मधुराविजयम् /607
This page has not been fully proofread.
470
मधुराविजये
सर्वशक्तिसंपन्नस्य सहनमिति । महाक्षेत्र मीश्वरक्षेत्रमिदं परित्यज्य तुरुष्क
संप्राप्त महाभयेन गते देवपूजकादौ स्वपरिचारकवर्गे लूताभिस्स्वोपरि
कृतवयनेन वेदण्डैस्स्वस्मिन् कृतवप्रक्रीडया च सर्वशून्यां निस्सहाय
स्थिति परमेश्वरोऽपि प्राकृतवदनुभवतीति परमार्थः ॥
घुणजाधकवाटसम्पुटानि
स्फुटदूर्वाङ्क रसन्धिमण्डपानि ।
श्लथगर्भगृहाणि वीक्ष्य दूये
भृशमन्यान्यपि देवताकुलानि ॥
11 4 11
घुणेति ॥ घुणाः काष्टवेधकाः कीटाः तैः जग्धानि भक्षि
तानि । अद भक्षणे
क्तः । (
।
अदो जग्धिर्ल्सप्तिकि ' तीति जग्धिः ।
`कवाटानाम् कपाटानाम् अररीणाम् (द्वाराच्छादकानाम्) 'अररः पुनः
कपाटोडररिः कवाटः' इति हैमः । तेषाम् सम्पुटानि मुकुल
येषु तानि घुणभक्षितबद्धकवाटानीत्यर्थः । किञ्च । स्फुटाः दूर्वाङ्कुराः
शतपर्विकानूतनोद्भिदाः • दूर्वा तु शतपविका
रुहानन्ता' इत्यमरः । तेषाम् संधि : संश्लेषः । 'संधिश्लेषे' इत्यमरः ।
तद्युतमण्डपाः उत्सवादिषु देवताविग्रहनिक्षेपाय विरचिता स्तम्भमात्रा
सहस्रवीर्याभार्गव्यौ
श्रयाः देवालयपुरोभागाः येषु तानि । किञ्च ।
नानाम् गर्भाः अन्तःप्रदेशा: देवतास्थानानि गर्भगृहाणि ।
समासः । श्लथा विश्लषा जीर्णा: गर्भगृहाः येषु तानि । अन्यानि
पूर्वोक्तेभ्यः भिन्नानि । देवतानाम् कुलानि गृहाणि ।
'कुलं जनपदे गोत्रे सजातीयगणेऽपि
च ।
देवालयान् ।
भवने च तनौ क्ली
कण्टकार्योष कुली' इति मेदिनी । तानि कर्म । वीक्ष्य अवलोक्य
भृशम् अधिकम् दूये व्यथे दुःख्यामि । तुरुष्कराक्षसेभ्य इदानीमितर
देवालयानामपि संप्राप्ता जीर्णावस्था संस्कारहीनता च मां नित्यं
-
गृहाणाम् देवभव
एकदेशि
मधुराविजये
सर्वशक्तिसंपन्नस्य सहनमिति । महाक्षेत्र मीश्वरक्षेत्रमिदं परित्यज्य तुरुष्क
संप्राप्त महाभयेन गते देवपूजकादौ स्वपरिचारकवर्गे लूताभिस्स्वोपरि
कृतवयनेन वेदण्डैस्स्वस्मिन् कृतवप्रक्रीडया च सर्वशून्यां निस्सहाय
स्थिति परमेश्वरोऽपि प्राकृतवदनुभवतीति परमार्थः ॥
घुणजाधकवाटसम्पुटानि
स्फुटदूर्वाङ्क रसन्धिमण्डपानि ।
श्लथगर्भगृहाणि वीक्ष्य दूये
भृशमन्यान्यपि देवताकुलानि ॥
11 4 11
घुणेति ॥ घुणाः काष्टवेधकाः कीटाः तैः जग्धानि भक्षि
तानि । अद भक्षणे
क्तः । (
।
अदो जग्धिर्ल्सप्तिकि ' तीति जग्धिः ।
`कवाटानाम् कपाटानाम् अररीणाम् (द्वाराच्छादकानाम्) 'अररः पुनः
कपाटोडररिः कवाटः' इति हैमः । तेषाम् सम्पुटानि मुकुल
येषु तानि घुणभक्षितबद्धकवाटानीत्यर्थः । किञ्च । स्फुटाः दूर्वाङ्कुराः
शतपर्विकानूतनोद्भिदाः • दूर्वा तु शतपविका
रुहानन्ता' इत्यमरः । तेषाम् संधि : संश्लेषः । 'संधिश्लेषे' इत्यमरः ।
तद्युतमण्डपाः उत्सवादिषु देवताविग्रहनिक्षेपाय विरचिता स्तम्भमात्रा
सहस्रवीर्याभार्गव्यौ
श्रयाः देवालयपुरोभागाः येषु तानि । किञ्च ।
नानाम् गर्भाः अन्तःप्रदेशा: देवतास्थानानि गर्भगृहाणि ।
समासः । श्लथा विश्लषा जीर्णा: गर्भगृहाः येषु तानि । अन्यानि
पूर्वोक्तेभ्यः भिन्नानि । देवतानाम् कुलानि गृहाणि ।
'कुलं जनपदे गोत्रे सजातीयगणेऽपि
च ।
देवालयान् ।
भवने च तनौ क्ली
कण्टकार्योष कुली' इति मेदिनी । तानि कर्म । वीक्ष्य अवलोक्य
भृशम् अधिकम् दूये व्यथे दुःख्यामि । तुरुष्कराक्षसेभ्य इदानीमितर
देवालयानामपि संप्राप्ता जीर्णावस्था संस्कारहीनता च मां नित्यं
-
गृहाणाम् देवभव
एकदेशि