2023-05-12 14:04:07 by manu_css
This page has been fully proofread once and needs a second look.
वा
घात्या द्विषोऽमी शतमित्यम
श्र
अहिपतिमुखगङ्गामुखपङ्कजदलरविकरेन्द्
विश्वामित्राश्रमवर्षार्जुनभुजसामवेदशाखाश्च
पुण्यनर
॥ २७७ ॥
।
यथा-
अमरचन्द्रगतिकृता- [ प्रतानः ४-
Plea
सहस्रपत्रपत्राणां प्रत्येकं स्मेरताकृते ।
सहस्रकरविस्तारं किं सहस्रकरोऽकरोत् ॥
एवमत्र ग्रन्थगौरवभयाद
इति श्रीजिनदत्त० अर्थसिद्धि
-------------------------------------
अथ समस्याक्रमः
कल्पादि
लघो:
लघोः पदार्थस्य कल्पादिकालेन सिन्धुना लघुभिश्च गुरुता विधेया ।
कल्पादिकल्पना यथा-
कल्पादिकाले गुरुदेहदेशा 'पिपीलिका राजति शैलतुल्या' ।
तस्मिंश्च सत्यं धरणीधरोऽपि विगाहते देवगिरीन्द्रशोभाम् ॥
यतः कल्पादौ सर्वोऽपि पदार्थो गुरुतरो भवति ततः सर्वत्रापि लघुपदार्थस्यौ-
चित्येन कल्पादौ गुरुत्वमारोप्यम् ।
सिन्धुना यथा
अहो पयोराशिविलासियादः 'पिपीलिका राजति शैलतुल्या' ।
सदा जनानां महतां निषङ्गो दत्ते लघूनामपि गौरवाणि ॥
यावन्तो दृश्यन्ते नरकरितुरगादयः स्थले जीवाः ।
तावन्तः सलिलेष्वपि जलपूर्वास्तेऽपि निर्दिष्टाः ॥ २७९ ॥
ततः समुद्रस्थितानां लघूनामपि जीवानां गुरुत्वमस्त्वेव । लघुभिर्यथा-
कुन्थुप्रमाणेन महत्तमाङ्गी 'पिपीलिका राजति शैलतुल्या' ।
यस्मादधोधः परिदर्शनेन सदा लघूनामपि गौरवाणि ॥
इत्यादि । एवं रीतित्रयमध्यात् यत्र या या रीतिरौचित्येन घटते त
रीत्या सर्वत्रापि लघुपदार्थस्य गुरुताऽऽरोप्या ॥
युगान्तदूरावलोकगुरुभिर्लघुता विधेया ।
।
गुरुपदार्थस्य युगान्तेन दूरावलोकेन गुरुभिश्च लघुता विधेया । युगान्तेन यथा-
कल्पान्तकालनलिनीकृतदेहदेशः 'शैलो बिभर्ति परमाणुसमत्वमेषः' ।
पूर्वं युगादिसमये बिभराम्बभूव यो जातरूपधरणीधरसन्निभत्वम् ॥
यतः कल्पान्ते सर्वे पदार्था लघवः सम्भवन्ति, ततः कल्पान्तेन गुरुपदार्थस्य
लघु