मधुराविजयम् /522
This page has not been fully proofread.
षष्ठसर्गः
}
निवृत्य अन्तर्धाय तिरोभूय अदर्शनं प्राप्य तस्य दृष्टिपथमप्राप्य
तेन अनालोकितेति यावत् । मुखम् तदाननम् अवलोकयितुम् द्रष्टुम् ।
तदर्थेवेत्यर्थः । अथेति प्रश्ने । अथ विदितम् मया ज्ञातम् ननु इति
पृच्छायाम् । ' मङ्गलानन्तरारम्भप्रश्नकात्स्यें वथो अथ इत्यमरः ।
प्रियादन्तर्हिता तन्मुखं पश्यतीत्युक्त्या लज्जाविजितमन्मथेय ' मिति
ज्ञायते । अत इयं मुग्धा । किमेतेन प्रयासेनेति तत्प्रयतनं वारयति
सहेतुकम् – तावत् तादृशम् अनिर्वचनीयम् निरुपमानमित्यर्थः । दयित
तमस्य प्रियतमस्य अपराङ्गम् अङ्गस्य शरीरस्य अपरः पश्चाद्भागः
पृष्ठभाग इत्यर्थ: । पूर्वापराधरोत्तर' मित्येकदेशिसमासः । तदेव ।
मृगीदृशाम् सुन्दरीणाम् मनांसि
(
चित्तानि । अपहर्तुमिति शेषः ।
सर्वथा
"
अलम् पर्याप्तम् न किम् ? न भवति किमिति काकु: ।
पर्याप्तमेव वर्तत
इति
वर्तत इति तव प्रयासोऽयं निरर्थक इति भावः ।
अनेन सर्वाङ्गसुन्दरः कम्पराजोऽयमिति नायकसौन्दर्यातिशयो व्यज्यते ।
मुखं यथा चारु तथा वर्ततेऽपराङ्गमिति तद्विहाय पुरतो गमनम्,
अत्मानमन्तर्धाय तद्दर्शनमित्येतावान् प्रयासस्तव निरर्थक इति वार
यितुमभिलषतीयं सचतुरमिमां मुग्धाम् ॥
सौन्दर्यगर्वेण वल्लभं स्वायत्तं मन्यमानां मन्दमन्दं
नायिकां सव्याजं निन्दन्ती प्रियसखी प्रेरयति काचन त्वरितगमनाय
स्तनजघनभरं तवालि जाने
तदपि गतिस्त्वरया त्वया विधेया ।
न कलयसि निरन्तरं निषेव्या
युवतिजनैर्बहु [ वल्लभा नृपालाः ] ॥
385
गच्छन्तीं
13
-
स्तनेति ॥ अलिः सखी तस्यास्सम्बुद्धिः । हे अलि प्रियसखि ।
तवं भवत्याः स्तनजघनयोः कुचनितम्बयो: भरम् भारम् गुरुताम्
}
निवृत्य अन्तर्धाय तिरोभूय अदर्शनं प्राप्य तस्य दृष्टिपथमप्राप्य
तेन अनालोकितेति यावत् । मुखम् तदाननम् अवलोकयितुम् द्रष्टुम् ।
तदर्थेवेत्यर्थः । अथेति प्रश्ने । अथ विदितम् मया ज्ञातम् ननु इति
पृच्छायाम् । ' मङ्गलानन्तरारम्भप्रश्नकात्स्यें वथो अथ इत्यमरः ।
प्रियादन्तर्हिता तन्मुखं पश्यतीत्युक्त्या लज्जाविजितमन्मथेय ' मिति
ज्ञायते । अत इयं मुग्धा । किमेतेन प्रयासेनेति तत्प्रयतनं वारयति
सहेतुकम् – तावत् तादृशम् अनिर्वचनीयम् निरुपमानमित्यर्थः । दयित
तमस्य प्रियतमस्य अपराङ्गम् अङ्गस्य शरीरस्य अपरः पश्चाद्भागः
पृष्ठभाग इत्यर्थ: । पूर्वापराधरोत्तर' मित्येकदेशिसमासः । तदेव ।
मृगीदृशाम् सुन्दरीणाम् मनांसि
(
चित्तानि । अपहर्तुमिति शेषः ।
सर्वथा
"
अलम् पर्याप्तम् न किम् ? न भवति किमिति काकु: ।
पर्याप्तमेव वर्तत
इति
वर्तत इति तव प्रयासोऽयं निरर्थक इति भावः ।
अनेन सर्वाङ्गसुन्दरः कम्पराजोऽयमिति नायकसौन्दर्यातिशयो व्यज्यते ।
मुखं यथा चारु तथा वर्ततेऽपराङ्गमिति तद्विहाय पुरतो गमनम्,
अत्मानमन्तर्धाय तद्दर्शनमित्येतावान् प्रयासस्तव निरर्थक इति वार
यितुमभिलषतीयं सचतुरमिमां मुग्धाम् ॥
सौन्दर्यगर्वेण वल्लभं स्वायत्तं मन्यमानां मन्दमन्दं
नायिकां सव्याजं निन्दन्ती प्रियसखी प्रेरयति काचन त्वरितगमनाय
स्तनजघनभरं तवालि जाने
तदपि गतिस्त्वरया त्वया विधेया ।
न कलयसि निरन्तरं निषेव्या
युवतिजनैर्बहु [ वल्लभा नृपालाः ] ॥
385
गच्छन्तीं
13
-
स्तनेति ॥ अलिः सखी तस्यास्सम्बुद्धिः । हे अलि प्रियसखि ।
तवं भवत्याः स्तनजघनयोः कुचनितम्बयो: भरम् भारम् गुरुताम्