2023-03-20 10:55:42 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
[३०]
महानाटकम् ।
रुन्धवट विधे तोर्मुरयष्टौ दिशः, क्रोड्यन्
मूर्तीरट महेश्वरस्य, दलयवष्टौ कुलक्ष्माभृतः ।
( प्रत्यक्षैर्वेधिराणि पत्रगकुलान्यष्टौ च सम्मादयन्,
उन्मोलत्ययमाय्यबाहुविदलत्कोदण्डकोलाइल. ॥ १४ ॥
यत्र स्यात् वाचक इयो.1 सा महोक्तिर्मूलभूतातिशयोक्लिर्यदा
भवेत् ॥" इति लक्षणात् । शार्दूलविक्कोड़ितं वृत्तम् ॥ ४२ ॥
रुन्धव्रिति । अयम् आर्यस्य रामस्य बाहुना भुजेन बिदलतः
भन्यमानस्य कोदण्डस्य धनुषः, ऐश्वरस्येति भावः, कोला
हल' कलरव प्राय दीर्वलदलत्कोदण्डकोलाहल इति पाठे
आर्थस्य दोर्बलेन वाहुबलेन दलत भन्यमानस्य कोदण्डस्य
कोलाहल इत्यर्थ । विवे ब्रह्मणः ऋष्ट श्रुतोः श्रीवाणि श्रवणे
द्रियाणि चतुर्मुखत्वादिति भाव रुन्धन् आम्लण्वन्, बधिरय-
निति यावत् अटो दिश' मुखरयन् ध्वनयन् महेश्वरस्य अष्ट
मुर्ती –"भूर्जनं वद्भिराकाशं वायुर्यज्वा गशो रवि । इत्यष्टो
मूर्तय, भाभो " इत्युक्ता कोडयन क्रोडोकुर्वन् व्याघ्र वत्रित्वर्य',
मतभेदादियमुति । कुलतमामत कुन्तपर्वतान्, विजय कुमुदो
नोलो निषधो हिमवानथ । जयन्त कालनिपधो बाहोको-
इष्टी दिगद्वय ॥" इत्युक्तान् दलयन म्फोटयन्, भष्टौ च पद्मग
कुलानि - "यमन्तो वासुकि पद्मो महापझोऽय तत्तक । कुलीर:
कर्कट हो घटी नागाः प्रकोर्त्तिताः ॥" इत्युतानि भत्युचैः
अत्यर्थ बधिराणि, प्रत्यक्षैरित्यत्र तान्याति पाठे तानि प्रमि
शनि पद्मगकुलानि या चतुपा बधिराणि, तेपा चक्षु श्रव
स्वादिति भाव सम्पादयन् कुर्वन् उम्मीलति विस्फुरति ।
मार्दूलविक्रोडिस हत्तम् ४४ ॥
-
J
महानाटकम् ।
रुन्धवट विधे तोर्मुरयष्टौ दिशः, क्रोड्यन्
मूर्तीरट महेश्वरस्य, दलयवष्टौ कुलक्ष्माभृतः ।
( प्रत्यक्षैर्वेधिराणि पत्रगकुलान्यष्टौ च सम्मादयन्,
उन्मोलत्ययमाय्यबाहुविदलत्कोदण्डकोलाइल. ॥ १४ ॥
यत्र स्यात् वाचक इयो.1 सा महोक्तिर्मूलभूतातिशयोक्लिर्यदा
भवेत् ॥" इति लक्षणात् । शार्दूलविक्कोड़ितं वृत्तम् ॥ ४२ ॥
रुन्धव्रिति । अयम् आर्यस्य रामस्य बाहुना भुजेन बिदलतः
भन्यमानस्य कोदण्डस्य धनुषः, ऐश्वरस्येति भावः, कोला
हल' कलरव प्राय दीर्वलदलत्कोदण्डकोलाहल इति पाठे
आर्थस्य दोर्बलेन वाहुबलेन दलत भन्यमानस्य कोदण्डस्य
कोलाहल इत्यर्थ । विवे ब्रह्मणः ऋष्ट श्रुतोः श्रीवाणि श्रवणे
द्रियाणि चतुर्मुखत्वादिति भाव रुन्धन् आम्लण्वन्, बधिरय-
निति यावत् अटो दिश' मुखरयन् ध्वनयन् महेश्वरस्य अष्ट
मुर्ती –"भूर्जनं वद्भिराकाशं वायुर्यज्वा गशो रवि । इत्यष्टो
मूर्तय, भाभो " इत्युक्ता कोडयन क्रोडोकुर्वन् व्याघ्र वत्रित्वर्य',
मतभेदादियमुति । कुलतमामत कुन्तपर्वतान्, विजय कुमुदो
नोलो निषधो हिमवानथ । जयन्त कालनिपधो बाहोको-
इष्टी दिगद्वय ॥" इत्युक्तान् दलयन म्फोटयन्, भष्टौ च पद्मग
कुलानि - "यमन्तो वासुकि पद्मो महापझोऽय तत्तक । कुलीर:
कर्कट हो घटी नागाः प्रकोर्त्तिताः ॥" इत्युतानि भत्युचैः
अत्यर्थ बधिराणि, प्रत्यक्षैरित्यत्र तान्याति पाठे तानि प्रमि
शनि पद्मगकुलानि या चतुपा बधिराणि, तेपा चक्षु श्रव
स्वादिति भाव सम्पादयन् कुर्वन् उम्मीलति विस्फुरति ।
मार्दूलविक्रोडिस हत्तम् ४४ ॥
-
J