयित्नुर्व [ब] लाहकः' इत्यमरः । पुष्पाणां वर्षाणि
'वर्षणानि वर्षत्सु कुर्वत्स्वित्यर्थ: । घातूनामनेकार्थत्वात् । हरहरेत्येवंविषैः तारध्वनिभिः
अत्युच्चध्वनिभिः विध्यण्डमण्डलं ब्रह्माण्डगोळकं आपूरयन्तः सम्यकपूरणं कुर्वन्तः
मन्दरमुर्वीघरं 'मन्दरपर्वतम्, उन्नमयामासुः उत्कूलयामासुः ॥ आपातालेति ॥
'आपाताल पाताललोकमभिव्याप्य निममा निमज्ज्य स्थिता मूर्तिस्तनुर्यस्य तत्तथाभूते
अंत एवं भुजङ्गराजश्शेषः, तस्य नगरं भोगवतीपुरं तस्मिन् य: प्रासाद: देवसदनं,
देवस्थानमिति यावत् । राजसदनमिति चार्थः । 'प्रासादो देवभूभुजाम् इत्यमरः । ।
देवाश्च भूभुजश्चेति द्वन्द्वाश्रयणात् । तस्य शृङ्गायिते शिखरवद्भासमाने अस्य शैलस्य
1. मन्दरोद्धारक मवर्ण नमुखेनेदानीन्तनं कमलालय क्षेत्रेशरथोत्सवप्रकार मधुना
अस्माभिः साक्षात् क्रियमाणं परम्परागत मिति दर्शयति ॥
N-29