2023-03-20 10:56:09 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
तृतीयोऽङ्कः ।
हेलोत्तोलितकेलिकन्द कनिभः कैलास उत्पाटित-
स्तत् किं रावण ! लज्जसे न ? हरसे चौर्येण पत्नी रघोः ॥५०॥
जन्म ब्रह्मकुले, तपस्त्वनुपमं वोयंञ्च लोकोत्तरं,
किञ्चेश्वर्यमहो त्रिलोकजयिन: (ता) स्वर्गाङ्गनास्वामिनः ।
इत्यस्मादपि वान्छितं किमधिकं, सोता समाक्लप्यते,
तस्मात्त्वं मह वान्धवैः पशमते ! यातोऽसि निःशेषताम् ॥ ८२ ॥
[२२८]
जन्मेति । हे रावण । ब्रह्मणः कुले वंशे जन्म, ब्रह्मणः
प्रपौत्रोऽमोति भावः, हरस्य अर्चनविधी पूजनविधाने शिरसां
कर्त्तनं छेदनं, क्वन्तनमिति पाठान्तरे स एवार्थ, कृत्वा
भक्ति, (प्राणानपि अगणयित्वा हरमर्चयसीत्यर्थः, वजिणि
वस्त्रायुधे इन्द्रे बाहुदण्डै: यत् दलनं स एव व्यापारः तव
शक्ति, सामर्थं पुरा महतो, मतेति पाठे ख्यातेत्यर्थः । हेल्या
अवलोलया उत्तोलितं यत् केलिकन्दुक क्रोड़ागेण्डुकं तद्रिमः
तसदृश, हेलोल्लासितेति पाठान्तरं, कैलास: गिरि: उत्पाटित
उन्मूल्य उद्धृत इत्वर्य, अथच चीखेंण रघोः रामस्य पत्नी हरमे,
तत् तस्मात् न नज्जसे किम् ? निर्लज्जस्वमिति भावः ।
शार्दूलविक्रीडित वृत्तम् ॥ ८० ॥
जन्मेति । ब्रह्मकुले ब्रह्मण वंशे जन्म, तपस्तु अनुपमम्
उपमारहितं, शिरःकर्त्तनावधिकत्वादिति भावः, वीर्यञ्च लोको-
तरम् अलोकिक, विनोकविजयीति भावः । किञ्च विलोक-
जग्निः तथा खर्गाननानां देवाङ्गनाना स्वामिनः भोतु रिति
यावत्, तवेति शेषः, ऐश्वर्य प्रभुत्वम् अहो आर्य, विनोक
जयितेति पाठे विलोकजयितया हेतुना स्वर्गाङ्गनानां स्वामिन
इत्यर्थः इत्यस्मादपि अधिकं वान्छितम् अभिलपितं किम्,
हेलोत्तोलितकेलिकन्द कनिभः कैलास उत्पाटित-
स्तत् किं रावण ! लज्जसे न ? हरसे चौर्येण पत्नी रघोः ॥५०॥
जन्म ब्रह्मकुले, तपस्त्वनुपमं वोयंञ्च लोकोत्तरं,
किञ्चेश्वर्यमहो त्रिलोकजयिन: (ता) स्वर्गाङ्गनास्वामिनः ।
इत्यस्मादपि वान्छितं किमधिकं, सोता समाक्लप्यते,
तस्मात्त्वं मह वान्धवैः पशमते ! यातोऽसि निःशेषताम् ॥ ८२ ॥
[२२८]
जन्मेति । हे रावण । ब्रह्मणः कुले वंशे जन्म, ब्रह्मणः
प्रपौत्रोऽमोति भावः, हरस्य अर्चनविधी पूजनविधाने शिरसां
कर्त्तनं छेदनं, क्वन्तनमिति पाठान्तरे स एवार्थ, कृत्वा
भक्ति, (प्राणानपि अगणयित्वा हरमर्चयसीत्यर्थः, वजिणि
वस्त्रायुधे इन्द्रे बाहुदण्डै: यत् दलनं स एव व्यापारः तव
शक्ति, सामर्थं पुरा महतो, मतेति पाठे ख्यातेत्यर्थः । हेल्या
अवलोलया उत्तोलितं यत् केलिकन्दुक क्रोड़ागेण्डुकं तद्रिमः
तसदृश, हेलोल्लासितेति पाठान्तरं, कैलास: गिरि: उत्पाटित
उन्मूल्य उद्धृत इत्वर्य, अथच चीखेंण रघोः रामस्य पत्नी हरमे,
तत् तस्मात् न नज्जसे किम् ? निर्लज्जस्वमिति भावः ।
शार्दूलविक्रीडित वृत्तम् ॥ ८० ॥
जन्मेति । ब्रह्मकुले ब्रह्मण वंशे जन्म, तपस्तु अनुपमम्
उपमारहितं, शिरःकर्त्तनावधिकत्वादिति भावः, वीर्यञ्च लोको-
तरम् अलोकिक, विनोकविजयीति भावः । किञ्च विलोक-
जग्निः तथा खर्गाननानां देवाङ्गनाना स्वामिनः भोतु रिति
यावत्, तवेति शेषः, ऐश्वर्य प्रभुत्वम् अहो आर्य, विनोक
जयितेति पाठे विलोकजयितया हेतुना स्वर्गाङ्गनानां स्वामिन
इत्यर्थः इत्यस्मादपि अधिकं वान्छितम् अभिलपितं किम्,