नामरूपज्ञानम् (Characterization of Medicinal Plants) /130

१०२
 
Nāmarūpajñānam
 
१०. पीतद्रुः (भा०) – पीतश्चासौ द्रुमश्च पीतकाण्डत्वात्, पीतपुष्प-

त्वाच्च ।
 

११. विशोधनी (सो०) – शरीरं विशोधयतीति ।
 

 
Dāruharidraā ( Berberis aristata DC. ) is a plant

having yellow wood and flowers (daāruharidrā,

pītadru, pītadāru ) making yellow dye like kusumbha

(kusumbhalā). The important part of the plant is

wood ( dārviī ) which is used as drug. The plant has

spines on margins of leaves ( kantṇṭakinī, katarnṅkateri ).
ṭerī ).
Fruits appear in rainy season (parjanyā ). It is pu-

rifier ( viśodhaniī) anthelmintic (krmihara ) and
ṛmihara ) and
improves liver functions ( pacampacā ).
 

 
Specific characters
 

 
1. Plant — with yellow wood.

2. Leaves—spiny on margins.

3. Fruits — appear in rainy season.

4. Action – purifier, anthelmintic, improves liver
 

functions.
 

 
८४.<entry> दूर्वा </entry> Dūrvā
 

 
१. दूर्वा (भा०) - दूरीकरोति सन्तापं वारयति च रोगान् प्रदरादीनिति;

यथोक्तं प्रियंनिघण्टौ-
–
 

'दूरीकरोति संतापं तथा वारयति व्यथाम् ।
 

दूर्वेति नामधेया स्याद् यथा नाम तथा गुणः ॥'
 

इति; अथवा – दुर्वति हिनस्ति रोगान्, हिंस्यते वा
 
-
 

पदाघातैः पशुभिश्चेति, 'दुर्वी हिंसायाम्' ।