2023-03-20 10:56:26 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
पञ्चमोऽइः ।
[१८८]
ईट्टग्भानुकुले न कोऽपि भविता, यस्यागना कामुके
राकष्टेति परस्परं निगदतां श्रुत्वा मुनीनां मुखात् ।
सौमित्रे ! कुलपांशलस्य चरितं श्रीरामचन्द्रस्य में
शक्रासन मंस्थितेन गुरुणा दुःखं परं धीयते ॥ ११ ॥
रामो नाम नृपात्मजस्तुटवला सीता, म चासौ स्थितिं
चक्रे पञ्चवटवने विहरतस्ताल्चाहरट्रावणः ।
इत्येवं जनसंकयां सुविपुला विस्फारितां शृण्वतः
मौमित: व धनुर्धनुर्धनुरिति व्यग्रा गिरः पान्तु वः ॥ १२ ॥
सोमन्तिनीनां रमणीनां शिरोरत्नं चूडामणि : मम कुलदेवतायाः
प्रतिनिधिः, कामिनां नेत्रोत्सवः नेवानन्ददायिनीत्यर्थः, मोद्यत:
मत्तस्य दन्तिन इव नितान्तं मन्दं गमनं यस्याः तथोक्ता
शेतपत्र कमलं तस्य शत्रु चन्द्रः तद्दत् वदनं यस्या. तथाभूता
मे मम मिया सा जानकी अधुना इटानों कुल सीदति क्लशेन
- तिष्ठतोत्यर्थः । गार्दूलविक्रोडितं वृत्तम् ॥ १० ॥
।
ईट्टगिति। हे मौमिव । भानो: सूर्यस्य कुले ईट्टक्
एतादृशः कोऽपि न भविता न जनियतन भ्रत इति किमु
वक्तव्यमिति भावे:, यस्य अङ्गना कान्ता कामु क: श्रीकृष्टा
अपहृता इति परस्परम अन्योन्यं निगटता मुनीनां देवर्षीणा
मिति यावत् मुखात् कुलपांशन्न प्य कुलाद्वारस्य श्रीराम-
चन्द्रस्य मे सम चरितं श्रुत्वा शक्रस्य इन्द्रस्य अमनमस्थितेन
गुरुणा पिता परम् अत्यन्तं दुःखं यथा तथा धीयते स्थीयते
इत्यर्थः, स्यीयते इत्यपि पाठ । शार्दूलविक्रीडितं वृत्तम् ॥११॥
राम इति । रामो नाम नृपात्मजः राजपुत्र, तस्य अवला
पत्नी सीता, स चासौ रामः पञ्चवटोवने स्थितिं चक्रे कृतवान् ।
[१८८]
ईट्टग्भानुकुले न कोऽपि भविता, यस्यागना कामुके
राकष्टेति परस्परं निगदतां श्रुत्वा मुनीनां मुखात् ।
सौमित्रे ! कुलपांशलस्य चरितं श्रीरामचन्द्रस्य में
शक्रासन मंस्थितेन गुरुणा दुःखं परं धीयते ॥ ११ ॥
रामो नाम नृपात्मजस्तुटवला सीता, म चासौ स्थितिं
चक्रे पञ्चवटवने विहरतस्ताल्चाहरट्रावणः ।
इत्येवं जनसंकयां सुविपुला विस्फारितां शृण्वतः
मौमित: व धनुर्धनुर्धनुरिति व्यग्रा गिरः पान्तु वः ॥ १२ ॥
सोमन्तिनीनां रमणीनां शिरोरत्नं चूडामणि : मम कुलदेवतायाः
प्रतिनिधिः, कामिनां नेत्रोत्सवः नेवानन्ददायिनीत्यर्थः, मोद्यत:
मत्तस्य दन्तिन इव नितान्तं मन्दं गमनं यस्याः तथोक्ता
शेतपत्र कमलं तस्य शत्रु चन्द्रः तद्दत् वदनं यस्या. तथाभूता
मे मम मिया सा जानकी अधुना इटानों कुल सीदति क्लशेन
- तिष्ठतोत्यर्थः । गार्दूलविक्रोडितं वृत्तम् ॥ १० ॥
।
ईट्टगिति। हे मौमिव । भानो: सूर्यस्य कुले ईट्टक्
एतादृशः कोऽपि न भविता न जनियतन भ्रत इति किमु
वक्तव्यमिति भावे:, यस्य अङ्गना कान्ता कामु क: श्रीकृष्टा
अपहृता इति परस्परम अन्योन्यं निगटता मुनीनां देवर्षीणा
मिति यावत् मुखात् कुलपांशन्न प्य कुलाद्वारस्य श्रीराम-
चन्द्रस्य मे सम चरितं श्रुत्वा शक्रस्य इन्द्रस्य अमनमस्थितेन
गुरुणा पिता परम् अत्यन्तं दुःखं यथा तथा धीयते स्थीयते
इत्यर्थः, स्यीयते इत्यपि पाठ । शार्दूलविक्रीडितं वृत्तम् ॥११॥
राम इति । रामो नाम नृपात्मजः राजपुत्र, तस्य अवला
पत्नी सीता, स चासौ रामः पञ्चवटोवने स्थितिं चक्रे कृतवान् ।