2023-03-20 10:56:28 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
पचमोऽधः ।
[१८७]
सुग्रीवो राममिवं क ? जनकतनयान्वेषणे प्रेपितोऽहं १
योऽर्थोऽसम्भावनोयस्तमपि घटयति क्रूरकर्मा विधाता ॥ २७ ॥
राम: सत्वरं करमुद्रां ममुहृत्य । वीरमारुते !
मुद्रां समुद्रमुल्लय शीघ्रमाग्वान्य जानकीम् ।
विन्यस्य पुरतस्तस्या आगच्छ मयि जीवति ॥ २८॥
हनूमान् तथेति श्रीरामसुग्रोवौ प्रणम्य मुद्रां समादाय समुद्रोप-
कण्ठमागच्छन् ।
सम्पावेरथ दृष्टयोजनगतात्, पारसमुद्रं पुरी
लडा तव विदेहराजतनयेत्याकर्ण्य वायोः सुतः ।
रण्यम् आगात् भागतवान् । असौ मारोचनामा कनकमय
मृगः क १ सीताया अपहारः अपहरणं कुल १ वृत्तमिति शेषः,
रामस्य सिवं सुग्रीवः क्व ? कुत्र ? स्थित इति शेष:, अहं जनक-
तनयायाः सोतायाः अन्वेषणे प्रेषितः ? कति शेषः, अतः-योऽर्थः
विषय: असम्भावनोय: अघटनोय:, क्रूरकर्मा दारुणव्यवसायो
विधाता समपि अर्थ घटयति योजयति । अव चतुर्थपाटवाक्यस्य
पूर्वपादत्रयस्य हेतुत्वेन प्रतिपादनात् काव्यलिङ्गमलद्वारः ।
स्रग्धरा वृत्तम् ॥ २७॥
मुद्रामिति । समुद्रम् उतर उत्तीर्य जानकीम् भावास्य
तस्याः जानक्याः पुरतः अग्रतः मुद्राम् अभिज्ञानभूतामिति
भावः, विन्यस्य दत्त्वा मयि जीवति सति शीघ्रम् भागच्छेत्य-
न्वयः । अनुष्टुप् वृत्तम् ॥ २८ ॥
सम्पातरिति । भयानम्तरं वायोः सुतः हनूमान् समुद्रस्य
पारे पारेसमुद्रं लड़ा नाम पुरी अस्तोति शेयः, तत्र विदेह-
Tr
[१८७]
सुग्रीवो राममिवं क ? जनकतनयान्वेषणे प्रेपितोऽहं १
योऽर्थोऽसम्भावनोयस्तमपि घटयति क्रूरकर्मा विधाता ॥ २७ ॥
राम: सत्वरं करमुद्रां ममुहृत्य । वीरमारुते !
मुद्रां समुद्रमुल्लय शीघ्रमाग्वान्य जानकीम् ।
विन्यस्य पुरतस्तस्या आगच्छ मयि जीवति ॥ २८॥
हनूमान् तथेति श्रीरामसुग्रोवौ प्रणम्य मुद्रां समादाय समुद्रोप-
कण्ठमागच्छन् ।
सम्पावेरथ दृष्टयोजनगतात्, पारसमुद्रं पुरी
लडा तव विदेहराजतनयेत्याकर्ण्य वायोः सुतः ।
रण्यम् आगात् भागतवान् । असौ मारोचनामा कनकमय
मृगः क १ सीताया अपहारः अपहरणं कुल १ वृत्तमिति शेषः,
रामस्य सिवं सुग्रीवः क्व ? कुत्र ? स्थित इति शेष:, अहं जनक-
तनयायाः सोतायाः अन्वेषणे प्रेषितः ? कति शेषः, अतः-योऽर्थः
विषय: असम्भावनोय: अघटनोय:, क्रूरकर्मा दारुणव्यवसायो
विधाता समपि अर्थ घटयति योजयति । अव चतुर्थपाटवाक्यस्य
पूर्वपादत्रयस्य हेतुत्वेन प्रतिपादनात् काव्यलिङ्गमलद्वारः ।
स्रग्धरा वृत्तम् ॥ २७॥
मुद्रामिति । समुद्रम् उतर उत्तीर्य जानकीम् भावास्य
तस्याः जानक्याः पुरतः अग्रतः मुद्राम् अभिज्ञानभूतामिति
भावः, विन्यस्य दत्त्वा मयि जीवति सति शीघ्रम् भागच्छेत्य-
न्वयः । अनुष्टुप् वृत्तम् ॥ २८ ॥
सम्पातरिति । भयानम्तरं वायोः सुतः हनूमान् समुद्रस्य
पारे पारेसमुद्रं लड़ा नाम पुरी अस्तोति शेयः, तत्र विदेह-
Tr