2023-02-27 20:09:15 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
Nāmarūpajñanam
८. मधुः (ध०) – मधुमासे पुष्पितत्वात् । 'मधुदूतः' इति भाव-
प्रकाशे ।
२६
९. मधुफलः (ध०) – मधूनि मधुराणि फलानि पक्वान्यस्य ।
१०. मन्मथ: (कै०) – कामोद्दीपनत्वात् ।
११. माकन्दः (कै०)—मा न कन्दते वैक्लव्यं भजते ऽस्मात्, 'कदुङ्
वैक्लव्ये' ।
१२. रसाल: (ध०) – रसेनालति शोभते 'अल भूषणादौ' ।
१३. वसन्तपादपः (नि०) –वसन्ते पुष्पितो वृक्षः ।
१४. शौण्डिकप्रियः (कै०) – मदकरत्वाच्छौण्डिकानां प्रियः ।
१५. श्यामतैलकः (कै०) – श्यामवर्णं तैलमस्य ।
१६. सहकारः (मा०) — सुगन्धिफलत्वात् । 'सह कारयति स्त्रीपुंसौ
सहकारः' इति वल्लभगणिः ।
Amra ( Mangifera indica Linn ) bears flowers
and fruits in spring ( caitrāvrksa, madhu, vasanta-
pädapa). Flowers have pleasant intoxicating aroma
( atisaurabha ) which aronses sex desire ( manmatha )
and is used in preparation of wine (madirāsakha,
saundikapriya ). Fruits are massive (pindiphala ),
sour when unripe (amlaphala) but sweet when ripe
( madhuphala ) and full of juice (rasāla ) and fall
down (cūta ). Ripe fruits are exceedingly fragrant.
If taken in excessive quantity, they produce ama and
in unripe stage other disorders. It is liked by all
( amra ) and never causes distress (mākanda ) if used
properly. Oil extracted from seeds is blackish
(śyāmatailaka).
८. मधुः (ध०) – मधुमासे पुष्पितत्वात् । 'मधुदूतः' इति भाव-
प्रकाशे ।
२६
९. मधुफलः (ध०) – मधूनि मधुराणि फलानि पक्वान्यस्य ।
१०. मन्मथ: (कै०) – कामोद्दीपनत्वात् ।
११. माकन्दः (कै०)—मा न कन्दते वैक्लव्यं भजते ऽस्मात्, 'कदुङ्
वैक्लव्ये' ।
१२. रसाल: (ध०) – रसेनालति शोभते 'अल भूषणादौ' ।
१३. वसन्तपादपः (नि०) –वसन्ते पुष्पितो वृक्षः ।
१४. शौण्डिकप्रियः (कै०) – मदकरत्वाच्छौण्डिकानां प्रियः ।
१५. श्यामतैलकः (कै०) – श्यामवर्णं तैलमस्य ।
१६. सहकारः (मा०) — सुगन्धिफलत्वात् । 'सह कारयति स्त्रीपुंसौ
सहकारः' इति वल्लभगणिः ।
Amra ( Mangifera indica Linn ) bears flowers
and fruits in spring ( caitrāvrksa, madhu, vasanta-
pädapa). Flowers have pleasant intoxicating aroma
( atisaurabha ) which aronses sex desire ( manmatha )
and is used in preparation of wine (madirāsakha,
saundikapriya ). Fruits are massive (pindiphala ),
sour when unripe (amlaphala) but sweet when ripe
( madhuphala ) and full of juice (rasāla ) and fall
down (cūta ). Ripe fruits are exceedingly fragrant.
If taken in excessive quantity, they produce ama and
in unripe stage other disorders. It is liked by all
( amra ) and never causes distress (mākanda ) if used
properly. Oil extracted from seeds is blackish
(śyāmatailaka).