karṇāṭaka-saṅgīta-śabda-kośa /81

2023-06-25 23:29:14 by ambuda-bot

This page has not been fully proofread.

ಸಂಗೀತ ಪಾರಿಭಾಷಿಕ ಕೋಶ

ವಾದ, ಅಂಗಚೇಷ್ಟೆಗಳಿಲ್ಲದಿರುವ ಲಯ, ತಾಳ, ನಿಯಮಿತವಾದ ಅಕ್ಷರಪ್ರಯೋಗ
ಗಳುಳ್ಳ, ಶಾಸ್ತ್ರ ಶುಭಯುಕ್ತವಾದ ವಿಷಯಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ, ಪೌರುಷರಹಿತವಾದ,
ಸಾತ್ವಿಕಗುಣವುಳ್ಳ ಅಭಿನಯವು ಆಭ್ಯಂತರ.

ಆಮುಖ-ಇದು ಭರತನಾಟ್ಯದ ಭಾರತೀವೃತ್ತಿ ಅಥವಾ ಮಾತಿನ ವೃತ್ತಿಯ
ನಾಲ್ಕು ವಿಧಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಬಗೆ. ನಟ ವಿದೂಷಕಾದಿಗಳು ಸೂತ್ರಧಾರನೊಂದಿಗೆ

ಮಾಡುವ ಸಂಭಾಷಣೆ ಅಥವಾ ಸಂಲಾಪನೆ. ಇದು ಕವಿಯು ವಾಚಕರಿಗಾಗಿ
ಪ್ರಕಟಿಸುವ ಪೀಠಿಕೆಯ ಮುಖ.

ಆಮ್ರದೇಶಿ-ಈ ರಾಗವು ೬೨ನೆಯ ಮೇಳಕರ್ತ ಋಷಭಪ್ರಿಯದ ಒಂದು

ಜನ್ಯರಾಗ,

ಆ

ಸ ಗ ಮ ಪ ದ ನಿ ದ ಸ

ಸ ನಿ ದ ಪ ಮ ಗ ರಿ ಗ ಸ

ಆಮಪಂಚಮ ಈ ರಾಗವು ೪೮ನೆಯ ಮೇಳಕರ್ತ ದಿವ್ಯಮಣಿಯ ಒಂದು
ಒಂದು ಜನ್ಯರಾಗ

ಸ ರಿ ಗ ಮ ಪ ದ ನಿ ಸ
ಸ ನಿ ದ ಮ ಗ ಸ

ಅ

:

ಆಮ್ರಪಂಚಮ-ಈ ರಾಗವು ೪೮ನೆಯ ಮೇಳಕರ್ತ ದಿವ್ಯಮಣಿಯ ಒಂದು
ಇದರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಪಕ್ಷಗಳಿವೆ.
ಸ ರಿ ಗ ಮ ದ ನಿ ಸ
ಸ ನಿ ದ ಮ ಗ ಸ

(೧) ಆ :

ಅ :

(೨) ಆ :

ಸ ರಿ ಗ ಮ ದ ನಿ ಸ
ಸ ನಿ ದ ಮ ಗ ರಿ ಸ

ಜನ್ಯರಾಗ,

ಈ ರಾಗವು 'ಸಂಗೀತ ಸಮಯಸಾರ " ವೆಂಬ ಗ್ರಂಧದಲ್ಲಿ ಉಕ್ತವಾಗಿದೆ. ಸಂಗೀತ
ರತ್ನಾಕರ'ವೆಂಬ ಗ್ರಂಥಕರ್ತನು ಈ ರಾಗವು ಆಗಿನ (೧೩ನೆ ಶ.) ಹತ್ತು ಪ್ರಸಿದ್ಧ
ದೇಶೀರಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ರಾಗವೆಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾನೆ.

28

ಆರತಿ ಹಾಡು ಪೂಜೆ ಮತ್ತು ಶುಭಕಾರ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಆರತಿ
ಅಧವಾ ಮಂಗಳಾರತಿ ಮಾಡುವುದು ಪದ್ಧತಿ, ಆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಗಾನ ಮಾಡುವ
ಇವು ಅನೇಕವಾಗಿವೆ. ಕೆಲವು

ಹಾಡುಗಳಿಗೆ ಆರತಿ ಹಾಡುಗಳೆಂದು ಹೆಸರು.

ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದುವು :

ಖಂಡಛಾಪು

ಕುರಂಜಿ

ಶ್ರೀನಾಧಗೋವಿಂದ - ಹಮಾರ್‌ ಕಲ್ಯಾಣಿ-ಖಂ.ರಂಪ

-

ಪತಿಕಿ ಹಾರತಿ ಆರಭಿ

ಕ್ಷೀರಾಬ್ ಕನ್ಯಲಕು

---

ಅಣ್ಣಮಾಚಾರ
ಪುರಂದರದಾಸರು

-

– ತ್ಯಾಗರಾಜ