karṇāṭaka-saṅgīta-śabda-kośa /81

ಸಂಗೀತ ಪಾರಿಭಾಷಿಕ ಕೋಶ
 
ವಾದ, ಅಂಗಚೇಷ್ಟೆಗಳಿಲ್ಲದಿರುವ ಲಯ, ತಾಳ, ನಿಯಮಿತವಾದ ಅಕ್ಷರಪ್ರಯೋಗ

ಗಳುಳ್ಳ, ಶಾಸ್ತ್ರ ಶುಭಯುಕ್ತವಾದ ವಿಷಯಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ, ಪೌರುಷರಹಿತವಾದ,

ಸಾತ್ವಿಕಗುಣವುಳ್ಳ ಅಭಿನಯವು ಆಭ್ಯಂತರ.
 

 
ಆಮುಖ-
ಇದು ಭರತನಾಟ್ಯದ ಭಾರತೀವೃತ್ತಿ ಅಥವಾ ಮಾತಿನ ವೃತ್ತಿಯ

ನಾಲ್ಕು ವಿಧಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಬಗೆ. ನಟ ವಿದೂಷಕಾದಿಗಳು ಸೂತ್ರಧಾರನೊಂದಿಗೆ
 

ಮಾಡುವ ಸಂಭಾಷಣೆ ಅಥವಾ ಸಂಲಾಪನೆ. ಇದು ಕವಿಯು ವಾಚಕರಿಗಾಗಿ

ಪ್ರಕಟಿಸುವ ಪೀಠಿಕೆಯ ಮುಖ.
 

 
ಆಮ್ರದೇಶಿ-
ಈ ರಾಗವು ೬೨ನೆಯ ಮೇಳಕರ್ತ ಋಷಭಪ್ರಿಯದ ಒಂದು
 

ಜನ್ಯರಾಗ,
 
ಆ
 

ಆ :ಸ ಗ ಮ ಪ ದ ನಿ ದ ಸ
 

ಸ ನಿ ದ ಪ ಮ ಗ ರಿ ಗ ಸ
 

 
ಆಮಪಂಚಮ
ಈ ರಾಗವು ೪೮ನೆಯ ಮೇಳಕರ್ತ ದಿವ್ಯಮಣಿಯ ಒಂದು

ಒಂದು ಜನ್ಯರಾಗ
 

ಸ ರಿ ಗ ಮ ಪ ದ ನಿ ಸ

ಸ ನಿ ದ ಮ ಗ ಸ
 
ಅ
 
:
 

 
ಆಮ್ರಪಂಚಮ-
ಈ ರಾಗವು ೪೮ನೆಯ ಮೇಳಕರ್ತ ದಿವ್ಯಮಣಿಯ ಒಂದು

ಇದರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಪಕ್ಷಗಳಿವೆ.
ಸ ರಿ ಗ ಮ ದ ನಿ ಸ
ಸ ನಿ ದ ಮ ಗ ಸ
 

(೧) ಆ :
 
ಸ ರಿ ಗ ಮ ದ ನಿ ಸ
ಅ :
 
ಸ ನಿ ದ ಮ ಗ ಸ
(೨) ಆ :
 
ಸ ರಿ ಗ ಮ ದ ನಿ ಸ

ಅ : ಸ ನಿ ದ ಮ ಗ ರಿ ಸ
 

ಜನ್ಯರಾಗ,
 

ಈ ರಾಗವು 'ಸಂಗೀತ ಸಮಯಸಾರ " ವೆಂಬ ಗ್ರಂಧದಲ್ಲಿ ಉಕ್ತವಾಗಿದೆ. ಸಂಗೀತ

ರತ್ನಾಕರ'ವೆಂಬ ಗ್ರಂಥಕರ್ತನು ಈ ರಾಗವು ಆಗಿನ (೧೩ನೆ ಶ.) ಹತ್ತು ಪ್ರಸಿದ್ಧ

ದೇಶೀರಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ರಾಗವೆಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾನೆ.
 
28
 

 
ಆರತಿ ಹಾಡು
ಪೂಜೆ ಮತ್ತು ಶುಭಕಾರ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಆರತಿ

ಅಧವಾ ಮಂಗಳಾರತಿ ಮಾಡುವುದು ಪದ್ಧತಿ, ಆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಗಾನ ಮಾಡುವ

ಇವು ಅನೇಕವಾಗಿವೆ. ಕೆಲವು
 
ಹಾಡುಗಳಿಗೆ ಆರತಿ ಹಾಡುಗಳೆಂದು ಹೆಸರು.
 

ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದುವು :
 

ಖಂಡಛಾಪು
 

ಕುರಂಜಿ
 

ಶ್ರೀನಾಧಗೋವಿಂದ - ಹಮಾರ್‌ ಕಲ್ಯಾಣಿ-ಖಂ.ರಂಪ
 
-
 

ಪತಿಕಿ ಹಾರತಿ ಆರಭಿ
 

ಕ್ಷೀರಾಬ್ ಕನ್ಯಲಕು
 
---
 

ಅಣ್ಣಮಾಚಾರ

ಪುರಂದರದಾಸರು
 
-
 
–
ತ್ಯಾಗರಾಜ