karṇāṭaka-saṅgīta-śabda-kośa /583

ಸಂಗೀತ ಪಾರಿಭಾಷಿಕ ಕೋಶ
 
ಮೇಳಕರ್ತ ಪದ್ಧತಿಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಿರುವ ೩ ನಿಷಾದಗಳ ಮೊದಲ ಶ್ರುತಿಯ ಸಂಜ್ಞಾ ಕರ.

ಇದು ಶುದ್ಧ ನಿಷಾದ.
 

 
ನಕ್ಕಿ-
ತಂತೀವಾದ್ಯಗಳನ್ನು

ಬೆರಳಿಗೆ ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳುವ ತಂತಿಯ ಸುತ್ತು ಅಥವಾ ಉಗುರು.
 

 
ನಕುಲ-
ಎರಡು ತಂತಿಗಳಿರುವ ವೀಣೆ.
 
ಜನ್ಯರಾಗ,
 
ನ
 
ನಕ್ವೇರ ಮತ್ತು
 
ನಕ್ಕೇರಖಾನಾ
 

ಇದೊಂದು ದೊಡ್ಡ ನಗಾರಿ,

ಇದನ್ನು ಇಡಲು ಗೊತ್ತಾಗಿರುವ ಎತ್ತರವಾದ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ನಕ್ಕೇರಖಾನಾ ಎಂದು ಹೆಸರು.

 
ನಖಜ-
ತಂತೀವಾದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ತಂತಿಯನ್ನು ಮಾಡಿದಾಗ ಉಂಟಾಗುವ ನಾದ.

 
ನಖಪ್ರಕಾಶಿನಿ-
ಈ ರಾಗವು ೫೨ನೆ ಮೇಳಕರ್ತ ರಾಮಪ್ರಿಯದ ಒಂದು
 

ಸ ರಿ ಗ ಮ ಪ ದ ನಿ ದ ಸ ಸ

ಸ ದ ನಿ ಸ ಮ ಗ ರಿ ಸ

 
ನಗಚರ-
ಈ ರಾಗವು ೨೨ನೆ
 
ಮೇಳಕರ್ತ ಖರಹರಪ್ರಿಯದ ಒಂದು
ಜನ್ಯರಾಗ,
 

ಸ ಮ ಪ ದ ನಿ ದ ನಿ
ಅ . ಸ ನಿ ದ ಪ ಮ ರಿ ಸ
ನುಡಿಸುವಾಗ, ತಂತಿಗಳನ್ನು ಮಾಟುವಾಗ
 
822
 
-
 
ವ
 
ಮೇಳಕರ್ತ ಖರಹರಪ್ರಿಯದ ಒಂದು
 
ಸ ಮ ಪ ದ ನಿ ದ ನಿ
ಅ . ಸ ನಿ ದ ಪ ಮ ರಿ ಸ
 

 
ನಗಣ -
ಎಂಟು ಬಗೆಯ ಗಣಗಳಲ್ಲಿ ಮೂರು ಲಘುಗಳಿರುವ ಒಂದು ಗಣ.
 

೧೦೮ ತಾಳಗಳ ಶ್ಲೋಕಗಳನ್ನು ಗಣಗಳಲ್ಲಿ ಕೊಟ್ಟಿದೆ.
 

 
ನಗರಕೀರ್ತನ-ಇದು
 

ಬಂಗಾಳದಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿರುವ ಒಂದು

ಧಾರ್ಮಿಕ ಭಜನೆ ಕೀರ್ತನ ಗೋಷ್ಠಿಯು ನಗರದ ಬೀದಿಗಳ ಮೂಲಕ ವಾದ್ಯಗಳ

ಸಹಿತ ಹಾಡುತ್ತ, ಕುಣಿಯುತ್ತ ಹೋಗುತ್ತಾರೆ.
 
ಮಠಾಧೀಶರ ಸಂಸ್ಥಾನ

ದೇವರ ಉತ್ಸವಗಳಲ್ಲಿ

ಮುನ್ಸೂಚನೆಯ ವಾದ್ಯ.
 

 
ನಗಾರಿ-
ಇದು ದೇವಸ್ಥಾನದ ಸೇವಾವಾದ್ಯ.

ಗಳಲ್ಲ, ಅರಮನೆಗಳಲ್ಲೂ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಉಪಯೋಗದಲ್ಲಿದೆ.

ಗಾಡಿಯಲ್ಲಿ ನಗಾರಿಗಳನ್ನಿಟ್ಟು ಬಾರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದು

ಇದು ದೊಡ್ಡ ಬೋಗುಣಿಯ ಆಕಾರದಲ್ಲಿದೆ. ತಾಮ್ರದ, ಹಿತ್ತಾಳೆಯ ಅಥವಾ

ಕಬ್ಬಿಣದ ರೇಕುಗಳನ್ನು ಮೊಳೆಗಳಿಂದ ಜೋಡಿಸಿ ಈ

ಬೋಗುಣಿಯನ್ನು

ತರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದರ ಮೇಲ್ಬಾಗವು ಸುಮಾರು ಎರಡೂವರೆ-ಮೂರು ಅಡಿಗಳಷ್ಟು

ಅಡ್ಡಗಲವಿರುತ್ತದೆ. ಬೋಗುಣಿಯ ಕೆಳಗಡೆ ಅಳತೆಗೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಲೋಹದ ಬಳೆಗಳನ್ನು

ಜೋಡಿಸಿ ಮೇಲಿನ ತೆರೆದ ಮುಖಕ್ಕೆ ಕುರಿ ಅಥವಾ ಆಡಿನ ಚರ್ಮವನ್ನು ಪಸರಿಸಿ,

ಹತ್ತಿಯ ಹಗ್ಗಗಳಿಂದ ಈ ಬಳೆಗಳಿಗೆ ಬಿಗಿದಿರುತ್ತಾರೆ. ಚರ್ಮದ ಪಟ್ಟಿಗಳಿಂದ

ಬಿಗಿಯುವುದೂ ಉಂಟು, ಅನೇಕ ದೇವಾಲಯಗಳ ಉತ್ಸವ ಅಥವಾ ರಥೋತ್ಸವ