2023-02-16 08:52:50 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
नारायणीये
[स्कन्धः - १२
प्रीत्येति । तत्तपसा जातेन प्रसादेन नरसखो नारायणाख्यस्त्वमस्य पार्श्वे
प्राप्तवान् । अथ अनन्तरं स तु तुझा तोष्ट्र्यमानः पुनः पुनरतिशयेन वा स्तुतिं
कुर्वन् त्वया विविधैर्वरैः प्रलोभितो नानुमेने न तान् वरानवृणोत् । अत्र हेतुः-
भक्तितृप्तान्तरात्मेति । भक्त्या तव भजनेनैव तृप्तः पूर्णः अन्तरात्मा मनो यस्य ।
किञ्च, त्वदीयां मायां द्रष्टुमवृणोच्च । को' हि नाम दुःखदात्रीं मायां वृणुयात् ।
अतोऽस्मिन्नसम्भावनीयमेतदिति किलशब्दार्थः । अथवा मायैया यद् दुःखं, तद-
नभिज्ञो जन्मप्रभृति । अत आश्चर्य हेतोः अननुभूतस्य दर्शने ह्याश्चर्यं भवति,
अतः तदपि मायादुःखमपि मृगयते अनुबुभूषति नूनम् इति तर्कयामि ॥ ६ ॥
याते त्वय्याशु वाताकुलजलदगलत्तोयपूर्णातिघूर्ण-
सप्तार्णोराशिमग्ने जगति स तु जले सम्भ्रमन् वर्षकोटीः ।
दीन: मैक्षिष्ट दूरे बटदलशयनं कञ्चिदाश्रर्यवालं
त्वामेव श्यामलाङ्गं वदनसरसिजन्यस्तपादाङ्गुलीकम् ॥ ७ ॥
यात इति । त्वयि नरनारायणाख्ये आशु तस्य मायोदर्शनप्रार्थनानन्तरमेव
याते बदरिकाश्रमं प्रति गते सति । वातेन आकुलेभ्यः इतस्ततश्चालितेभ्यो जल-
देभ्यो गलता तोयेन पूर्णैः अत एव अतिघूर्णद्भिः उपर्युपरि प्रसर्पद्भिः सप्तार्णोरा-
शिभिः जगति मग्नेति स तु मार्कण्डेयः वर्षकोटी: जले सम्भ्रमन् दीनो
वटदलशयनं कञ्चिदाश्चर्यबालं दूरे प्रैक्षिष्ट ॥ ७ ॥
दृष्ट्वा त्वां दृष्टरोमा त्वरितमँभिगतः स्पष्टुकामो मुनीन्द्रः
श्वासेनान्तर्निविष्टः पुनरिह सकलं दृष्टवान् विष्टपौघम् ।
भूयोऽपि श्वासवातैर्वहिरनुपतितो वीक्षितस्त्वत्कटाक्षै-
मोदादाश्लेष्टुकामस्त्वयि पिहिततनौ स्वाश्रमे प्राग्वदासीत् ॥ ८ ॥
दृष्ट्वेति। श्वासेनान्तः प्रविष्टो विष्टपौघं चतुर्दशभुवनात्मकं जगद् दृष्टवान्।
१. 'को नाम दुःखदां मा' ख. पाठः
४. 'ति यतः, अ' क. पाठः
6
'मुपग' ग. घ. ङ. च. पाठ:.
पाठ:.
२. 'र्थ: । आ' ख. पाठ:.
३. 'या' क.
५. 'यात्रा' क. पाठ:. ६. 'नवरणान' ख. पाठः.
[स्कन्धः - १२
प्रीत्येति । तत्तपसा जातेन प्रसादेन नरसखो नारायणाख्यस्त्वमस्य पार्श्वे
प्राप्तवान् । अथ अनन्तरं स तु तुझा तोष्ट्र्यमानः पुनः पुनरतिशयेन वा स्तुतिं
कुर्वन् त्वया विविधैर्वरैः प्रलोभितो नानुमेने न तान् वरानवृणोत् । अत्र हेतुः-
भक्तितृप्तान्तरात्मेति । भक्त्या तव भजनेनैव तृप्तः पूर्णः अन्तरात्मा मनो यस्य ।
किञ्च, त्वदीयां मायां द्रष्टुमवृणोच्च । को' हि नाम दुःखदात्रीं मायां वृणुयात् ।
अतोऽस्मिन्नसम्भावनीयमेतदिति किलशब्दार्थः । अथवा मायैया यद् दुःखं, तद-
नभिज्ञो जन्मप्रभृति । अत आश्चर्य हेतोः अननुभूतस्य दर्शने ह्याश्चर्यं भवति,
अतः तदपि मायादुःखमपि मृगयते अनुबुभूषति नूनम् इति तर्कयामि ॥ ६ ॥
याते त्वय्याशु वाताकुलजलदगलत्तोयपूर्णातिघूर्ण-
सप्तार्णोराशिमग्ने जगति स तु जले सम्भ्रमन् वर्षकोटीः ।
दीन: मैक्षिष्ट दूरे बटदलशयनं कञ्चिदाश्रर्यवालं
त्वामेव श्यामलाङ्गं वदनसरसिजन्यस्तपादाङ्गुलीकम् ॥ ७ ॥
यात इति । त्वयि नरनारायणाख्ये आशु तस्य मायोदर्शनप्रार्थनानन्तरमेव
याते बदरिकाश्रमं प्रति गते सति । वातेन आकुलेभ्यः इतस्ततश्चालितेभ्यो जल-
देभ्यो गलता तोयेन पूर्णैः अत एव अतिघूर्णद्भिः उपर्युपरि प्रसर्पद्भिः सप्तार्णोरा-
शिभिः जगति मग्नेति स तु मार्कण्डेयः वर्षकोटी: जले सम्भ्रमन् दीनो
वटदलशयनं कञ्चिदाश्चर्यबालं दूरे प्रैक्षिष्ट ॥ ७ ॥
दृष्ट्वा त्वां दृष्टरोमा त्वरितमँभिगतः स्पष्टुकामो मुनीन्द्रः
श्वासेनान्तर्निविष्टः पुनरिह सकलं दृष्टवान् विष्टपौघम् ।
भूयोऽपि श्वासवातैर्वहिरनुपतितो वीक्षितस्त्वत्कटाक्षै-
मोदादाश्लेष्टुकामस्त्वयि पिहिततनौ स्वाश्रमे प्राग्वदासीत् ॥ ८ ॥
दृष्ट्वेति। श्वासेनान्तः प्रविष्टो विष्टपौघं चतुर्दशभुवनात्मकं जगद् दृष्टवान्।
१. 'को नाम दुःखदां मा' ख. पाठः
४. 'ति यतः, अ' क. पाठः
6
'मुपग' ग. घ. ङ. च. पाठ:.
पाठ:.
२. 'र्थ: । आ' ख. पाठ:.
३. 'या' क.
५. 'यात्रा' क. पाठ:. ६. 'नवरणान' ख. पाठः.