2023-05-07 19:24:06 by manu_css
This page has been fully proofread once and needs a second look.
तस्य कमलं तद्वत् । पक्षे उत्पन्नरूपं यदम्बुजम् । सुवर्णाम्भोजम् । स्वर्णाम्बुजम् । रक्त
पक्षे
नवीनेत्यादि । तपनीयं सुवर्णम् । पक्षे तपनस्य सूर्यस्येयं श्रीः । धातुर्गैरिकं तद्वत् ।
पक्षे धातुर्ब्रह्मणः । विनता
g
।
॥ ७६ ॥
एवमनया भङ्ग्याऽन्यानपि शब्दान् स्वबुद्ध्या परिकल्पयेत् ॥
विभिन्नवर्णविभिन्नाकार
परमविशदस्व
अपरापिनद्धनवसन्नव्याप्तानूनकिञ्चनसमानाः
ननुसमशुभसम्पन्ना वपुषामइसाङ्गकेन समाः
देहेसदाप्रभृतयो विराजते दृश्यते प्रमुखाः ॥ ७७ ॥
परमप्रभृतिशब्दानाम वर्णांकारक्रियादिशब्दा यथौचित्यं प्रयोज्याः । यथा-
परमस्थूलतायुतः । एकपक्षे परमा प्रकृष्टा स्थूलता । द्वितीयपक्षे परमतिशयेन अस्थूलता ।
विशदश्वेतताशाली । विशदा निर्मला । पक्षे विशन्ती अश्वेतता । स्वचलताशाली ।
स्वकीया चलता । पक्षे
रुचिर
न्ता अङ्गकेनाद्या अकारान्तास्तृतीयैकवचनान्ता देहेप्रमुखा अकारान्ताः सप्तम्येक
वचनान्ता:
वचनान्ताः सदासर्वदाद्या राजतेमुख्या आत्मनेपदान्ताः क्रियाश्च ।
स्वकामादिमगुणता स्वगुणत्वा
वहन्नाहितगुणतां गुणत्वात्पटुनो भृशम् ॥
सर्वत्र गुणशब्दो वर्णाकारादिवाची । यथा
स्वकामश्वेततां बिभ्रदादिमस्थूलतां वहन् ।
स्वं, काममत्यर्थं श्वेतताम् । पक्षे अश्वेतताम् । स्वकामादिमां प्रथमां स्थूल
ताम् ।
पक्षे अस्थूलतामादिम् ।
एवं स्वकामादिशब्दयोः पुरस्थगुणशब्दा भावार्थताप्रत्ययान्ता द्वितीयैकवचना-
स्ता
न्तश्चा कार्याः । चञ्चलत्वा
एवं गुणशब्दानां भावार्थत्वप्रत्ययान्तानां पञ्च
प्रयोज्
न्नाहित
एवं हस्वोपधशत्रन्तशब्देभ्यः पुरस्थाहितशब्दानामग्रे भावप्रत्ययान्तगुणशब्दा
द्वितीयैकवचनान्ताः प्रयोज्याः । रक्तत्वात्पटुनो भाति । रक्तत्वस्य विशेषणं पटुन इति ।
पक्षे पटु इति क्रियाविशेषणं, नो निषेधार्थः ।
७४
एवं त्वप्रत्ययान्तात् पञ्चम्येकवचनान्ताच्च गुणशब्दात् पटुनो बा
पटनः स्फुटं, पटुनो राजते इत्यादिशब्दाः प्रयोज्याः ॥
4
}