मधुराविजयम् /250
This page has not been fully proofread.
द्वितीयसर्गः
(
।
।
णात् । पत्रोर्णं धौतकौशेय' मित्यमरः । धृञ् धारणे
ण्णिनिः । तादृक् सन् । द्विजेभ्यः ब्राह्मणेभ्य: बहुश्रुतेभ्य
पात्रदानस्यैव फलप्रदत्वात्तेषामेव प्रतिग्रहेऽधिकृतत्वाच्च ।
ण्डजा द्विजा' इत्यमरः । भूरि प्रचुरम् बहुलम् भूरि स्यात्प्रचुरे
स्वर्णे' इति हैमः। द्रविणम् धनम् स्वर्णादि । वितीर्य दत्त्वा ।
विपूर्वकाॠप्लवनतरणयोरित्यस्मात् क्त्वो ल्यप् । इत्त्वम् । हलि चेति
दीर्घः । पुत्त्रजनने च पितुः स्नानदाने विहिते । यदाह संवर्तः -
" जाते पुत् पितुस्स्नानं सचेलं तु विधीयते" इति । दानमपि
विहितमादित्यपुराणे – "देवाश्च पितरश्चैव जाते पुत्त्रे द्विजन्मनाम् ।
आयान्ति तस्मात्तदहः पुण्यं पूज्यं च सर्वदा । अत्र दद्यात्सुवर्णं तु
इति । तदानीं पितुरशुचित्वेन दाने तस्य
भूमि गां तुरगं धनम्,
नैवाधिकार इति नायकनीयम् । नाभिच्छेदात्पूर्व मेवैतयोविहितत्वात् ।
अत्र जैमिनि: – " यावत्र च्छिद्यते नालं तावन्नाप्नोति सूतक्रम् ।
इति । आत्तः प्राप्तः
छिन्ने नाले ततः पश्चात्सूतकं तु विधीयते
हर्ष: येन स तथोक्तः । गृहमेधित्वस्य प्रजैकफलकत्वात् कुतुहला
तस्मात् त्रायत इति
सक्तचित्तस्सन्नित्यर्थः । पुत् - तन्नामा नरकः
पुत्रः । 'सुपि स्थ' इत्यव सुपीति योगविभागात् त्रायतेः कः ।
पुन्नाम्नो नरकाद्यस्मात्पितरं त्रायते सुतः ।
पुत्र इति प्रोक्तः स्वयमेव स्वयम्भुवा " इति । तस्य मुखम् वदनम्,
दिदृक्षुः द्रष्टुमिच्छुस्सन् । दृशेस्सन्नन्तादुः । अन्तःपुरम् शुद्धान्तम्
राजस्त्रीणां निवासगृहम् । 'स्त्रयगारं भूभुजामन्तःपुरं स्यादवरोधनम्
युद्धान्तश्चावरोधश्च' इत्यमरः । प्राविक्षत् प्राविशत् प्रविष्टोऽभूत् ।
प्रपूर्वकाद्विश प्रवेशने इत्यस्माल्लुङ् । 'शल इगुपधादनिट ' इति चले:
तस्मा
अत्र मनुः
क्सः । षत्वक़त्वादयश्च ॥
}}
अवैक्षत क्षामशरीरयष्टेः
कुमारसुत्लङ्गगतं स देव्याः ।
115
-
इत्यस्मा
इत्यर्थः ।
' दन्तविप्रा
(
।
।
णात् । पत्रोर्णं धौतकौशेय' मित्यमरः । धृञ् धारणे
ण्णिनिः । तादृक् सन् । द्विजेभ्यः ब्राह्मणेभ्य: बहुश्रुतेभ्य
पात्रदानस्यैव फलप्रदत्वात्तेषामेव प्रतिग्रहेऽधिकृतत्वाच्च ।
ण्डजा द्विजा' इत्यमरः । भूरि प्रचुरम् बहुलम् भूरि स्यात्प्रचुरे
स्वर्णे' इति हैमः। द्रविणम् धनम् स्वर्णादि । वितीर्य दत्त्वा ।
विपूर्वकाॠप्लवनतरणयोरित्यस्मात् क्त्वो ल्यप् । इत्त्वम् । हलि चेति
दीर्घः । पुत्त्रजनने च पितुः स्नानदाने विहिते । यदाह संवर्तः -
" जाते पुत् पितुस्स्नानं सचेलं तु विधीयते" इति । दानमपि
विहितमादित्यपुराणे – "देवाश्च पितरश्चैव जाते पुत्त्रे द्विजन्मनाम् ।
आयान्ति तस्मात्तदहः पुण्यं पूज्यं च सर्वदा । अत्र दद्यात्सुवर्णं तु
इति । तदानीं पितुरशुचित्वेन दाने तस्य
भूमि गां तुरगं धनम्,
नैवाधिकार इति नायकनीयम् । नाभिच्छेदात्पूर्व मेवैतयोविहितत्वात् ।
अत्र जैमिनि: – " यावत्र च्छिद्यते नालं तावन्नाप्नोति सूतक्रम् ।
इति । आत्तः प्राप्तः
छिन्ने नाले ततः पश्चात्सूतकं तु विधीयते
हर्ष: येन स तथोक्तः । गृहमेधित्वस्य प्रजैकफलकत्वात् कुतुहला
तस्मात् त्रायत इति
सक्तचित्तस्सन्नित्यर्थः । पुत् - तन्नामा नरकः
पुत्रः । 'सुपि स्थ' इत्यव सुपीति योगविभागात् त्रायतेः कः ।
पुन्नाम्नो नरकाद्यस्मात्पितरं त्रायते सुतः ।
पुत्र इति प्रोक्तः स्वयमेव स्वयम्भुवा " इति । तस्य मुखम् वदनम्,
दिदृक्षुः द्रष्टुमिच्छुस्सन् । दृशेस्सन्नन्तादुः । अन्तःपुरम् शुद्धान्तम्
राजस्त्रीणां निवासगृहम् । 'स्त्रयगारं भूभुजामन्तःपुरं स्यादवरोधनम्
युद्धान्तश्चावरोधश्च' इत्यमरः । प्राविक्षत् प्राविशत् प्रविष्टोऽभूत् ।
प्रपूर्वकाद्विश प्रवेशने इत्यस्माल्लुङ् । 'शल इगुपधादनिट ' इति चले:
तस्मा
अत्र मनुः
क्सः । षत्वक़त्वादयश्च ॥
}}
अवैक्षत क्षामशरीरयष्टेः
कुमारसुत्लङ्गगतं स देव्याः ।
115
-
इत्यस्मा
इत्यर्थः ।
' दन्तविप्रा