2023-05-11 15:06:36 by manu_css
This page has been fully proofread once and needs a second look.
[ प्रतानः ४-
-
अमरचन्द्रयतिकृता-
ऋषभ
सुराद्रिः काञ्चनं कांस्यं रीतिः किञ्जल्कवल्कले ।
परिव्राजकवस्त्राणि हरितालमनः
हरिद्रा रोचना हीरो गन्धकं दीपचम्पके ।
कर्णिका
हरयो रथाङ्गनामा वानरः सारिकाक्रमौ ।
एतेऽन्येऽपि पीतपदार्थाः परस्पर
वर्णादयो गुणा उपमेये रो
-
सरस्ततो नभःसरोवरे रविश्चक्रवाक इव ।
वर्ष्
वर्ण्याः कोकास्तेषामुपमानं परागस्ततः सरसि स्मेरसरसिजपरागस्तबका इव
चक्रवाकाः ।
वर्ण्
वसन्तप्रियागमे परागप्रसरपरिष्वङ्गमिषेण कुङ्कुमलेप इव चक्रे ।
वर्थ्
वर्ण्यो रविस्तस्योपमानं गरुडस्तस्य क्रिया सर्पवधस्ततस्तिमिरसर्पाणां गरुड
अथ धूसरादिभ्योऽर्थोत्पत्तये धूसरादिपदार्थसङ्ग्रहो यथा
धूसरा रे
गर्दभो मूषको दुर्गाकाककण्ठकपोतकाः ।
यथा-
·
पुलकोऽहिः शिखिपिच्छाऽधोभागः करुणो रसः ॥ १८ ॥
कपोललेश्योर्णनाभशकुनाः कर्वरी तथा ।
वर्ण्या मण्डूकास्तेषामुपमानं करुणो रसस्तस्
चलमण्डूकावलिच्छलेन विरहार्त्तानां हृदयेभ्य उद्भ्रान्तः करुणो रस इव ॥
व
बहुवर्णाः शिखिपिच्छेन्द्र
वर्ण्
गोपालानां प्रपन्नस्य शिखिपिच्छाभरणमिव इन्द्रधनुः ॥
उत्कर्षमुपमेयस्य परिकल्पयितु सुधीः ।
विशेषणैः परिष्कारमु
उपमेयस्य शोभातिशयख्यापनाय कथाऽपि युक्त्या विशेषणैरलङ्कृतमुपमानं कुर्वीत ।
यथा--
सरनिकरकराग्रव्यग्रमन्थानशैलक्षुभिततरलदुग्धाम्भोधिकल्लोलकान्तिः ।
हिम
तुहिन
गिरिशमुकुटचन्द्रज्योतिरुद्योतमानस्फटिकशिखर
इति श्वेतवर्णः ।