2023-03-13 15:42:37 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
चाचरीयाक
चाडा
चातुर्थिकज्वर
चारण
चारित्र
4
चारित्रिन्
134
m. a professional reciter of चाचर songs. चाचरीयाक एको महाविद्वा-
नुपागतोऽस्ति । 76.3, 5; अथ श्रीवीरधवलवारके नांदउद्रीपालित: अढारहीउ
बडूउ हरदेव: बडूयाचाचरीयाकस्य शिष्यः । 78.7, इतश्च महाराष्ट्रीयो गोविन्द-
चाचरीयाकः समाययौ । 9-10, 11. Vide चच्चर, चाचर.
f. attendance, service, help. श्रीहेमसूरिपार्श्वे कोऽपि वादी कपटेन पृच्छनाय
समागतः । पृष्टम् – उर्वशीशकारः कीदृशो भवति । सूरीणां मनः सन्देहदोलारूढं
सम्पन्नम् ।......तत उपरि भूमिस्थेन लेखकं संपाठयता भाण्डागारिकेन कपर्दिनाम्ना
दृष्टाः । तेनेति लिखित्वा पत्रिका तथा मुक्ता यथा पृच्छको न पश्यति । तद्यथा - उरू
शेते उर्वशी । तद्विलोक्यैवं स्थिता गुरवः । पुनस्तेन पृष्टम् । गुरुभिः कथितम् । किं
पृच्छन्नसि ? । तेनोक्तम् – उर्वशीशकारः । गुरुभिरुक्तम् – तालव्यः । तेनोक्तमहं वादी
परं कपटेनागतोऽभूत् । नमो विधाय गतः । गुरुभिरुक्तम् – भाण्डागारिकेन रम्या चाडा
विहितास्ति ॥ 37-12-17. [ The vocable चाड (f.) exactly in
this sense is current in Old Guj. ; e.g. :
(1)
( 2 )
m.
( 3 )
(4)
उलखि अंतर, बांह दि, पर भू, पंच वक्र,
सदरिस नवि विसाद थां, चाड सारि, कहि चित्रि.
—Uşāharaņa of Virasimha, lines 452-453.
हरि चक्रवतींनी चाडिइ चालइ राजकुली छत्रीस.
— Ibid., lines 802, 806, 810.
चाड करुं हुं चेलु ताहरु, आयस दि मझ सामि.
—Ibid., line 927.
जे पद नहीं याग नइ तीरथि घणि दानि त्रैलोकि,
सोमनाथनि चाडइ मरतां ते पुहुता सुरलोकि.
— Kānhadadeprabandha of Padmanābha, I. 92. ]
cf. Guj., Mar चाड in slightly different connotations,
m. quartan fever. केनापि राज्ञा चौरद्वयं [ पेटीमध्ये निःक्षिप्य नद्यां ] प्रवाहितम् ।
कस्मिन्नपि नगरे केनापि राज्ञा निष्कासितम् । पृष्टम् – कियन्ति दिनानि जातानि ।
ताभ्यां तुर्य दिनं [ कथितं ] कथं ज्ञातम् ? । राजन् ! चातुर्थिकज्वरप्रभावतः ।
113. 28-30. cf. Guj. चोथियो ताव.
a wandering minstrel, a bard. 2327 ; 34.15; 35.14 ; 39.32 ;
47.20; 50.7, 19, 30; 51.14; 52.23; 63.31; 69.11; 115.2, 3;
125.27; 126.3, 9; 134.3. Vide PC., PK.
n, observance of religious practices and vows. यूयं चारित्रिणः ।
युष्माकमाधारे चारित्रमस्तीति । Int. 31:25. [ A Jaina technical
term.] Vide चरित्र, चारित्रिन्.
adj. an observer of the religious practices and vows.
नाभीतिदानात्परमस्ति दानं
चारित्रिणो नापरमस्ति पात्रम् ॥ 101.25; Int. 31.25. Vide
चारित्र, चरित्र.
चाडा
चातुर्थिकज्वर
चारण
चारित्र
4
चारित्रिन्
134
m. a professional reciter of चाचर songs. चाचरीयाक एको महाविद्वा-
नुपागतोऽस्ति । 76.3, 5; अथ श्रीवीरधवलवारके नांदउद्रीपालित: अढारहीउ
बडूउ हरदेव: बडूयाचाचरीयाकस्य शिष्यः । 78.7, इतश्च महाराष्ट्रीयो गोविन्द-
चाचरीयाकः समाययौ । 9-10, 11. Vide चच्चर, चाचर.
f. attendance, service, help. श्रीहेमसूरिपार्श्वे कोऽपि वादी कपटेन पृच्छनाय
समागतः । पृष्टम् – उर्वशीशकारः कीदृशो भवति । सूरीणां मनः सन्देहदोलारूढं
सम्पन्नम् ।......तत उपरि भूमिस्थेन लेखकं संपाठयता भाण्डागारिकेन कपर्दिनाम्ना
दृष्टाः । तेनेति लिखित्वा पत्रिका तथा मुक्ता यथा पृच्छको न पश्यति । तद्यथा - उरू
शेते उर्वशी । तद्विलोक्यैवं स्थिता गुरवः । पुनस्तेन पृष्टम् । गुरुभिः कथितम् । किं
पृच्छन्नसि ? । तेनोक्तम् – उर्वशीशकारः । गुरुभिरुक्तम् – तालव्यः । तेनोक्तमहं वादी
परं कपटेनागतोऽभूत् । नमो विधाय गतः । गुरुभिरुक्तम् – भाण्डागारिकेन रम्या चाडा
विहितास्ति ॥ 37-12-17. [ The vocable चाड (f.) exactly in
this sense is current in Old Guj. ; e.g. :
(1)
( 2 )
m.
( 3 )
(4)
उलखि अंतर, बांह दि, पर भू, पंच वक्र,
सदरिस नवि विसाद थां, चाड सारि, कहि चित्रि.
—Uşāharaņa of Virasimha, lines 452-453.
हरि चक्रवतींनी चाडिइ चालइ राजकुली छत्रीस.
— Ibid., lines 802, 806, 810.
चाड करुं हुं चेलु ताहरु, आयस दि मझ सामि.
—Ibid., line 927.
जे पद नहीं याग नइ तीरथि घणि दानि त्रैलोकि,
सोमनाथनि चाडइ मरतां ते पुहुता सुरलोकि.
— Kānhadadeprabandha of Padmanābha, I. 92. ]
cf. Guj., Mar चाड in slightly different connotations,
m. quartan fever. केनापि राज्ञा चौरद्वयं [ पेटीमध्ये निःक्षिप्य नद्यां ] प्रवाहितम् ।
कस्मिन्नपि नगरे केनापि राज्ञा निष्कासितम् । पृष्टम् – कियन्ति दिनानि जातानि ।
ताभ्यां तुर्य दिनं [ कथितं ] कथं ज्ञातम् ? । राजन् ! चातुर्थिकज्वरप्रभावतः ।
113. 28-30. cf. Guj. चोथियो ताव.
a wandering minstrel, a bard. 2327 ; 34.15; 35.14 ; 39.32 ;
47.20; 50.7, 19, 30; 51.14; 52.23; 63.31; 69.11; 115.2, 3;
125.27; 126.3, 9; 134.3. Vide PC., PK.
n, observance of religious practices and vows. यूयं चारित्रिणः ।
युष्माकमाधारे चारित्रमस्तीति । Int. 31:25. [ A Jaina technical
term.] Vide चरित्र, चारित्रिन्.
adj. an observer of the religious practices and vows.
नाभीतिदानात्परमस्ति दानं
चारित्रिणो नापरमस्ति पात्रम् ॥ 101.25; Int. 31.25. Vide
चारित्र, चरित्र.