2023-04-12 04:24:23 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
२४
अमरचन्द्रयतिकृता-
लक्षणे मम दक्षत्वं साहित्ये संहिता मतिः ।
तकें कर्कशतात्पयं क्व शास्त्रे नास्ति मे श्रमः ॥
इत्याद्यनेकोल्लेखैः सर्वच्छन्दोभिर्वादोऽभ्यसनीयः ।
इति श्रीजिनदत्तसू० छन्दः सिद्धिप्रताने वादस्तबकश्चतुर्थः ॥
स्वशास्त्राध्ययनप्रथा यथा-
maken
श्रथ वर्ष्यानि कथ्यन्ते तानि यानि कवीश्वरैः ।
महाकाव्यप्रभृतिषु प्रबन्धेषु बबन्धिरे ॥ ४५ ॥
राजाऽमात्यपुरोहितौ नृपवधू राजाङ्गजः सैन्यपो
[ प्रतानः १-
SPOR
देशग्रामपुरीसरोऽब्धिसरिदुद्यानान्यरण्याश्रमाः ।
दूतरणप्रयाणमृगयाश्वेभत्विनेन्दूदया
( १ ) वदान्मः ।
मन्त्रो
वीवाहो विरहः स्वयंवरसुरापुष्पाम्बुखेला रतम् ॥ ४६ ॥
नृपे विद्या नयः शक्तिर्वलं तस्करताक्षयः ।
प्रजाशास्तिः प्रजारागो धर्मकामार्थतुल्यता ॥ ४७ ॥
प्रयागरणखड्गादिशास्त्राण्य रिपराजयः ।
अरिनाशोऽरिशैलादिवासोऽरिपुरशून्यता ॥ ४८ ॥
महःश्रीदानकीर्त्याद्या गुणौघा रूपवर्णनम् ।
मानवा मौलितो वर्या देवाश्चरणतः पुनः ॥ ४९ ॥
महामात्ये नयः शास्त्रं स्थैर्य बुद्धिगंभीरता ।
शक्तिः शस्त्रमलोभत्वं जनरागो विवेकिता ॥ ५० ॥
मन्त्री भक्तो महोत्साहः कृतशो धार्मिकः शुचिः ।
अकर्कशः कुलीनश्च स्मृतिशः सत्यभाषकः ॥ ५१ ॥
विनीत: स्थूल (१) लक्षश्चाऽव्यसनो वृद्धसेवकः ।
अक्षुद्रः सत्त्वसम्पन्नः प्राज्ञः शरोऽचिरक्रियः ॥ ५२ ॥
राक्षा परीक्षितः सर्वोपधासु निजदेशजः ।
राजार्थस्वार्थलोकार्थकारको निस्पृहः शमी ॥ ५३ ॥
अमोघवचनः कल्पः पालिताशेषदर्शनः ।
पात्रौचित्येन सर्वत्र नियोजितपदक्रमः ॥ ५४ ॥
श्रान्वीक्षिकीत्रयीवार्तादण्डनीतिकृतश्रमः ।
क्रमागतो वणिक्पुत्रो भवेद्राज्यविवृद्धये ॥ ५५ ॥
कुलकम् -
पुरोहिते स्मृतिर्वेदा निमित्तापत्प्रतिक्रिया ।
दण्डनीतिज्ञता शुद्धधर्मशीलकुलक्रमाः ॥ ५६ ॥
अमरचन्द्रयतिकृता-
लक्षणे मम दक्षत्वं साहित्ये संहिता मतिः ।
तकें कर्कशतात्पयं क्व शास्त्रे नास्ति मे श्रमः ॥
इत्याद्यनेकोल्लेखैः सर्वच्छन्दोभिर्वादोऽभ्यसनीयः ।
इति श्रीजिनदत्तसू० छन्दः सिद्धिप्रताने वादस्तबकश्चतुर्थः ॥
स्वशास्त्राध्ययनप्रथा यथा-
maken
श्रथ वर्ष्यानि कथ्यन्ते तानि यानि कवीश्वरैः ।
महाकाव्यप्रभृतिषु प्रबन्धेषु बबन्धिरे ॥ ४५ ॥
राजाऽमात्यपुरोहितौ नृपवधू राजाङ्गजः सैन्यपो
[ प्रतानः १-
SPOR
देशग्रामपुरीसरोऽब्धिसरिदुद्यानान्यरण्याश्रमाः ।
दूतरणप्रयाणमृगयाश्वेभत्विनेन्दूदया
( १ ) वदान्मः ।
मन्त्रो
वीवाहो विरहः स्वयंवरसुरापुष्पाम्बुखेला रतम् ॥ ४६ ॥
नृपे विद्या नयः शक्तिर्वलं तस्करताक्षयः ।
प्रजाशास्तिः प्रजारागो धर्मकामार्थतुल्यता ॥ ४७ ॥
प्रयागरणखड्गादिशास्त्राण्य रिपराजयः ।
अरिनाशोऽरिशैलादिवासोऽरिपुरशून्यता ॥ ४८ ॥
महःश्रीदानकीर्त्याद्या गुणौघा रूपवर्णनम् ।
मानवा मौलितो वर्या देवाश्चरणतः पुनः ॥ ४९ ॥
महामात्ये नयः शास्त्रं स्थैर्य बुद्धिगंभीरता ।
शक्तिः शस्त्रमलोभत्वं जनरागो विवेकिता ॥ ५० ॥
मन्त्री भक्तो महोत्साहः कृतशो धार्मिकः शुचिः ।
अकर्कशः कुलीनश्च स्मृतिशः सत्यभाषकः ॥ ५१ ॥
विनीत: स्थूल (१) लक्षश्चाऽव्यसनो वृद्धसेवकः ।
अक्षुद्रः सत्त्वसम्पन्नः प्राज्ञः शरोऽचिरक्रियः ॥ ५२ ॥
राक्षा परीक्षितः सर्वोपधासु निजदेशजः ।
राजार्थस्वार्थलोकार्थकारको निस्पृहः शमी ॥ ५३ ॥
अमोघवचनः कल्पः पालिताशेषदर्शनः ।
पात्रौचित्येन सर्वत्र नियोजितपदक्रमः ॥ ५४ ॥
श्रान्वीक्षिकीत्रयीवार्तादण्डनीतिकृतश्रमः ।
क्रमागतो वणिक्पुत्रो भवेद्राज्यविवृद्धये ॥ ५५ ॥
कुलकम् -
पुरोहिते स्मृतिर्वेदा निमित्तापत्प्रतिक्रिया ।
दण्डनीतिज्ञता शुद्धधर्मशीलकुलक्रमाः ॥ ५६ ॥