This page has not been fully proofread.

दशकम् - १]
 
भगवन्महिमानुवर्णनम् ।
 
-
 
बत । वयं त्वित्यादि समानम् । एवञ्च स्तोत्रे अधिकारिविषयप्रयोजनानि दर्शि-

तानि। अत्र च 'धर्मः प्रोज्झितकैतवोऽत्र'='तन्वा वाचा धिया वा भजति', 'वास्त-

वं वस्तु' = 'दुर्लभ्यवस्तुनि', ' किं वा परैः' = 'अन्यत् तन्वा वाचा धिया वा

भजति बत', 'तापत्रयोन्मूलनं'='विश्वपीडापहत्यै', 'सद्यो हृद्यवरुध्यते' = 'स्थिरतर-

मनसा', 'ईश्वरः'='निश्शेषात्मानमि'त्यादिपदानामर्थसाम्यादस्य श्रीभागवत द्वितीय-

श्लोकार्थता च द्रष्टव्या । अयं चापरोऽर्थः सहृदयहृदयमनुरञ्जयति--दुर्लभ्यं वस्तु

श्रीभागवतं पुराणम् । तस्मिन्नेवं ब्रह्मनारदव्यासपरम्परयोंया[^१] सुलभतया हस्तलब्धे

सत्यपि जनोऽन्यत् पुराणं काव्यादि वा भजतीति यत्, सेयं क्षुद्रता स्फुटैव । एते

ताबद् वयं तु तन्वा परिमितया श्रीभागवतार्थसङ्क्षेपणरूपया बाचा एनं श्रीभाग
-
वतप्रधानप्रतिपाद्यं गुरुपवनपुराधीशमेवाश्रयामः गुरुपवनपुराधीशस्तोत्ररूपेण श्री-

भागवतार्थं सङ्क्षिपाम इति भावः । किं भागवतार्थैकदेशं, नेत्याह -- --निश्शेषात्मा-

नमिति । निश्शेषो दशलक्षणलीलालक्षणद्वादश
स्कन्धार्थरूप आत्मा यस्य । अवा
-
न्तरप्रयोजनमाह--विश्वेति । विश्वेषां स्त्रीशूद्रादीनामपि पीडापहत्यै मोक्षाय ।

स्तोत्रपठने हि स्त्रीशूद्रादीनामप्यधिकारः । स्थिरतरमनसेति मनसः सारोद्धारस्थि-

रीकरणेनास्य स्तोत्रस्य सारसङ्ग्रहरूपत्वं व्यज्यते । तन्वा वाचेति साधिकसहस्र-

सङ्ख्यापरिमितपद्यात्मकत्वं, धियेति भगवत्स्मरणवाचिना तदनुग्रहलब्धमाधु-

र्यादिगुणयुक्तत्वं च व्यज्यते । एवञ्चैवंविधं स्तोत्रं रचयाम इति चिकीर्षितप्रतिज्ञापि

कृता। अस्मिन् पक्षे 'दुर्लभ्यवस्तुनि' = ' निगमकल्पतरोः फलं भागवतं रसं', 'सुल-

भतया हस्तलब्धे'='शुकमुखाद् भुवि गलितं', 'जनोऽन्यद् भजतीति यत् सा क्षुद्र.
-
तैव'='पिबत भागवतम्', 'एते वयं' = 'रसिका भावुका' इत्यादिपदानां बिम्बप्रतिबि-

म्बवदर्थसादृश्यप्रतीतेः श्रीभागवततृतीय श्लोकार्थोऽप्यनेन परामृष्ट इति द्रष्टव्यम् ।

श्लोकद्वयार्थस्यैकेनोपादानमपि अस्य सङ्ग्रहरूपत्वं द्योतयति । इदं च स्तोत्रं

भक्तियोगपरतया सर्वैरादरेण पठनीयमित्यृय[^२]प्यनेनैव सूचितं, भक्तियोगप्राधान्यस्या-

प्यनेनैव सूच्यमानत्वात् । तथाहि - --दुर्लभ्यं वस्तु भक्तियोगाख्यं, तस्मिन् हस्त-

लब्धे सत्यप्यन्यद् ज्ञानं कर्म वा भजतीति यत्, सा क्षुद्रतैव । अन्यदूनीयम् ।

एवं भगवत्कृपापात्रीभूतश्रीनारायण
कविवाक्यस्यानेकार्थगम्भीरमहिम्नो महिमेति
 
"
 
-
 

 
[^
]. 'या ह' ख. पाठः.
 

[^
]. 'त्यने' ख. पाठः,