2023-02-16 08:52:06 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
दशकम् - ७]
भगवत्स्वरूपसाक्षात्कारवर्णनम् ।
५१
लक्ष्यते । तत्रत्यानां नयनगोचरीभवति । कीदृशी, नानादिव्यवधूजनैः बहुविध -
दिव्याङ्गनासहस्स्रैरैभिवृता परिवारिता । विद्युल्लतातुल्यया सुधालिप्तविद्युत्समया ।
विश्वोन्मादनहृद्या चासौ गात्रलता चेति कर्मधारयः, तया करणेन विद्योतिता-
शान्तरा प्रकाशितदिगन्तराला सती । किञ्च, विस्मयनीया इतरत्रादृष्टश्रुतपूर्वाः
दिव्याः सात्त्विका विभवा उपकरणानि यस्याः सा तादृशी च सती लक्ष्यत इति ।
अथ विस्मयनीयदिव्यविभवमिति चेत् पाठः, तदा ते तत् पदमिति सम्बन्धः ।
तन्मे देहि तद् वैकुण्ठपदं मामत्युत्सुकं प्रापये, का ते हानिरिति शेषः ॥ ६॥
2
प्रसङ्गे सति पद्यत्रयेण वैकुण्ठपदं वर्णयित्वा स्वस्य तत्प्राप्युत्कण्ठामपि प्रका-
श्य प्रकृतेऽवतरंति --
तत्रैवं प्रतिदर्शिते निजपढे रत्नासनाध्यासितं
'भास्वत्कोटिलसत्किरीटकटकाद्या कल्पढ़ीमाकृति ।
श्रीवत्साङ्कितमात्तकौस्तुभमणिच्छायारुणं
कारणं
विश्वेषां तव रूपमैक्षत विधिस्तत् ते विभो ! भातु मे ॥ ७ ॥
तत्रेति । तत्र तस्मिन् एवम् उक्तप्रकारेण प्रतिदर्शिते प्रसादेन प्रकाशिते,
त्वयेति शेषः । निजपदे आत्मलोके विधिर्ब्रह्मा तब रूपमैक्षत दृष्टवान् । कीदृशं
तदित्यत आह - रत्नासनाध्यासितं मणिसिंहासनोपविष्टं । भास्वदिति । कोटिस-
ङ्ख्यापरिमितादित्यबिम्बसन्निपातबल्लसद्भिः शोभमानैः किरीटकटकादिभिराकल्पैर्भू-
षणैर्दीप्रा आकृतिर्यस्य तत्, श्रीवत्सेन भृगुपदन्यासाङ्केनाङ्कितम्, आत्तस्य स्वीकृतस्य
कौस्तुभमणेः कौस्तुभाख्यरत्नस्यच्छायया शोभया सर्वाङ्गीणया अरुणं पाटलं प्राप्त-
परभागमित्यर्थः, विश्वेषां चराचराणां कारणम् उपादानकारणभूतं यत्
रूपं ब्रह्मा दृष्टवान् । हे विभो ! विश्वव्यापिन् ! तत् तादृशं ते तव रूपं मे भातु
•
ममापि प्रत्यक्षं भवतु । इदमत्राकृतं – स्वस्थानस्थिताय ब्रह्मणे यः प्रसीदन् आ
त्मीयमद्भुतं वैकुण्ठलोकं, तत्र रत्नगृहे मणिमयासनोपविष्टं प्रकृष्टदिव्याकल्पप्रभा-
पटलपाटलं स्वरूपं च [य::] प्रदर्शितवानास, तस्य ते मत्पुरतोऽप्येवं प्रादुर्भवि-
तुं प्रयासो नास्त्येव । अतोऽहं प्रार्थयेतरां तन्मे भात्विति ॥ ७ ॥
तद्
"
-
१. 'तद्वदत्युज्ज्वलया' क. पाठ: २. 'नि अलङ्कारादीनि य' क. पाठः, ३. 'येत्यर्थः ॥
तत्रै' के, ग. पाठः,
४. 'तु ॥ किञ्च, काला' क. ग. पाठः,
भगवत्स्वरूपसाक्षात्कारवर्णनम् ।
५१
लक्ष्यते । तत्रत्यानां नयनगोचरीभवति । कीदृशी, नानादिव्यवधूजनैः बहुविध -
दिव्याङ्गनासहस्स्रैरैभिवृता परिवारिता । विद्युल्लतातुल्यया सुधालिप्तविद्युत्समया ।
विश्वोन्मादनहृद्या चासौ गात्रलता चेति कर्मधारयः, तया करणेन विद्योतिता-
शान्तरा प्रकाशितदिगन्तराला सती । किञ्च, विस्मयनीया इतरत्रादृष्टश्रुतपूर्वाः
दिव्याः सात्त्विका विभवा उपकरणानि यस्याः सा तादृशी च सती लक्ष्यत इति ।
अथ विस्मयनीयदिव्यविभवमिति चेत् पाठः, तदा ते तत् पदमिति सम्बन्धः ।
तन्मे देहि तद् वैकुण्ठपदं मामत्युत्सुकं प्रापये, का ते हानिरिति शेषः ॥ ६॥
2
प्रसङ्गे सति पद्यत्रयेण वैकुण्ठपदं वर्णयित्वा स्वस्य तत्प्राप्युत्कण्ठामपि प्रका-
श्य प्रकृतेऽवतरंति --
तत्रैवं प्रतिदर्शिते निजपढे रत्नासनाध्यासितं
'भास्वत्कोटिलसत्किरीटकटकाद्या कल्पढ़ीमाकृति ।
श्रीवत्साङ्कितमात्तकौस्तुभमणिच्छायारुणं
कारणं
विश्वेषां तव रूपमैक्षत विधिस्तत् ते विभो ! भातु मे ॥ ७ ॥
तत्रेति । तत्र तस्मिन् एवम् उक्तप्रकारेण प्रतिदर्शिते प्रसादेन प्रकाशिते,
त्वयेति शेषः । निजपदे आत्मलोके विधिर्ब्रह्मा तब रूपमैक्षत दृष्टवान् । कीदृशं
तदित्यत आह - रत्नासनाध्यासितं मणिसिंहासनोपविष्टं । भास्वदिति । कोटिस-
ङ्ख्यापरिमितादित्यबिम्बसन्निपातबल्लसद्भिः शोभमानैः किरीटकटकादिभिराकल्पैर्भू-
षणैर्दीप्रा आकृतिर्यस्य तत्, श्रीवत्सेन भृगुपदन्यासाङ्केनाङ्कितम्, आत्तस्य स्वीकृतस्य
कौस्तुभमणेः कौस्तुभाख्यरत्नस्यच्छायया शोभया सर्वाङ्गीणया अरुणं पाटलं प्राप्त-
परभागमित्यर्थः, विश्वेषां चराचराणां कारणम् उपादानकारणभूतं यत्
रूपं ब्रह्मा दृष्टवान् । हे विभो ! विश्वव्यापिन् ! तत् तादृशं ते तव रूपं मे भातु
•
ममापि प्रत्यक्षं भवतु । इदमत्राकृतं – स्वस्थानस्थिताय ब्रह्मणे यः प्रसीदन् आ
त्मीयमद्भुतं वैकुण्ठलोकं, तत्र रत्नगृहे मणिमयासनोपविष्टं प्रकृष्टदिव्याकल्पप्रभा-
पटलपाटलं स्वरूपं च [य::] प्रदर्शितवानास, तस्य ते मत्पुरतोऽप्येवं प्रादुर्भवि-
तुं प्रयासो नास्त्येव । अतोऽहं प्रार्थयेतरां तन्मे भात्विति ॥ ७ ॥
तद्
"
-
१. 'तद्वदत्युज्ज्वलया' क. पाठ: २. 'नि अलङ्कारादीनि य' क. पाठः, ३. 'येत्यर्थः ॥
तत्रै' के, ग. पाठः,
४. 'तु ॥ किञ्च, काला' क. ग. पाठः,