नामरूपज्ञानम् (Characterization of Medicinal Plants) /217

८. बहुवार (भा० ) – बहून् रोगान् वारयति नाशयतीति; अथवा-
बहुभिर्व्रियते इति ।
९. मुक्ताफलः (कै०) – मुक्ताकारं फलमस्य ।
१०. लेखशाटकः (ध०) – लेखं पत्रं शाटयति संश्लेषयतीति ।
११. वासन्तकुसुमः (कै०) – वसन्ते कुसुमागमोऽस्य ।
१२. विषघाती (नि०) – विषं हन्तीति ।
१३. शीतफल: (रा० ) – शीतं वीर्ये स्पर्शे च फलमस्य । भावप्रकाशे
'शीतः' इति ।
१४. शेलुः (भा० ) – अतिशयेन शेतेऽस्मादिति; अथवा – शिलति
निवारयति रोगानिति ।
१५. शैलूषः (कै०) – शैले पार्वत्यप्रदेशे भवः, 'शैलुः' इति धन्वन्तरिः ।
 
Śleṣmātaka ( Cordia dichotoma Forst. f. ) is a
handsome middle-sized tree ( kāntavṛkṣaka ) grow-
ing wildly in hilly areas ( śailūṣa, śaīlu ). Fragrant
flowers ( gandhapuṣpa ) appear in spring ( vāsanta-
kusuma ). Fruits are pearl-shaped (muktāphala ), in
abundance (bahuphala), with slimy and sticky pulp
( picchila ). The slimy fruits-pulp is used as glue to
stick paper (lekhaśaṭaka ). Fruit is cold in touch as
well as vīrya (śitaphala ). As drug, it excites kapha
( śleṣmātaka ) and induces sleep (śelu ). The plant
is efficacious in many disorders (uddāla, bahuvāra )
and is anti-poisonous ( viṣaghātī ). It is disliked by
noble persons and also by birds ( dvijakutsita ).
 
Specific characters
 
1. Habitat---hilly regions.