2023-02-16 08:52:45 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
३२६
नारायणीये
ननु त्रिभिः ऋणैर्जातस्य तदनपाकरणे कथं मुक्तिः स्यादित्यत आह -
देवर्षीणां पितॄणामपि न पुनर्ऋणी किङ्करो वा स भूमन् !
योऽसौ सर्वात्मना त्वां शरणमुपगतः सर्वकृत्यानि हित्वा ।
तस्योत्पन्नं विकर्माप्यखिलमपनुदस्येव चित्तस्थितस्त्वं
तन्मे पोपोत्थतापांन् पवनपुरपते ! रुन्धि भक्ति मणीयाः ॥ १० ॥
[स्कन्धः - ११
-
-
-
देवर्षीणामिति । देवानाम् ऋषीणां पितृणामपि, यथा अभक्त ऋणी अध-
मर्णो भवति । अत एव तदपाकरणाय यज्ञाध्ययनपुत्रोत्पादनादि तेन कर्तव्यमिति
तेषां किङ्करश्च भवति । तथाच स्मृतिः "हीनजाति परिक्षीणमृणार्थं कर्म
कारयेत् "(याज्ञ्. अ. २. श्लो.४३) इति । स भुक्तः पुनर्ऋणी किङ्करो वा न भवति ।
तत्र हेतुमाह — योऽसाविति । यः पुरुषः सर्वात्मना सर्वभावेन त्वां शरणमुप-
गतः सर्वकृत्यानि विहितसकलकर्माणि हित्वा । ननु तर्हि सर्वात्मना निषिद्ध-
कर्मणोऽपरिहार्यत्वात् प्रायश्चित्तादिकर्म कर्तव्यं, नेत्याह – तस्येति । विकर्म
निषिद्धकर्मणः फलं तस्य त्वां शरणं गतस्य तावन्न संभवति । यदि प्रमादा-
दिना भवेत्, तर्हि तदपीत्यपिशब्दार्थ: । अखिलं निरवशेषम् अपनुदसि नाशयसि ।
ननु नास्य पापक्षयार्थी भगवदुपासनम्, अत आह—चित्तस्थितस्त्वमिति । न
हि वस्तुशक्तिरर्थितामपेक्षते कार्योत्पादनाय, यथा ह्यौषधं फलार्थिनामफलार्थिना-
मप्यविशेषेणारोग्यादि जनयति तथेति भावः । तत् तस्माद् यस्माच्चित्तस्थः पापम-
पनुदसि, पापोत्थान् पापकर्मजनितान् तापान् दुरितानि रुन्धि वारय । भक्ति
प्रणीयाः अनपायिनीं कृषीष्ठाः ॥ १० ॥
इति कर्ममिश्रभक्तिस्वरूपवर्णनं द्विनवतितमं दशकम् ।
१. 'वातोत्थ' घ. पाठ: २. 'नुस' ख. पाठः ३. 'सि । ना' ग. पाठः,
नारायणीये
ननु त्रिभिः ऋणैर्जातस्य तदनपाकरणे कथं मुक्तिः स्यादित्यत आह -
देवर्षीणां पितॄणामपि न पुनर्ऋणी किङ्करो वा स भूमन् !
योऽसौ सर्वात्मना त्वां शरणमुपगतः सर्वकृत्यानि हित्वा ।
तस्योत्पन्नं विकर्माप्यखिलमपनुदस्येव चित्तस्थितस्त्वं
तन्मे पोपोत्थतापांन् पवनपुरपते ! रुन्धि भक्ति मणीयाः ॥ १० ॥
[स्कन्धः - ११
-
-
-
देवर्षीणामिति । देवानाम् ऋषीणां पितृणामपि, यथा अभक्त ऋणी अध-
मर्णो भवति । अत एव तदपाकरणाय यज्ञाध्ययनपुत्रोत्पादनादि तेन कर्तव्यमिति
तेषां किङ्करश्च भवति । तथाच स्मृतिः "हीनजाति परिक्षीणमृणार्थं कर्म
कारयेत् "(याज्ञ्. अ. २. श्लो.४३) इति । स भुक्तः पुनर्ऋणी किङ्करो वा न भवति ।
तत्र हेतुमाह — योऽसाविति । यः पुरुषः सर्वात्मना सर्वभावेन त्वां शरणमुप-
गतः सर्वकृत्यानि विहितसकलकर्माणि हित्वा । ननु तर्हि सर्वात्मना निषिद्ध-
कर्मणोऽपरिहार्यत्वात् प्रायश्चित्तादिकर्म कर्तव्यं, नेत्याह – तस्येति । विकर्म
निषिद्धकर्मणः फलं तस्य त्वां शरणं गतस्य तावन्न संभवति । यदि प्रमादा-
दिना भवेत्, तर्हि तदपीत्यपिशब्दार्थ: । अखिलं निरवशेषम् अपनुदसि नाशयसि ।
ननु नास्य पापक्षयार्थी भगवदुपासनम्, अत आह—चित्तस्थितस्त्वमिति । न
हि वस्तुशक्तिरर्थितामपेक्षते कार्योत्पादनाय, यथा ह्यौषधं फलार्थिनामफलार्थिना-
मप्यविशेषेणारोग्यादि जनयति तथेति भावः । तत् तस्माद् यस्माच्चित्तस्थः पापम-
पनुदसि, पापोत्थान् पापकर्मजनितान् तापान् दुरितानि रुन्धि वारय । भक्ति
प्रणीयाः अनपायिनीं कृषीष्ठाः ॥ १० ॥
इति कर्ममिश्रभक्तिस्वरूपवर्णनं द्विनवतितमं दशकम् ।
१. 'वातोत्थ' घ. पाठ: २. 'नुस' ख. पाठः ३. 'सि । ना' ग. पाठः,