2023-03-13 15:42:34 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
V खरड़
V खल्
खल
V खलह्
खलि
खाणि
खात्रपात
खादक
खरण्ट्
खिल
खूण.
खेजडीतरु
गझेटी
गच्छ :
m.
f.
126
to besmear, to soil. तया पादेनाहत्य करम्बकरोटं पूर्वधृतं त्यक्तम् । नृपवदनं
खरडितम् । 4.27. cf. Pkt. खरड; Guj. खरडवुं Vide V खरण्ट्.
same as V खरड्. तया दघिकरम्बोऽग्रे त्यक्तः । मुखं च खरण्टितम् । 2.4
उच्छीर्षके चूर्णेन पादः खरण्टितो भवति । 3.28-29 ; पथि व्रजन् लघुक्षुल्लकत्यक्त-
पुञ्जकेन खरण्टितः । 77.28.
m., n.
to stop suddenly, to be hindered. कालेन कान्तीपुरीवासिनो धनपति-
नामकस्य सांयात्रिकस्य यानपात्रं देवतातिशयात् खलितम् । 91.24-25. cf. Pkt.
खल; Guj. खळवुं. Vide √ खलह्.
f.
a quarry. तन्नागपुरप्रत्यासन्न मकडाणाग्रामे मम्माणीनामखाणौ बिम्बं निष्प....
....स्ते मूले द्रामलक्ष एकं व्ययति । 99.22-23. cf. Pkt. खाणि; Guj.
खाण.
an oil-cake कल्ये कृतोपवासा पारणकदिने कस्माद् अपि खलं प्राप्य तत्खण्डे नेशं
सम्पूज्य तदंशमतिथये दत्त्वा पारितम् । 133.27-28. cf. Deśī खोल; Guj.
खोळ.
m. same as क्षात्रपात. Int. 22.27. Vide PC. खात्रपात, खात्रपातन,
PK.
खातपातन.
m.
to hinder, to prevent, नृपं प्रेष्य जसराजः स्थितः । तेन किञ्चित्कटकं
खलहितम् । 87.11. cf. Guj. खाळवुं. Vide V खल्.
a bald head.
125.22. Vide PC.
m. one who misappropriates money स स्वदर्शनमार्गस्थो देवलेखकं
विलोकयति । एकदा आदेशवतिभिः खादकैरुक्तम् – भगवन् ! यूयं तीर्धमठपाः ।...
एभिर्मलिनैर्जीर्णैश्वीवरैर्भव्यं न । 64.31-33. cf Guj. खावुं in the sense of
misappropriating money etc.
m.
n.
a damage, a harm. देव ! क्षम्यताम्, यत्स्वामिन ऊणं खूणं वा कृतः ।
68.12-13. cf. Pkt. खूण. Vide ऊणं खूणम्, क्षुण्ण.
an ancillary portion. अभयदेवसूरीणां तत्र स्थितानां महादुर्भिक्षे सिद्धान्तास्तद्-
वृत्तयोऽपि त्रुटिताः । यदवस्थितं तदपि दुःखबोधत्वात् खिलं जातम् । 95.13-14.
a kind of tree known as Prosopis Spicigera. 50.7. cf. Guj.
खेजडो, खीजडो.
f. the tree Grewia Populi-folia तस्य केनापि गुप्तमुखदंडकापणे प्रभुणा
श्रीपादलिप्तेन उष्णोदकेन मदनं स्फेटयित्वा बुद्धयोन्मोचने तथा गंगेटीसमा ( ? ) –
गुरूणां समीपे मूलपर्यन्तपरिज्ञापनाय प्रेषणे नद्यां तारयित्वा मूले ब्रुडिते बुद्धया मूलं
परीक्षा । 92.26-27. cf. Guj. गंगेटी.
a section of Jaina monks and lay followers owing their
allegiance to one ācārya. 10.9; 26.2; 52.20; श्री चैत्रगच्छीयाः
श्रीधर्मसूरयः 43.6 ; सण्डेरगच्छोवैः 49.24; विद्याधरगच्छे 92.15; श्रीबृह-
द्रच्छे 103.33; श्रीकोरण्टगच्छे 136.8. [ A Jaina technical term.]
Vide PK.
V खल्
खल
V खलह्
खलि
खाणि
खात्रपात
खादक
खरण्ट्
खिल
खूण.
खेजडीतरु
गझेटी
गच्छ :
m.
f.
126
to besmear, to soil. तया पादेनाहत्य करम्बकरोटं पूर्वधृतं त्यक्तम् । नृपवदनं
खरडितम् । 4.27. cf. Pkt. खरड; Guj. खरडवुं Vide V खरण्ट्.
same as V खरड्. तया दघिकरम्बोऽग्रे त्यक्तः । मुखं च खरण्टितम् । 2.4
उच्छीर्षके चूर्णेन पादः खरण्टितो भवति । 3.28-29 ; पथि व्रजन् लघुक्षुल्लकत्यक्त-
पुञ्जकेन खरण्टितः । 77.28.
m., n.
to stop suddenly, to be hindered. कालेन कान्तीपुरीवासिनो धनपति-
नामकस्य सांयात्रिकस्य यानपात्रं देवतातिशयात् खलितम् । 91.24-25. cf. Pkt.
खल; Guj. खळवुं. Vide √ खलह्.
f.
a quarry. तन्नागपुरप्रत्यासन्न मकडाणाग्रामे मम्माणीनामखाणौ बिम्बं निष्प....
....स्ते मूले द्रामलक्ष एकं व्ययति । 99.22-23. cf. Pkt. खाणि; Guj.
खाण.
an oil-cake कल्ये कृतोपवासा पारणकदिने कस्माद् अपि खलं प्राप्य तत्खण्डे नेशं
सम्पूज्य तदंशमतिथये दत्त्वा पारितम् । 133.27-28. cf. Deśī खोल; Guj.
खोळ.
m. same as क्षात्रपात. Int. 22.27. Vide PC. खात्रपात, खात्रपातन,
PK.
खातपातन.
m.
to hinder, to prevent, नृपं प्रेष्य जसराजः स्थितः । तेन किञ्चित्कटकं
खलहितम् । 87.11. cf. Guj. खाळवुं. Vide V खल्.
a bald head.
125.22. Vide PC.
m. one who misappropriates money स स्वदर्शनमार्गस्थो देवलेखकं
विलोकयति । एकदा आदेशवतिभिः खादकैरुक्तम् – भगवन् ! यूयं तीर्धमठपाः ।...
एभिर्मलिनैर्जीर्णैश्वीवरैर्भव्यं न । 64.31-33. cf Guj. खावुं in the sense of
misappropriating money etc.
m.
n.
a damage, a harm. देव ! क्षम्यताम्, यत्स्वामिन ऊणं खूणं वा कृतः ।
68.12-13. cf. Pkt. खूण. Vide ऊणं खूणम्, क्षुण्ण.
an ancillary portion. अभयदेवसूरीणां तत्र स्थितानां महादुर्भिक्षे सिद्धान्तास्तद्-
वृत्तयोऽपि त्रुटिताः । यदवस्थितं तदपि दुःखबोधत्वात् खिलं जातम् । 95.13-14.
a kind of tree known as Prosopis Spicigera. 50.7. cf. Guj.
खेजडो, खीजडो.
f. the tree Grewia Populi-folia तस्य केनापि गुप्तमुखदंडकापणे प्रभुणा
श्रीपादलिप्तेन उष्णोदकेन मदनं स्फेटयित्वा बुद्धयोन्मोचने तथा गंगेटीसमा ( ? ) –
गुरूणां समीपे मूलपर्यन्तपरिज्ञापनाय प्रेषणे नद्यां तारयित्वा मूले ब्रुडिते बुद्धया मूलं
परीक्षा । 92.26-27. cf. Guj. गंगेटी.
a section of Jaina monks and lay followers owing their
allegiance to one ācārya. 10.9; 26.2; 52.20; श्री चैत्रगच्छीयाः
श्रीधर्मसूरयः 43.6 ; सण्डेरगच्छोवैः 49.24; विद्याधरगच्छे 92.15; श्रीबृह-
द्रच्छे 103.33; श्रीकोरण्टगच्छे 136.8. [ A Jaina technical term.]
Vide PK.