2023-03-08 11:55:21 by Padmavati
This page has not been fully proofread.
अथ द्वितीयस्कन्धपरिच्छेदः ।
त्रिगुणं द्विगुणं शुद्धसत्त्वैकगुणनिर्गुणम् ।
द्वितीयोक्तं हरे रूपमुपास्यमुपवर्ण्यते ॥
अथ द्वितीयस्कन्धाश्रयणेन भगवन्मूर्तिभेदतदुपासनतत्कफलादि प्रपञ्चयिष्यन्
प्रथमं स्वस्य तस्मिन्नविधिकारायारोग्यं प्रार्थयते.
--
कल्यतां मम कुरुष्व तावतीतीं कल्यते भवदुपासनं यया ।
स्पष्टमष्टविधयोगचर्यया पुष्टयाशु तव तुष्टिमाप्नुयाम् ॥ १ ॥
कल्यतामिति । मम तावतीं कल्यताम् आरोग्यं कुरुष्व, यया यावत्या
कल्यतया भवदुपासनं कल्यते अनुष्ठातुं शक्यते । स्पष्टम् इदं निश्चितम् । यद्यह-
मरोगः स्यां, तर्हि आश्वष्टविधन्स्य यमनियमाद्यष्टाङ्गस्य योगस्य चर्यया अनुष्ठानेन
पुष्ट्टया सम्पूर्णाङ्गया । सम्प्रति मदकल्यतैव योगाङ्गवैकल्ये कारणमिति भावः ।
तव तुष्टिं प्रसादम् आप्नुयाम् लभेयं ॥ य[^१ ॥
] ॥ १ ॥
इदानीं यथाशक्ति करोमीत्याह -
-
ब्रह्मचर्यदृढतादिभिर्यमैराप्नुलवादिनियमैश्च पाविताः ।
कुर्महे दृढममी सुखासनं पङ्कजाद्यमपि वा भवत्पराः ॥ २ ॥
ब्रह्मचर्येति । ब्रह्मचर्यस्य दृढता नाम स्त्रीणां दर्शनॅन[^२]स्पर्शनादिवर्जनम् ।
आदिशब्देनाहिंसासत्यास्तेयादि गृह्यते । आप्लवः स्नानम् । अत्रादिशब्देन मनः-
शुद्धिजपतपोहोमादि गृह्यते । एतैर्यमैर्नियमैश्च पाविताः शुद्धाः सन्तैःतः[^३] भवान् परः
प्रधानो येषां ते भवत्पराः अमी वयं पङ्कजमाद्यं प्राथमिकं यस्य तत् पङ्कजाद्यं पद्मा-
सनं स्वस्तिकासनमन्यद् वा सुखासनं यथासुखमासनं[^४] दृढं कुर्महे ॥२॥
आसनदार्ढ्ये सति प्राणायामं कुर्म इत्याह
--
तारमन्तरनुचिन्त्य सन्ततं प्राणवायुमभियम्य निर्मलाः ।
इन्द्रियाणि विषयादथापहहृत्यास्महे भवदुपासनोन्मुखाः ॥ ३ ॥
तारमिति । तारं प्रणवम् अन्तः हृदि सन्ततं तैलधारावद् घण्टानादवच्चा-
विच्छिन्नमनुचिन्त्य विजातीयप्रत्ययानन्तरितसजातीयप्रत्ययप्रवाहं कृत्वा प्राणवायु-
[^१]. 'येति ॥' क. पाठ: .
[^२]. 'नादि' ख. पाठः, .
[^३]. 'न्तः भवत्पराः भ' ख. पाठः .
[^४.
]. 'नं कु' क. पाठ:.
त्रिगुणं द्विगुणं शुद्धसत्त्वैकगुणनिर्गुणम् ।
द्वितीयोक्तं हरे रूपमुपास्यमुपवर्ण्यते ॥
अथ द्वितीयस्कन्धाश्रयणेन भगवन्मूर्तिभेदतदुपासनतत्
प्रथमं स्वस्य तस्मिन्न
कल्यतां मम कुरुष्व ताव
स्पष्टमष्टविधयोगचर्यया पुष्टयाशु तव तुष्टिमाप्नुयाम् ॥ १ ॥
कल्यतामिति । मम तावतीं कल्यताम् आरोग्यं कुरुष्व, यया यावत्या
कल्यतया भवदुपासनं कल्यते अनुष्ठातुं शक्यते । स्पष्टम् इदं निश्चितम् । यद्यह-
मरोगः स्यां, तर्हि आश्वष्टविध
पुष्
तव तुष्टिं प्रसादम् आप्नुयाम् लभे
इदानीं यथाशक्ति करोमीत्याह
ब्रह्मचर्यदृढतादिभिर्यमैराप्
कुर्महे दृढममी सुखासनं पङ्कजाद्यमपि वा भवत्पराः ॥ २ ॥
ब्रह्मचर्येति । ब्रह्मचर्यस्य दृढता नाम स्त्रीणां दर्श
आदिशब्देनाहिंसासत्यास्तेयादि गृह्यते । आप्लवः स्नानम् । अत्रादिशब्देन मनः-
शुद्धिजपतपोहोमादि गृह्यते । एतैर्यमैर्नियमैश्च पाविताः शुद्धाः सन्
प्रधानो येषां ते भवत्पराः अमी वयं पङ्कजमाद्यं प्राथमिकं यस्य तत् पङ्कजाद्यं पद्मा-
सनं स्वस्तिकासनमन्यद् वा सुखासनं यथासुखमासनं[^४] दृढं कुर्महे ॥२॥
आसनदार्ढ्ये सति प्राणायामं कुर्म इत्याह
तारमन्तरनुचिन्त्य सन्ततं प्राणवायुमभियम्य निर्मलाः ।
इन्द्रियाणि विषयादथाप
तारमिति । तारं प्रणवम् अन्तः हृदि सन्ततं तैलधारावद् घण्टानादवच्चा-
विच्छिन्नमनुचिन्त्य विजातीयप्रत्ययानन्तरितसजातीयप्रत्ययप्रवाहं कृत्वा प्राणवायु-
[^१]. 'येति ॥' क. पाठ:
[^२]. 'नादि' ख. पाठः
[^३]. 'न्तः भवत्पराः भ' ख. पाठः
[^४