2023-02-16 08:52:33 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
दशकम् - ७३]
अक्रूरस्य भगवत्स्वरूपसाक्षात्कारवर्णनम् ।
२४९
सविषादेति । वनिताभिः अतिदूरं विषादभरं यथा भवति तथा यदा-
गमनबिलम्बेऽस्मत्प्राणा यास्यन्ति, अतःत्वरितमागन्तव्यमिति सयाच्नं च यथा
भवति तथा ईक्ष्यमाणस्त्वं तद्दिशि अपाङ्गान् कटाक्षान् मृदु मुकुली कुताभ्यां
नयनाभ्यां पातयन् निर्गतोऽभूः ॥ ५ ॥
अनसा बहुलेन बल्लवानां मनसा चानुगतोऽथ वल्लभानाम् ।
वनमार्तमृगं विषण्णवृक्षं समतीतो यमुनातडीमयासीः ॥ ६॥
अनसेति । वल्लवानां गोपानाम् अनसा शकटेन । वल्लभानां गीतां
मनसानुगतः आर्ताः पीडिता मृगाः यस्मिन् विषण्णा वृक्षा यस्मिन् तद् वनं
समतीतः अतिक्रान्तः ॥ ६ ॥
नियमाय निमज्ज्य वारिणि त्वामभिवीक्ष्याथ रथेऽपि गान्दिनेयः ।
विवशोऽजनि किन्विदं विभोस्ते ननु चित्रं त्ववलोकनं समन्तात् ॥
नियमायेति । नियमाय सन्ध्यावन्दनादि कर्तुं वारिणि यमुनाजले निम
ज्ज्य तत्र त्वामभिवीक्ष्य अथ उन्नज्जनानन्तरं रखेऽपि त्वामभिवीक्षा गादिनेयः
अक्रूरः विवशोऽजनि । ननु विभोस्ते समता दवलोकन किन्नु चित्रे, विभुत्वाद्
व्याप्तत्वादेव न चित्रमित्यर्थः ॥ ७ ॥
पुनरेष निमज्ज्य पुण्यशाली पुरुषं त्वां परमं भोगे ।
अरिकम्बुगदाम्बुजैः स्फुरन्तं सुरसिद्धोधपरीतमालुलोके ॥ ८ ॥
पुनरिति । एषोऽक्रूरः पुग्यशाली सुकृती, अन्यथा शेषशायिनो भक्तो
दर्शनाभावात्, पुनर्निमज्ज्य त्वां परमं पुरुषं विष्णुम् आलुठोके ददर्श ॥ ८ ॥
स तदा परमात्मसौख्यसिन्धौ विनिमनः प्रणुवन् प्रकारभेदैः ।
अविलोक्य पुनश्च हर्षतिन्धोत्या पुलकावृतो ययौ त्वाम् ॥ ९ ॥
।
स इति । परमात्मसौख्यसिन्धौ ब्रह्मान दावे । प्रकार: सगुगर्गुण-
भेदैः प्रणुवन् स्तुवन् अविलोक्य तद्रूपं तिरोहितं बीय पुनश्चानबढोकने सत्यापे
अक्रूरस्य भगवत्स्वरूपसाक्षात्कारवर्णनम् ।
२४९
सविषादेति । वनिताभिः अतिदूरं विषादभरं यथा भवति तथा यदा-
गमनबिलम्बेऽस्मत्प्राणा यास्यन्ति, अतःत्वरितमागन्तव्यमिति सयाच्नं च यथा
भवति तथा ईक्ष्यमाणस्त्वं तद्दिशि अपाङ्गान् कटाक्षान् मृदु मुकुली कुताभ्यां
नयनाभ्यां पातयन् निर्गतोऽभूः ॥ ५ ॥
अनसा बहुलेन बल्लवानां मनसा चानुगतोऽथ वल्लभानाम् ।
वनमार्तमृगं विषण्णवृक्षं समतीतो यमुनातडीमयासीः ॥ ६॥
अनसेति । वल्लवानां गोपानाम् अनसा शकटेन । वल्लभानां गीतां
मनसानुगतः आर्ताः पीडिता मृगाः यस्मिन् विषण्णा वृक्षा यस्मिन् तद् वनं
समतीतः अतिक्रान्तः ॥ ६ ॥
नियमाय निमज्ज्य वारिणि त्वामभिवीक्ष्याथ रथेऽपि गान्दिनेयः ।
विवशोऽजनि किन्विदं विभोस्ते ननु चित्रं त्ववलोकनं समन्तात् ॥
नियमायेति । नियमाय सन्ध्यावन्दनादि कर्तुं वारिणि यमुनाजले निम
ज्ज्य तत्र त्वामभिवीक्ष्य अथ उन्नज्जनानन्तरं रखेऽपि त्वामभिवीक्षा गादिनेयः
अक्रूरः विवशोऽजनि । ननु विभोस्ते समता दवलोकन किन्नु चित्रे, विभुत्वाद्
व्याप्तत्वादेव न चित्रमित्यर्थः ॥ ७ ॥
पुनरेष निमज्ज्य पुण्यशाली पुरुषं त्वां परमं भोगे ।
अरिकम्बुगदाम्बुजैः स्फुरन्तं सुरसिद्धोधपरीतमालुलोके ॥ ८ ॥
पुनरिति । एषोऽक्रूरः पुग्यशाली सुकृती, अन्यथा शेषशायिनो भक्तो
दर्शनाभावात्, पुनर्निमज्ज्य त्वां परमं पुरुषं विष्णुम् आलुठोके ददर्श ॥ ८ ॥
स तदा परमात्मसौख्यसिन्धौ विनिमनः प्रणुवन् प्रकारभेदैः ।
अविलोक्य पुनश्च हर्षतिन्धोत्या पुलकावृतो ययौ त्वाम् ॥ ९ ॥
।
स इति । परमात्मसौख्यसिन्धौ ब्रह्मान दावे । प्रकार: सगुगर्गुण-
भेदैः प्रणुवन् स्तुवन् अविलोक्य तद्रूपं तिरोहितं बीय पुनश्चानबढोकने सत्यापे