2023-05-11 06:51:02 by manu_css
This page has been fully proofread once and needs a second look.
काव्यकल्पलतावृत्तिः ।
रत्नताराप्रसूनानि, स्तनयोः स्तबकौ घटौ ॥ २७ ॥
कुम्भि<error>कुम्भी
सिंहशक्ती च, रोमाल्या रेखामृणालवलयः ॥ २८ ॥
नाभेरम्भोजमावर्त्
त्रिवल्या वीचिसोपाननिश्रेण्
पुलिनं पीठफलके, नितम्बस्य स्थलं पुनः ।
ऊ
१
जङ्घायुगस्य च स्तम्भो, गतेर्हंसमतङ्गजौ, ।
इमान्यन्यान्यपि स्त्रीभ्य उपमानं यथोचितम् ॥ ३१ ॥
पुंसोऽङ्गे तूपमानानां विशेषः कोऽपि कथ्यते ।
स्कन्धस्य वृषरक्ताक्षस्कन्धौ, बाह्वोरहीश्वरः ॥
हस्तिहस्तपविस्तम्भार्गलादण्डाश्च, वक्षसः ॥ ३२ ॥
एकैकेनापि धर्मेणोपमानं बहुधा भवेत् ।
१
एक एवार्को बहुधोपमानं यथा -
धर्म्मा वर्णक्रियाकाराधाराधेयादयो मताः ॥ ३३ ॥
वर्ण्यस्य राजादेर्वर्णादिमध्यादेकैकेनापि धर्मेण रव्यादिरुपमानमनेकधा भवति ।
एक एवार्को बहुधोपमानं यथा--
नवार्क इव रक्कोऽयं, तमोभेदी स भानुवत्
.9
सद्वृत्तः सवितेवायं, कुले भात्येष खेंऽशुवत्
आदित्यवत्प्रतापी स, सद्दिनः स दिनेशवत्
वसुभृत्स यथा सूर्यः, स्मेरपद्मः स सूर्यवत्
"
अभ्यासः स्याद्विभक्तीनामुपमानोपमेययोः ।
उपमावाचकानां च धर्म्माणां च विपर्ययात् ॥ ३४ ॥
विपर्ययात्सर्वत्र सम्बध्यते । विभक्तिविपर्ययादभ्यासो यथा-
स विपक्षान् प्रचिक्षेप तमःस्तोममिवा
द्विषस्तं नाभियुध्यन्ते ध्वान्तोद्भेदा रविं यथा ॥
रविणेवान्धकाराणि तेन चिक्षिपिरे द्विषः ।
दुह्यन्ति दुर्जनास्तस्मै घूका इव दिवाकृते
तत्रः
तत्रसुः शत्रवस्तस्माद् घूका इव दिवाकरात् ।
तपोवद्
वाविवोदिते तत्र शत्रवो ध्वान्तवद्
१०७
षट्पदी ।
-
उपमानोपमेययोर्विपर्ययाद्यथा, उपमा
विजयी विद्विषोऽजैषीद्भास्वानिव तमोभरम् ।
अध्वंसत रवि