कविरहस्यं व्याख्यासहितम् /28

← | →

2023-03-04 16:33:04 by Ravi Gopal Bhat

This page has been fully proofread once and needs a second look.

३०
 
कविरहस्यम्
 
शोभ[^१]ते' रूपसंपत्त्या शुभेभ[^२]ति स्फीतया श्रिया ॥

यः शुम्भंभ[^३]ति शुभैरङ्गैर्दष्ट्याऽरींश्च निशुम्भंति ॥ ४१ ॥
भ[^४]ति ॥ ४१ ॥
 
नियुक्त[^५]ङ्के भूमिपालान् यो नियोजय[^६]ति रक्षकान् ॥

नियोज[^७]ति च सामन्तान् स्वयमात्मनि युज्य[^८]ते ॥ ४२ ॥

 
धर्मोमान् स्तोभय[^९]ति स्तौति''[^१०]ति देवान् नौति'[^११]ति गुरून् द्विजान् ॥
नैवे
नुव[^१२]ति त्रिषु लोकेषु यद्गुणान् प्रणु[^१३]ते जनः ॥ ४३ ॥

 
बाणावलिलिं किरसाजो[^१४]त्याजौ करो[^१५]ति शरमण्डलम् ॥
 

कृणो[^१६]ति करिणः शत्रोः कृणा[^१७]ति तुरगान् नवान् ॥ ४४ ॥

 
यस्य कीर्तिरियातय[^१८]र्ति द्यामृणा[^१९]ति फणिनां पुरम् ॥

ऋणोति"[^२०]ति पृथिवीं कृत्स्नां विदिङ्मुखानि तथार्च्छति
 
[^२१]ति॥ ४५ ॥
 
यो लुश्चेञ्च[^२२]ति गिरा किंचित् क्वचित् कार्येण लुञ्चति ॥
[^२३]ति ॥
यो लुञ्चति"[^२४]ति परद्रव्यं तच्छिरो लुञ्चेयसचय[^२५]त्यसौ ॥ ४६ ॥
 
२४
 
२१
 
॥ ४५ ॥
 
77
 
(१)
 
 
[^१] शुभ् (अ) दीप्तीतौ (१-आ.) । (२)
[^२] शुभ् (अ) शोभार्थ: ( ६-प.) ।
(
[^३) ]शुम्भ ( अ ) (६-प.) । (४)
[^४] शुम्भभ् (अ) हिंसायाम्
(१-प.) ।
( (१-प.) ।
[^५) ]युज् (इर्) योगे (७-उ.) उपसंगैंसर्गेण भिन्नार्थः
एवमग्रेऽपि बोध्यम् । (
[^६ )] युज् (अ) संयमने (१०-उ. ) ।
 
(
[^७)
 
22
 
] युज् ( अ )
(९) तो
 
( १-प.) । ( ( १-प.) ।
[^८)] युज् (अ) समाधी (४ -आ. ) ।
(अ)
[^९] स्तोभ् श्लाघायाम् ।
(१०-उ.) । (
[^१०)] ष्टु (ञ)
ञ्) [ स्तु ] स्तुतीतौ (२-उ ) । (११)
[^११] णु (०) [नु ] स्तुती (२-प.) ।
(१२)तौ (२-प.) ।
[^१२] णू [नू ] स्तुतीतौ (६-प.) ।
(
[^१३)] णु (०) " ( २ - आं)
-
आ) परस्मैपदमनित्यं बोध्यम् । (१४) कू
[^१४] कृ ( ० ) विक्षेपे (६-प.) । (
[^१५)
] कृ (डु-ञ्) करणे (८-उ.) तनादिकृत्र्ञ्भ्य (२४६६ ) इति उ: ।

[^१६] कृ (ञञ्) हिंसायाम् (५–उ.) । (
[^१७) कृ] कॄ (०) हिंसायाम् (९-प.)
 
(१६)
 
(
[^१८)] ऋ ( ० ) गतीतौ (३-प.) अर्तिपिपर्त्यो (२४९३) रितीकारादेशः ।
अभ्यासस्येति (२२९०) इयङ् । (
[^१९)] ऋ २(०) गतीतौ (९-प.) प्वादित्वात्
हस्व: । (
[^२० )] ऋणण् (उ ) गतीतौ (८ - उ.)
(२१)
[^२१] ऋ [कन्छु ]
ऋच्छ् ] गतिप्रापणयोः (१-प.) पाघेघ्रेति ऋच्छादेश: । (२२)
[^२२] लुञ्च् (अ) अपने-
नयने, (१-प.) ।
 

[^२३] "
 
(२३)
 
(२४)
[^२४] लुञ्च् (अ) (
[^२५)
 
॥
नमस्तु ॥
 
] ( १-प.) प्रेरणायेंर्थे णिजन्तस्य रूपम् ।
 
Bhandarkar Oriental
Research Institute