2023-04-02 06:56:26 by Bharadwajraki
This page has been fully proofread once and needs a second look.
कुव
-------------
प्रस्तुताङ्कुरालंकारः २८
प्रस्तुतेन प्रस्तुतस्य द्योतने प्रस्तुताङ्कुरः ।
किं भृङ्ग सत्यां मालत्यां केतक्या क[^१]ण्टकेद्धया ॥ ६७ ॥
यत्र प्रस्तुते वर्ण्यमानेना
तमित्यत्रैव कार्यनिबन्धनापि । पूर्वस्यां प्रश्नः शाब्दोऽस्यामार्थ इति भेदः ६६
कस्त्वं भोः कथयामि दैवहतकं मां विद्धि शाखोटकं
वैराग्यादिव वक्षि साधु विदितं क[^२
प्रस्तु
वामेनात्र वटस्तमध्वगजन: सर्वात्मना सेवते
न च्छायापि परोपकारकरिणी मार्गस्थितस्यापि मे ॥
इत्यत्र चेतनाचेतनप्रश्नोत्तरवत्तिर्यगामन्त्रणस्यात्यन्तमसम्भावितत्वाभावात् एवं प्रस्तुतेन वाच्यार्थेन भृङ्गोपालम्भरूपेण वत्रयाः कुलवध्वाः सौन्दर्याभि-
[commentary]
प्रश्नः । कुन्तलदेशाधिपः कुपित इति नर्मदाया उत्तरम् ॥ ६६ ॥ इत्यप्रस्तुतप्रशंसाप्रकरणम् ॥ २७ ॥
प्रस्तुतेने
किं भृ
यत्र प्रस्तुते वर्ण्यमानेनाभिमतमन्यत्प्रस्तुतं द्योत्यते तत्र प्रस्तुताङ्कुरालं-
कारः । उत्तरार्धमुदाहरणम् । इह प्रियतमेन साकमुद्याने विहरन्ती काचि-
द्भृङ्गं प्रत्येवाहेति वाच्यार्थस्य प्रस्तुतत्वम् । नचानामन्त्रणीयामन्त्रणेन वाघ्या-
संभवादप्रस्तुतमेव वाच्यमिह स्वरूपप्रस्तुतावगतये निर्दिष्टमिति वाच्यम् ।
मौग्ध्यादिना भृङ्गादावण्यामन्त्रणस्य लोके दर्शनात् । यथा-
—
कस्त्वं भोः कथयामि दैवहतकं मां विद्धि शाखोटकं
वैराग्यादिव वक्षि साधु विदितं कस्मादिदं कथ्यते ।
वामेनात्र वटस्तमध्वगजन: सर्वात्मना सेवते
न च्छायापि परोपकारकरिणी मार्गस्थितस्यापि मे ॥
-
इत्यत्र चेतनाचेतनप्रश्नोत्तरवत्तिर्यगामन्त्रणस्यात्यन्तमसंभावितत्वाभावात् ।
एवं प्रस्तुतेन वाच्यार्थेन भृङ्गोपालम्भरूपेण वत्रयाः कुलवध्वाः सौन्दर्याभि-
प्रश्नः । कुन्तलदेशाधिपः कुपित इति नर्मदाया उत्तरम् ॥ ६६ ॥ इत्यप्रस्तुत -
प्रशंसाप्रकरणम् ॥ २७ ॥
प्रस्तुतेनेति ॥ प्रधानभूतप्रस्तुतान्तराभिव्यञ्जकं प्रस्तुतवर्णनं प्रस्तुतङ्कुरालं-
कारः । प्रस्तुतस्याभिव्यञ्जकत्वादकर इवाङ्कुर इति व्युत्पत्तेः ॥ किमिति ॥ हे
भ्रमर, मालत्यां विद्यमानायां
[^१
[^२