2023-03-20 10:56:49 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
पष्ठोऽङ्कः
कूर्मः पादोऽस्य, यष्टिर्भुजगपतिरसौ, भाजनं भूतधात्री,
तैलोत्पुरा: समुद्राः, कनकगिरिरयं दोप्तवर्त्तिप्ररोहः ।
अर्चिश्व एडांशरोचिर्गगनमलि नमा कब्जलं दह्यमाना
शत्रुश्रेणी पतङ्गाः, न्वलति रघुपते ! त्वत्प्रतापप्रदीपः ॥ ६ ॥
॥
तुलाधारो धाता, वहति वसुधा शूर्पपदवीं,
फणीश: स्यात्सूवं कनकशिखरी मानपलिका ।
तुलादण्डः सत्यं यदि भवति दामोदरगदा,
तथाप्येषोऽशक्यस्तव गुणसमूहस्तुलयितुम् ॥ ६८ ॥
..
[२७३]
चरन्ति, मेरुः सुमेरुगिरिः कोपति कोषो मुकुलं स द्रवाचरति,
मेटिनी पृथ्वी जलजति जलजं पद्मं. "जलजं शड़पद्मयोः" इत्यमरः
तदिवाचरति, व्योम आकाशमपि रोलम्बति रोलम्बो भ्रमरः
स इवाचरति, मु हरिम्वमिति भावः । उपमालङ्कारः ।
शार्दूलविक्रीडितं वृत्तम् ॥ ६६ ॥
कृम्म इति । हे रघुपते ! तव प्रताप एव प्रदीप: व्वलति
दोप्यते ।
अस्य प्रदीपस्य पाद: कून्म: कमठपतिः, असौ भुजग-
पति: अनन्तनाग: यष्टिः दण्ड, भूतधात्री पृथिवी भाजनम्
आधारः, समुद्राः तैलोत्पूरा: तैननिवहाः, भयं कनकगिरिः
सुमेक: टोप्स: वर्त्तिप्ररोह: दशाइरः, चण्डांशरोचि : सौरालोकः
अर्चि: शिखा, अर्चिने॑तिः शिखा स्त्रिय़ाम्" इत्यमरः, गगनस्य
मलिनिमा मालिन्यं कब्जलं, तथा दह्यमाना शत्रुम्रेणी शत्रु-
समूह: पतङ्गाः शलभाः । रूपकमलङ्कारः । स्रग्धरा वृत्तम् ॥६॥
तुलाधार इति । धाता ब्रह्मा तुलाधार: तोलनस्तम्भ
इत्यर्थ: स्यात् यदि, वसुधा पृथ्वी शूर्पपदवीं तोलनपात्ररूप-
शूर्पतामित्यर्थः, वहति यदि, फणीशः अनन्तनागः सूत्रं रज्जुः
कूर्मः पादोऽस्य, यष्टिर्भुजगपतिरसौ, भाजनं भूतधात्री,
तैलोत्पुरा: समुद्राः, कनकगिरिरयं दोप्तवर्त्तिप्ररोहः ।
अर्चिश्व एडांशरोचिर्गगनमलि नमा कब्जलं दह्यमाना
शत्रुश्रेणी पतङ्गाः, न्वलति रघुपते ! त्वत्प्रतापप्रदीपः ॥ ६ ॥
॥
तुलाधारो धाता, वहति वसुधा शूर्पपदवीं,
फणीश: स्यात्सूवं कनकशिखरी मानपलिका ।
तुलादण्डः सत्यं यदि भवति दामोदरगदा,
तथाप्येषोऽशक्यस्तव गुणसमूहस्तुलयितुम् ॥ ६८ ॥
..
[२७३]
चरन्ति, मेरुः सुमेरुगिरिः कोपति कोषो मुकुलं स द्रवाचरति,
मेटिनी पृथ्वी जलजति जलजं पद्मं. "जलजं शड़पद्मयोः" इत्यमरः
तदिवाचरति, व्योम आकाशमपि रोलम्बति रोलम्बो भ्रमरः
स इवाचरति, मु हरिम्वमिति भावः । उपमालङ्कारः ।
शार्दूलविक्रीडितं वृत्तम् ॥ ६६ ॥
कृम्म इति । हे रघुपते ! तव प्रताप एव प्रदीप: व्वलति
दोप्यते ।
अस्य प्रदीपस्य पाद: कून्म: कमठपतिः, असौ भुजग-
पति: अनन्तनाग: यष्टिः दण्ड, भूतधात्री पृथिवी भाजनम्
आधारः, समुद्राः तैलोत्पूरा: तैननिवहाः, भयं कनकगिरिः
सुमेक: टोप्स: वर्त्तिप्ररोह: दशाइरः, चण्डांशरोचि : सौरालोकः
अर्चि: शिखा, अर्चिने॑तिः शिखा स्त्रिय़ाम्" इत्यमरः, गगनस्य
मलिनिमा मालिन्यं कब्जलं, तथा दह्यमाना शत्रुम्रेणी शत्रु-
समूह: पतङ्गाः शलभाः । रूपकमलङ्कारः । स्रग्धरा वृत्तम् ॥६॥
तुलाधार इति । धाता ब्रह्मा तुलाधार: तोलनस्तम्भ
इत्यर्थ: स्यात् यदि, वसुधा पृथ्वी शूर्पपदवीं तोलनपात्ररूप-
शूर्पतामित्यर्थः, वहति यदि, फणीशः अनन्तनागः सूत्रं रज्जुः