2023-05-21 11:55:44 by Padmavati
This page has been fully proofread once and needs a second look.
[स्कन्धः - १२
हे कृष्ण ! य एवं, तस्मै ते नमोऽस्तु ॥ ५ ॥
ननु केयं मूलप्रकृतिरित्याशङ्
केश्वर[^१]स्य शक्तिरित्याह-
स
सत्त्वेनासत्तया वा न च खलु सदसत्त्वेन निर्वाच्यरूपा
धत्ते यासावविद्या गुणफणिमतिवद् विश्वदृश्यावभासम् ।
विद्यात्वं सैव याता श्रुतिवचनलवैर्यत्कृपास्यन्दलाभे
संसारारण्य
सत्त्वेनेति । यस्येयमविद्या तज्ज्ञाने सति निवर्तते । अतः सतीति वक्तुम-
शक्या, सत्तास्फूर्त्यनुपपत्तेः । नासती च, एकैव सती असती चेति नितरामनु-
पपन्ना विरोधात् । अतोऽविद्या सत्त्वेनासत्तया सदसत्त्वेन वा न निर्वाच्यरूपा
निष्कृष्य वक्तुमशक्यं स्वरूपं यस्याः सा तथा । तर्हि नास्तीति चेद्, नेत्याह-
असाविति । 'अहमज्ञ्' इति सर्वानुभवसिद्धतया तदनवकल्पनमशक्यमिति भावः।
यासावविद्या गुणफणिमतिवद् रज्जुसर्पभ्रान्तिवद् विश्वदृश्यस्य सकलजगतः
अवभासं जीवस्य संसारदु:
करोतीत्यर्थः । यस्येश्वरस्य कृपायाः स्यन्द: प्रवाहः, तस्य लाभे सति सैव अविद्या
श्रुतिवचनलवैः वेदान्तवाक्यलेशैः, श्रवणमात्रेणेत्यर्थः, विद्यात्वं याता विद्यारूपिणी
भूत्वा संसाररूपस्यारण्यस्य वनस्यातिनिशिततया सद्यः शीघ्रं त्रुटने खण्डने
परशुतामेति, तस्मै नमस्ते ॥ ६ ॥
एवं प्रकृत्यधिष्ठितस्य ब्रह्मणो जगत्कारणत्वमुक्तम् । अथ तदनन्यत्वेन
जगदात्म[^२]त्वमुच्यते-
भूषासु स्वर्णवद् वा जगति घटशरावादिके मृत्तिकाव
तत्त्वे सञ्चिन्त्यमाने स्फुरति तदधुनाप्यद्वितीयं वपुस्ते ।
स्वप्नद्रष्टुः प्रबोधे तिमिरलयविधौ जीर्णरज्जोश्च यद्वद्
विद्यालाभे तथैव स्फुटमपि विकसेत् कृष्ण ! तस्मै नमस्ते ॥७॥
[^१]. 'रश' क. ग. पा
[^२]. 'त्मकत्व' क. ग. पाठः