2023-03-02 07:08:25 by Ravi Gopal Bhat
This page has been fully proofread once and needs a second look.
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥
अथ
श्रीहलायुध पण्डितविरचितं-
कविरहस्यम्
-*
[ अनुष्टुप् ]
जयन्ति मुरैर[^१]जित्पादनखदीधितिदीपिकाः ॥
मोहान्धकारविध्वंसान्मुक्ति मार्गप्रदर्शिकाः ॥ १ ॥
[ इन्द्रवजा. ]
लोकेषुशौशास्त्रेषु[^२] च ये प्रसिद्धाः काव्येषु ये सत्कविभिः प्रयुक्ताः ॥
ये चिन्ततां चित्तविनोदनाय शब्दानहं धातुमिभिरुद्धरामि ॥ २ ॥
[ अनुष्टुप् ]
एकार्था[^३] एकशब्दाश्च नानना[^४]र्थाश्चैकवाचकाः ॥
सहशॉदृशा[^५]र्थाभिधानाश्च नानना[^६]र्थाः सदृशाक्षराः ॥ ३ ॥
एकाँका[^७]र्थास्तुल्यशब्दाश्च निबध्यन्तेऽत्र धातवः ॥
धातुपारायणाम्भोधिपारोत्तीर्णेणधिया मया[^८] ॥ ४ ॥
अथ
प्रस्फोटः
[ अनुष्टुप्. ]
नत्वा नुत्वा हृदि स्मृत्वा गणेशं च गिरं गुरुम् ॥
मया कविरहस्यस्य प्रस्फोटः क्रियते स्फुटः ॥ १ ॥
(
[^१)] – मुरजितत् श्रीकृष्ण: । दीधितयः कान्तयः ता एव दीपिका:
दीपा इत्यर्थः ।([^२)] द्रेकृ-घेध्रेकृ-होडृ-द्राडू-धाड़मध्राडृप्रमुखाः शास्त्रे प्रसिद्धा
अपि <error>सत्कावीभः </error> <fix>सत्कवीभिः </fix> प्रायो न प्रयुक्ताः ।
( [^३) ]एकार्थीथा एकशब्दा अपि
केवलं गणभेदभिन्नाः यथा :-धूनोति धुनोति -धुनाति-धुवति-धूनयत्यादयः ।
(
[^४)] गोपायति-गोपयति-गुप्यत्यादयः । ( [^५ ) पू] पॄ-पृण-प्रीङ् -पृ-मीप्रीञादयः
(
[^६)] वस्ति-वासयति-वस्यत्यादयः ।
(
[^७] लृष्-ड-जूरिमभृतय
[^८)] भट्टहलायुधनाम्ना.
(७) लृष्-ड-जूरिमभृतय
FOUNDED
1917
॥ तेजस्विनावधीतमस्तु ॥
Bhandarkar Oriental
Research Institute
अथ
श्रीहलायुध
कविरहस्यम्
-*
[ अनुष्टुप् ]
जयन्ति मु
मोहान्धकारविध्वंसान्मुक्ति
[ इन्द्रवजा. ]
लोकेषु
ये चिन्ततां चित्तविनोदनाय शब्दानहं धातु
[ अनुष्टुप् ]
एकार्था[^३] एकशब्दाश्च ना
स
ए
धातुपारायणाम्भोधिपारोत्तीर्
अथ
प्रस्फोटः
[ अनुष्टुप्. ]
नत्वा नुत्वा हृदि स्मृत्वा गणेशं च गिरं गुरुम् ॥
मया कविरहस्यस्य प्रस्फोटः क्रियते स्फुटः ॥ १ ॥
(
[^१
दीपा इत्यर्थः ।
अपि <error>सत्कावीभः </error> <fix>सत्कवीभिः </fix> प्रायो न प्रयुक्ताः ।
(
केवलं गणभेदभिन्नाः यथा :-धूनोति धुनोति
(
[^४
(
[^६
(
[^७] लृष्-ड-जूरिमभृतय
[^८
(७) लृष्-ड-जूरिमभृतय
FOUNDED
1917
॥ तेजस्विनावधीतमस्तु ॥
Bhandarkar Oriental
Research Institute