मधुराविजयम् /56
This page has not been fully proofread.
25
4)
परामर्शन तत्र तत्र । दत्तानि च भूरिशोऽत्र रघुवंशशिशुपालवध
नैषधादिमहाकाव्यपद्यानि निरूपयितुमेतत्काव्यौत्कृष्ट्यं महता परि
श्रमेण ।
किं बहुना, प्रतिफलितसार्वज्ञयस्य विज्ञानसर्वस्वपेटकस्यास्य
महाकाव्यस्य तादृशमेव तदानुगुण्येन व्याख्यां निर्मातुं प्रायते ।
संकल्पितार्थस्य सिद्धयसिद्धयोस्तु 'आपरितोषाद्विदुषा मितिन्यायेन विद्व
दवतंसास्सहृदयशेखराः प्रमाणमिति नात्रास्मकं वाचां प्रसरस्यावकाशः ।
अक्लिष्टश्लेषभूयिष्ठं ध्वनिप्रचुरं शब्दसौष्ठवोपेतं भावगम्भीरं रसमयं
शास्त्रमयं चेदं काव्यं व्याख्यातुं नाल्पबुद्धिः क्षमते । तथाऽपि यशो
गृध्नुना मल्लिनाथादीनां महाविदुषां पदमारोढुकामेन केवलं साहस
मात्रमेवेदमिति जानतापि मया शिरसि निक्षिप्तोऽयं महान् भार :
परमेश्वरीकरुणाकटाक्षबलदपितेन नैव दुश्शकमिदमिति मन्वानेन ।
किञ्च न विस्मरणीयमेतद्विदुषा मेतत्परिशीलनावसरे अस्ति हस्ताव
लम्बनतया मल्लिनाथादीनां
मल्लिनाथादीनां महाकाव्यव्याख्यात्ऋणां पूर्वविरचिता
अतिविपुलाः, तत्र गुणदोषपरिशीलन मेव तेषां कृत्य
मभूदिति च । अस्य तु न तथा । मद्वयाख्योपज्ञमेवेदं महाकाव्यम् ।
अतो मम भारोत्र कियानिति मनसि निक्षिप्य 'गच्छत स्खलनं
वापी' ति यायेन संभवत्स्वपि दोषेषु मशक़वन्न प्रवर्तितव्यम्,
हंसवत्प्रवर्तितव्यं गुणग्रहणेनेति सप्रश्रयं निवेदये महद्भयो विद्वद्भयः ।
तत्र प्रशिथिला:
किञ्च काव्येऽस्मिन् श्लोकपादारश्लोकांशाश्च तत्व
क्रिमिग्रस्तास्संदृश्यन्ते । पूरणमन्तरा व्याख्यारचना तेषां नोपपद्यत
इति कवयित्या एतस्या रचनानुगुणतया भावानुकूलतया च ते ते
च
तत्र तत्र संपूर्य व्याख्याता मया । सर्गादौ सर्गान्ते च कुत्रचित्केचन
श्लोका एव बहवो नष्टा इति कथासंघटनार्थं गद्यं विरचितं तद्भावा
स्तत्तद्वयाख्या
नुगुण्येन मया ।
मामकरचनाया
अस्यास्सर्वस्यास्संसूचकतया [ ]
एतादृशं चिह्नमहं यक्षिपम् । ( ) एतादृचिह्न तु पूर्वमुद्राप
•
4)
परामर्शन तत्र तत्र । दत्तानि च भूरिशोऽत्र रघुवंशशिशुपालवध
नैषधादिमहाकाव्यपद्यानि निरूपयितुमेतत्काव्यौत्कृष्ट्यं महता परि
श्रमेण ।
किं बहुना, प्रतिफलितसार्वज्ञयस्य विज्ञानसर्वस्वपेटकस्यास्य
महाकाव्यस्य तादृशमेव तदानुगुण्येन व्याख्यां निर्मातुं प्रायते ।
संकल्पितार्थस्य सिद्धयसिद्धयोस्तु 'आपरितोषाद्विदुषा मितिन्यायेन विद्व
दवतंसास्सहृदयशेखराः प्रमाणमिति नात्रास्मकं वाचां प्रसरस्यावकाशः ।
अक्लिष्टश्लेषभूयिष्ठं ध्वनिप्रचुरं शब्दसौष्ठवोपेतं भावगम्भीरं रसमयं
शास्त्रमयं चेदं काव्यं व्याख्यातुं नाल्पबुद्धिः क्षमते । तथाऽपि यशो
गृध्नुना मल्लिनाथादीनां महाविदुषां पदमारोढुकामेन केवलं साहस
मात्रमेवेदमिति जानतापि मया शिरसि निक्षिप्तोऽयं महान् भार :
परमेश्वरीकरुणाकटाक्षबलदपितेन नैव दुश्शकमिदमिति मन्वानेन ।
किञ्च न विस्मरणीयमेतद्विदुषा मेतत्परिशीलनावसरे अस्ति हस्ताव
लम्बनतया मल्लिनाथादीनां
मल्लिनाथादीनां महाकाव्यव्याख्यात्ऋणां पूर्वविरचिता
अतिविपुलाः, तत्र गुणदोषपरिशीलन मेव तेषां कृत्य
मभूदिति च । अस्य तु न तथा । मद्वयाख्योपज्ञमेवेदं महाकाव्यम् ।
अतो मम भारोत्र कियानिति मनसि निक्षिप्य 'गच्छत स्खलनं
वापी' ति यायेन संभवत्स्वपि दोषेषु मशक़वन्न प्रवर्तितव्यम्,
हंसवत्प्रवर्तितव्यं गुणग्रहणेनेति सप्रश्रयं निवेदये महद्भयो विद्वद्भयः ।
तत्र प्रशिथिला:
किञ्च काव्येऽस्मिन् श्लोकपादारश्लोकांशाश्च तत्व
क्रिमिग्रस्तास्संदृश्यन्ते । पूरणमन्तरा व्याख्यारचना तेषां नोपपद्यत
इति कवयित्या एतस्या रचनानुगुणतया भावानुकूलतया च ते ते
च
तत्र तत्र संपूर्य व्याख्याता मया । सर्गादौ सर्गान्ते च कुत्रचित्केचन
श्लोका एव बहवो नष्टा इति कथासंघटनार्थं गद्यं विरचितं तद्भावा
स्तत्तद्वयाख्या
नुगुण्येन मया ।
मामकरचनाया
अस्यास्सर्वस्यास्संसूचकतया [ ]
एतादृशं चिह्नमहं यक्षिपम् । ( ) एतादृचिह्न तु पूर्वमुद्राप
•