Since you are not logged in, some functions (such as the OCR button) have been disabled. To use all website features, please create an account.

मधुराविजयम् / 389 Image 389 of 720 (Page 254)

Needs more work

Help

254

मधुराविजये

तस्तु परितस्सर्वतो विष्वगित्यपि इत्यमरः । सहस्रशः सहस्रम्
सहस्रम् असंख्याकतयेत्यर्थः । संख्यैकवचनाच्च वीप्सायाम् ' इति
द्विवचनम् । अत्रम् रक्तम् अस्रः कोणे कचे पुंसि क्लीबमश्रुणि
शोणिते' इत्यमरः । तस्य इमे आत्राः रक्तपूराः । 'तस्येद' मित्यण् ।
ता: आपगा: नद्य इवेत्युपमितसमासः । नात्र रूपकम् अम्भोजायित
मित्यस्य बाधकस्य सत्त्वात् । तासु । 'यस्य च भावे' नेति भाव
लक्षणसप्तमीयम् । निस्सृतासु भृशं गच्छत्सु प्रवहत्सु सत्स्वित्यर्थ: ।
शस्तैस्सव्रणेष्वपि गात्रेषु सैन्यानामपरावृत्तत्वादिति भावः । भटानाम्
वीराणाम् । 'भटस्स्यात्पुंसि वीरे च विशेषे पामरस्य च ' इति मेदिनी ।
(तेषाम्) भल्लाः शस्त्रभेदाः तैः लूनैः छिन्नैः । लूज् छेदने क्तः ।

' ल्वादिभ्य ' इति निष्ठातो नः । तादृशैः आननैः मुखैः । कर्तृभिः ।
तत्र दृश्यमानैरिति भावः । अम्भोजायितम् अम्भोजैः परिवाचरि
तम् । पद्माकरत्वान्नदीनामेवमुक्तिः । 'कर्तुः क्यङ् सलोप' श्चेति
क्यङ्। तदन्ताद्भावे क्तः । 'अकृत्सार्वधातुकयो' रिति दीर्घः । पर
स्परमाक्रम्य जिगीषया युध्यमानानि बलानि युद्धधर्मादणुमात्रमपि न
च्यवन्ति । प्राणांस्तृणीकृत्य वीरस्वर्ग़मलङ्कुर्वन्तीति सेनयोरुभयोश्शौर्या
तिशय: प्रस्तूयते । अम्भोजसाम्यं चाननस्य कान्तिमत्त्वं द्योतयदुक्तार्थे
प्रमाणपदमधितिष्ठति । लुप्तोपमालङ्कारः ॥

कृपाणकृत्तान् वेदण्ड झुण्डादण्डानिवाभितः ।
भुजङ्गशङ्किनो गृध्रा जगृहुर्भूर्भुजां भुजान् ॥ ॥ 59॥

कृपाणेति ॥ अभितः समन्तात् युद्धभूमौ सर्वत्रेत्यर्थः । गृध्राः
दाक्षाय्या: गरुडजातीयाः पक्षिविशेषाः । 'दाक्षाय्यगृध्रौ' इत्यमरः ।
वेदः सामवेदः अण्डः उत्पादकः येषां ते वेदण्डा : सामजा: गजाः ।
सामवेदाद् गजानामुत्पत्तिश्च गदितमेवं गजशास्त्रे – "सूर्यस्याण्डकपाले द्वे
समानीय प्रजापतिः । परिगृह्य स्वहस्ताभ्यां सप्त सामान्यगायत ॥ गायतो

Edit summary (optional) Status

Needs more work

Proofed once

Not relevant

Only registered users can save changes. Create an account or sign in to save your changes.