मधुराविजयम् /33
This page has not been fully proofread.
बहूनजयत् । दिग्विजयमसावयत् । रचयामास तद्वृत्तान्तमखिलं दृश्य
काव्यरूपेण । एवमेतस्याः कवयित्र्यास्समनन्तरं प्रवृत्तापि काव्यकला
नैतत्काव्यश्रीरिव रसमयी, नैवाप्यर्थगम्भीरा, नचापि
नचापि मृदुमधुरा,
नखल्वपि च विद्वज्जन रञ्जिनी । अतस्समुपलभ्यमानायां स्त्रैणकाव्य
शाखायां सांस्कृत्यां कालतो गुणतच प्रथमं स्थानमधिगच्छतीदं
काव्यमिति निश्चप्रचम् ।
इयमान्ध्र
वीरकम्पराजस्येयं पाणिगृहीती । गजेत्यस्था नाम । वीरपत्नीयं
कृताभिषेका भूत्वा 'गङ्गादेवी ' ति व्यवहारमवाप ।
वनिता । काकतीयवंश्या राजकुमारीत्यभ्यूह्यते । एक शिलानगरनिक
टस्थः प्रदेशोऽस्या निवासभूमिः । इयं की०श० A.D. 1340 समीपे कर्णाट
राज्यमधिष्ठाय वीरकम्पराजस्य देवी वभूवेत्यवगम्यते । सौगन्धिका
हरणकर्ता विश्वनाथकविरस्या आचार्यदेव: । पारं गतेयं सर्वविद्या
महार्णवस्य । यन्न ज्ञायतेऽनया न तदस्ति लोके शास्त्रेऽन्यत्र वा।
विश्वनाथकविरयं द्वितीयप्रतापरुद्र महाराजस्थास्थानविद्वान् । द्विशतमास्था
नकवयो विद्यन्ते प्रतापरुद्रस्यास्थान्यामिति स्थानिकचरित्रं विस्पष्टं
भणति । एतस्य च पिता गङ्गाधरमहाकविः । गङ्गाधरचायं सिद्ध
नाधतनयः । कादम्बरीकल्याणकर्ता नरसिंहकविरस्यानुजः । अगस्त्यो
गङ्गाधरस्यावुत्तः। विश्वनाथकवेस्तु मातुलः । चतुस्सप्ततिकाव्योक्ति
व्यक्तवैदुष्यसंपदयमगस्त्य इति कवयित्रीयं काव्यमुखेऽमुं स्तौति । अगस्त्य
एव विद्यानाथ इति ' जातोऽस्म्यगस्त्यस्स्वय' मित्यादिनिदर्शनैर्बह्वो
विमर्शका अभिप्रयन्ति । गङ्गाधरश्च बहुश्रुतानामग्रगण्य । साहिती
सौहित्यधुरंधरश्च । राघवाभ्युदयं चन्द्रकलाविलासमिति काव्यद्वयमर
जयदयम् । महाभारतं सर्वं दृश्यकाव्यं निरमादयमित्यपरव्यास मेनं
कवयित्री काव्यमुखे स्तौति । विद्यावंशोऽयमनया स्तूयते गुरुपर गुरु
2 परमगुरुरिति संप्रदायानुसारेण । एषां वंशस्सरस्वत्या सदा कृतावासो
8% be
m
ܕܪܢܐ ܟܐ ܬܐ ܐ ܢܕ ܫܒܐ ܟܐ ܢ
काव्यरूपेण । एवमेतस्याः कवयित्र्यास्समनन्तरं प्रवृत्तापि काव्यकला
नैतत्काव्यश्रीरिव रसमयी, नैवाप्यर्थगम्भीरा, नचापि
नचापि मृदुमधुरा,
नखल्वपि च विद्वज्जन रञ्जिनी । अतस्समुपलभ्यमानायां स्त्रैणकाव्य
शाखायां सांस्कृत्यां कालतो गुणतच प्रथमं स्थानमधिगच्छतीदं
काव्यमिति निश्चप्रचम् ।
इयमान्ध्र
वीरकम्पराजस्येयं पाणिगृहीती । गजेत्यस्था नाम । वीरपत्नीयं
कृताभिषेका भूत्वा 'गङ्गादेवी ' ति व्यवहारमवाप ।
वनिता । काकतीयवंश्या राजकुमारीत्यभ्यूह्यते । एक शिलानगरनिक
टस्थः प्रदेशोऽस्या निवासभूमिः । इयं की०श० A.D. 1340 समीपे कर्णाट
राज्यमधिष्ठाय वीरकम्पराजस्य देवी वभूवेत्यवगम्यते । सौगन्धिका
हरणकर्ता विश्वनाथकविरस्या आचार्यदेव: । पारं गतेयं सर्वविद्या
महार्णवस्य । यन्न ज्ञायतेऽनया न तदस्ति लोके शास्त्रेऽन्यत्र वा।
विश्वनाथकविरयं द्वितीयप्रतापरुद्र महाराजस्थास्थानविद्वान् । द्विशतमास्था
नकवयो विद्यन्ते प्रतापरुद्रस्यास्थान्यामिति स्थानिकचरित्रं विस्पष्टं
भणति । एतस्य च पिता गङ्गाधरमहाकविः । गङ्गाधरचायं सिद्ध
नाधतनयः । कादम्बरीकल्याणकर्ता नरसिंहकविरस्यानुजः । अगस्त्यो
गङ्गाधरस्यावुत्तः। विश्वनाथकवेस्तु मातुलः । चतुस्सप्ततिकाव्योक्ति
व्यक्तवैदुष्यसंपदयमगस्त्य इति कवयित्रीयं काव्यमुखेऽमुं स्तौति । अगस्त्य
एव विद्यानाथ इति ' जातोऽस्म्यगस्त्यस्स्वय' मित्यादिनिदर्शनैर्बह्वो
विमर्शका अभिप्रयन्ति । गङ्गाधरश्च बहुश्रुतानामग्रगण्य । साहिती
सौहित्यधुरंधरश्च । राघवाभ्युदयं चन्द्रकलाविलासमिति काव्यद्वयमर
जयदयम् । महाभारतं सर्वं दृश्यकाव्यं निरमादयमित्यपरव्यास मेनं
कवयित्री काव्यमुखे स्तौति । विद्यावंशोऽयमनया स्तूयते गुरुपर गुरु
2 परमगुरुरिति संप्रदायानुसारेण । एषां वंशस्सरस्वत्या सदा कृतावासो
8% be
m
ܕܪܢܐ ܟܐ ܬܐ ܐ ܢܕ ܫܒܐ ܟܐ ܢ