मधुराविजयम् /330
This page has not been fully proofread.
तृतीयसर्गः
रदाभ्या' मिति निष्ठातस्य नः ।
णत्वम् ।
तादृशी शाखाशतसंवृतिः येन तथाभूतः । दुनोतीति दवः । तदाख्यः
अनल: वह्निः भयङ्करो वनाग्निरित्यर्थ: । 'दवदावौ वनारण्यवह्नी'
इत्यमरः । टुदु - उपतापे । 'दुन्योरनुपसर्गे' इति णस्याभावेऽच् ।
तरोः वृक्षस्य प्रकाण्डम् स्कन्धम् 'अस्त्री प्रकाण्ड: स्कन्धस्स्यान्मूलाच्छा
खावधेस्तरोः' इत्यमरः । कथम् केन प्रकारेण । प्रकारवचने थाल् ।
न दहेत् न भस्मीकुर्यात् । सर्वथा दग्धुं प्रभवेदेवेत्यर्थः । 'शकि
लिङ् चे 'ति शक्या लिङ् । रक्षकनाशे रक्ष्यमाणनाशस्सञ्जातप्राय
एवेति भावः ।' निगीर्णशाखाशतसंहति ' रिति तु परिष्कर्तृभिः परिष्कृतं
पाठान्तरम् । निगीर्णा शाखाशतस्य संहतिः समूहः येन तथाभूतम्
इति स योज्य: । शेषं पूर्ववत् । व्याख्यातपूर्वो मातृकापाठ एव समु
चितो भाति । अत्र तरुदहनसामर्थ्य वह्नी तुरुष्कनाशप्राभवं च
कम्पराजे पृथक्पृथग्वाक्ययोर्वर्णयित्वा सजातीयसाजात्यं निरदिशत्तयो
रिति प्रतिवस्तूपमाडलङ्क तिः ॥
C
6
हलि चे ' ति दीर्घः ।
6
अवश्यं वध्यस्तु रुष्कराजस्त्वयेति मधुराविजयं प्रस्तौति -
-
अनेन देशानधिकृत्य दक्षिणान्
वितन्यते राक्षसराजदुर्नयः ।
त्वायपि लोकत्रयतापहारिणा.
विधीयतां राघवकर्म निर्मलम् ॥
195
॥ 43
11
'राजा
अनेनेति ॥ अनेन पूर्वमुदाहृतेन यवनसुरत्राणेन । दक्षिणान्
दक्षिणदिक्स्थान् देशान् तद्देशीयानित्यर्थः । अधिकृत्य उद्दिश्य तान्
लक्ष्यीकृत्येत्यर्थः। राक्षसानां राजा राक्षसराज: रावणः ।
हस्सखिभ्य ' इति टच् । तस्य दुर्नयः दुर्नीतिः दुर्वृत्तम् दुष्कृत्या
चरणमिति यावत् ।' दुरः षत्वणत्वयोरुपसर्गत्वप्रतिषेधो वक्तव्य ' इति
रदाभ्या' मिति निष्ठातस्य नः ।
णत्वम् ।
तादृशी शाखाशतसंवृतिः येन तथाभूतः । दुनोतीति दवः । तदाख्यः
अनल: वह्निः भयङ्करो वनाग्निरित्यर्थ: । 'दवदावौ वनारण्यवह्नी'
इत्यमरः । टुदु - उपतापे । 'दुन्योरनुपसर्गे' इति णस्याभावेऽच् ।
तरोः वृक्षस्य प्रकाण्डम् स्कन्धम् 'अस्त्री प्रकाण्ड: स्कन्धस्स्यान्मूलाच्छा
खावधेस्तरोः' इत्यमरः । कथम् केन प्रकारेण । प्रकारवचने थाल् ।
न दहेत् न भस्मीकुर्यात् । सर्वथा दग्धुं प्रभवेदेवेत्यर्थः । 'शकि
लिङ् चे 'ति शक्या लिङ् । रक्षकनाशे रक्ष्यमाणनाशस्सञ्जातप्राय
एवेति भावः ।' निगीर्णशाखाशतसंहति ' रिति तु परिष्कर्तृभिः परिष्कृतं
पाठान्तरम् । निगीर्णा शाखाशतस्य संहतिः समूहः येन तथाभूतम्
इति स योज्य: । शेषं पूर्ववत् । व्याख्यातपूर्वो मातृकापाठ एव समु
चितो भाति । अत्र तरुदहनसामर्थ्य वह्नी तुरुष्कनाशप्राभवं च
कम्पराजे पृथक्पृथग्वाक्ययोर्वर्णयित्वा सजातीयसाजात्यं निरदिशत्तयो
रिति प्रतिवस्तूपमाडलङ्क तिः ॥
C
6
हलि चे ' ति दीर्घः ।
6
अवश्यं वध्यस्तु रुष्कराजस्त्वयेति मधुराविजयं प्रस्तौति -
-
अनेन देशानधिकृत्य दक्षिणान्
वितन्यते राक्षसराजदुर्नयः ।
त्वायपि लोकत्रयतापहारिणा.
विधीयतां राघवकर्म निर्मलम् ॥
195
॥ 43
11
'राजा
अनेनेति ॥ अनेन पूर्वमुदाहृतेन यवनसुरत्राणेन । दक्षिणान्
दक्षिणदिक्स्थान् देशान् तद्देशीयानित्यर्थः । अधिकृत्य उद्दिश्य तान्
लक्ष्यीकृत्येत्यर्थः। राक्षसानां राजा राक्षसराज: रावणः ।
हस्सखिभ्य ' इति टच् । तस्य दुर्नयः दुर्नीतिः दुर्वृत्तम् दुष्कृत्या
चरणमिति यावत् ।' दुरः षत्वणत्वयोरुपसर्गत्वप्रतिषेधो वक्तव्य ' इति