2023-04-12 04:24:35 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
स्तबक: ३ ]
काव्यकल्पलतावृत्तिः ।
७१
प्रयुज्यन्ते । वामदेवगिरिच्छायः । पीतपक्षे वामः प्रधानो देवगिरिमरुस्तद्वत् । श्वेतपक्षे
वामदेवः शिवस्तस्य गिरिस्तद्वत् । महादेवगिरिद्युतिः । महांश्चासौ देवगिरिस्तद्वत् ।
श्वेतपक्षे महादेवः शिवस्तस्य गिरिः कैलासस्तद्वत् ।
तथा विश्वपिनाकिशब्दारिवाचका: शब्दाः प्रयुज्यन्ते । विश्वेपिनाकिशैल-
श्रीः । श्वेतपक्षे विश्वे जगति पिनाकिशैलः कैलासस्तद्वत् । पीतपक्षे विश्वेऽपि जग
त्यपि नाकिशैलो मेरुस्तद्वत् ।
उच्चकैरित्यादि । रजतवद्र्व्यवदन्ते श्रीः । पक्षे अजो ब्रह्मा तद्वत्तान्ता श्रीः ।
विधौ चन्द्रे ब्रह्मणि च । तारं रूप्यं तस्य कूटः । पक्षे सुशोभितारकूटवद्वीतिवत्
श्रीः । स्वर्ण सुवर्णम् । पक्षे सुष्टु अर्को जलम् ।
मधु इत्यादि । मधु क्षौद्रं दुग्धञ्च । शङ्खः कम्बुः । पक्षे शो नागः । दहनव-
दुपलसन्ती । पक्षे दहनोपल: सूर्यकान्तस्तद्वत् । गाङ्गेयं सुवर्णम् । पक्षे गङ्गाच्छविः ॥
रक्तश्यामौ पुष्करहरिविदुमनागरङ्गकमलकुजाः ।
उत्पलधनञ्जयवृषाकपिप्रवालानि पङ्कजच्छाया ॥ ६४ ।
कृष्णाद्रक्तानि गुञ्जातः प्राग्रं सिन्दूरभूषणैः ।
द्विषस्तमोसिताब्जेभ्यः पद्मिनीभ्यो दलानि च ॥ ६५ ॥
कमलाधिपपझेशौ सुरागाहितसूर्यसूः ।
रत्नाकरवरश्रीकः सदाधिकमलद्युतिः ॥ ६६ ॥
सदासिन्दूरमुज्झता कालेयत्वं वहन् रुचा ।
स्फुटकामाऽङ्कुशच्छायां कलयन्नलिनश्रियम् ॥ ६७ ॥
स्फुटशोभन ताम्रश्रीर्विदूरमणिदीधितिः ।
वराहस्वामिधामश्रीः सम्पन्नखविभाभरः ॥ ६८ ॥
रक्तेत्यादि । पुष्करतिष्ठन्दरः । पुष्करशब्देन पद्माकाशौ । हरिशब्देन रवि-
विष्णू । विद्रुमं प्रवालं विशिष्टो द्रुमश्च । नागरङ्गश्रिया युतः । नागरङ्गो नारिङ्गफलं
तद्वत् । पक्षे नागः सर्पस्तद्वत् रङ्गः प्रभा । कमलं सरोरुहम् । पक्षे को यमस्तथा
मलब्ब । कुजशब्देन मङ्गलवृक्षौ । उत्पलं नीलाम्बुजम् ।पक्षे उत्कृष्टपलवत् ।
धनञ्जयशब्देन पावकार्जुनौ । वृषाकपिशब्देन कृष्णानी ।
3
।
वृषाकपिर्वासदेवे शिवेऽग्नौ च ।
प्रवालशब्देन प्रकृष्टकेशा विद्रुमश्च । पङ्कजं कमलं, पडे जाता छाया च ।
कृष्णेत्यादि । कृष्णशब्दात्नवाचकाः शब्दाः प्रयुज्यन्ते । कृष्णरत्नं वैदूर्यादि ।
पक्षे कृष्णरत्नं कौस्तुभः ।
गुञ्जावाचकशब्देभ्यः प्राग्रशब्दः प्रयुज्यते । गुञ्जाप्राग्रः । रक्तपक्षे गुञ्जवत्प्राग्रः
प्रधानः । कृष्णपक्षे गुञ्जायाः प्राग्रम् अग्रं तद्वत् ।
सिन्दूरवाचकशब्देभ्यः भूषणवाचकाः शब्दाः प्रयुज्यन्ते । सिन्दूरस्य भूषणं तद्वत् ।
कृष्णपक्षे सिन्दूरभूषणा गजाः ।
तमोवाचक शब्देभ्यस्तथाऽसिताब्जवाचकशब्देभ्यो
.
द्विवाचकाः शब्दाः प्रयु
-
काव्यकल्पलतावृत्तिः ।
७१
प्रयुज्यन्ते । वामदेवगिरिच्छायः । पीतपक्षे वामः प्रधानो देवगिरिमरुस्तद्वत् । श्वेतपक्षे
वामदेवः शिवस्तस्य गिरिस्तद्वत् । महादेवगिरिद्युतिः । महांश्चासौ देवगिरिस्तद्वत् ।
श्वेतपक्षे महादेवः शिवस्तस्य गिरिः कैलासस्तद्वत् ।
तथा विश्वपिनाकिशब्दारिवाचका: शब्दाः प्रयुज्यन्ते । विश्वेपिनाकिशैल-
श्रीः । श्वेतपक्षे विश्वे जगति पिनाकिशैलः कैलासस्तद्वत् । पीतपक्षे विश्वेऽपि जग
त्यपि नाकिशैलो मेरुस्तद्वत् ।
उच्चकैरित्यादि । रजतवद्र्व्यवदन्ते श्रीः । पक्षे अजो ब्रह्मा तद्वत्तान्ता श्रीः ।
विधौ चन्द्रे ब्रह्मणि च । तारं रूप्यं तस्य कूटः । पक्षे सुशोभितारकूटवद्वीतिवत्
श्रीः । स्वर्ण सुवर्णम् । पक्षे सुष्टु अर्को जलम् ।
मधु इत्यादि । मधु क्षौद्रं दुग्धञ्च । शङ्खः कम्बुः । पक्षे शो नागः । दहनव-
दुपलसन्ती । पक्षे दहनोपल: सूर्यकान्तस्तद्वत् । गाङ्गेयं सुवर्णम् । पक्षे गङ्गाच्छविः ॥
रक्तश्यामौ पुष्करहरिविदुमनागरङ्गकमलकुजाः ।
उत्पलधनञ्जयवृषाकपिप्रवालानि पङ्कजच्छाया ॥ ६४ ।
कृष्णाद्रक्तानि गुञ्जातः प्राग्रं सिन्दूरभूषणैः ।
द्विषस्तमोसिताब्जेभ्यः पद्मिनीभ्यो दलानि च ॥ ६५ ॥
कमलाधिपपझेशौ सुरागाहितसूर्यसूः ।
रत्नाकरवरश्रीकः सदाधिकमलद्युतिः ॥ ६६ ॥
सदासिन्दूरमुज्झता कालेयत्वं वहन् रुचा ।
स्फुटकामाऽङ्कुशच्छायां कलयन्नलिनश्रियम् ॥ ६७ ॥
स्फुटशोभन ताम्रश्रीर्विदूरमणिदीधितिः ।
वराहस्वामिधामश्रीः सम्पन्नखविभाभरः ॥ ६८ ॥
रक्तेत्यादि । पुष्करतिष्ठन्दरः । पुष्करशब्देन पद्माकाशौ । हरिशब्देन रवि-
विष्णू । विद्रुमं प्रवालं विशिष्टो द्रुमश्च । नागरङ्गश्रिया युतः । नागरङ्गो नारिङ्गफलं
तद्वत् । पक्षे नागः सर्पस्तद्वत् रङ्गः प्रभा । कमलं सरोरुहम् । पक्षे को यमस्तथा
मलब्ब । कुजशब्देन मङ्गलवृक्षौ । उत्पलं नीलाम्बुजम् ।पक्षे उत्कृष्टपलवत् ।
धनञ्जयशब्देन पावकार्जुनौ । वृषाकपिशब्देन कृष्णानी ।
3
।
वृषाकपिर्वासदेवे शिवेऽग्नौ च ।
प्रवालशब्देन प्रकृष्टकेशा विद्रुमश्च । पङ्कजं कमलं, पडे जाता छाया च ।
कृष्णेत्यादि । कृष्णशब्दात्नवाचकाः शब्दाः प्रयुज्यन्ते । कृष्णरत्नं वैदूर्यादि ।
पक्षे कृष्णरत्नं कौस्तुभः ।
गुञ्जावाचकशब्देभ्यः प्राग्रशब्दः प्रयुज्यते । गुञ्जाप्राग्रः । रक्तपक्षे गुञ्जवत्प्राग्रः
प्रधानः । कृष्णपक्षे गुञ्जायाः प्राग्रम् अग्रं तद्वत् ।
सिन्दूरवाचकशब्देभ्यः भूषणवाचकाः शब्दाः प्रयुज्यन्ते । सिन्दूरस्य भूषणं तद्वत् ।
कृष्णपक्षे सिन्दूरभूषणा गजाः ।
तमोवाचक शब्देभ्यस्तथाऽसिताब्जवाचकशब्देभ्यो
.
द्विवाचकाः शब्दाः प्रयु
-