2023-05-06 13:34:16 by Akshatha
This page has not been fully proofread.
Nāmarūpajñānam
मस्याः ।
३. कुम्भा (कै०) – कुम्भ: कोष्ठः, तच्छुद्धिकरत्वात् कुम्भाह्वा ।
४. कोटरवाहिनी (अ०) – कोटरे पुष्पं वहतीति, अन्त:कोटरपुष्पी-
त्यर्थः ।
clg
५. त्रिपुटा (भा०) – त्रयः पुटाः त्रिकोणत्वादस्याः ।
६. त्रिभण्डी (भा०) – त्रिभिः कोणैः भण्ड्यते लक्ष्यते इति, 'भडि
परिभाषणे'; त्रीन् दोषान् भण्डयति तत्कल्याणं करो-
तीति, 'भडि कल्याणे' ।
७. त्र्यस्त्रा (ध०) – त्रयोऽस्राः कोणा अस्य ।
८. निशोथ: (भा०) -निवारयति शोथं, रेचनत्वात् ।
९. रेचनी (भा०) – रेचयतीति; क्वचित् 'रोचनी' इत्यपि पाठः, तत्र
मलशोधनात् रुचिकरीत्यर्थः ।
१०. सरणा (अ०) –मलं सरति निर्गच्छत्यनया, रेचनीत्यर्थः ।
११. सरला (भा०)–सारयति मलं लाति च सौमनस्यमिति; सुख-
विरेचनी वा ।
१२. सर्वानुभूतिः (भा०) – सर्वैरनुभूयतेऽस्याः प्रभाव इति । प्रिय-
निघण्टौ परिचयोऽस्या यथा-
'मूलं रक्तनिभं त्रिपक्षसहितं काण्डं सितं रोमशं
वल्ली वेल्लति सुप्रभूतप्रसरा त्वारुह्य कञ्चिद् द्रुमम् ।
अन्तःकोटरपुष्पकं सितदलं वृत्तं फलं क्षुद्रकं
श्रेष्ठा सर्वविरेचनेषु सुखदा वैद्यैर्मता सा त्रिवृत् ॥' इति ।
Trivṛt (Operculina turpethum (Linn.) Silva
Manso) is a climber with triangular and three-winged
stem ( trivrt, trivrta, triputā, tribhandi, tryasrā ). It