2023-06-25 23:30:15 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
ಸಂಗೀತ ಪಾರಿಭಾಷಿಕ ಕೋಶ
ಸ ರಿ ಗಾ ಮ ಪ ಮ ದ ನಿ ಸ
ಸ ನಿ ನಿ ಪ ಮ ಗಾ ರಿ ಸ
ಅ :
ಖಮಾಚ್‌ರಾಗದ
ಚಿನ್ನ ಕೃಷ್ಣದಾಸ (೧೯ನೆ ಶ.)-ಇವರು ಸ್ವರಜತಿಗಳು ಮತ್ತು ಕೃತಿಗಳನ್ನು
ರಚಿಸಿರುವ ವಾಗ್ಗೇಯಕಾರರು. ಸ್ವನಾಮ ಮುದ್ರಕಾರರು,
'ಸಾಂಬಶಿವಾಯನವೇ ? ಎಂಬ ಸ್ವರಜತಿಯು ಸಂಗೀತಾಭ್ಯಾಸಿಗಳಿಗೆ
ವಿರುವ ರಚನೆ. ಇವರು ರಚಿಸಿರುವ ಬಿಲಹರಿ ರಾಗದ (ರೂಪಕ ತಾಳ) ಎಂತೋ
ಬ್ರಹ್ಮಾನಂದಮು' ಮತ್ತು ಅಂಬಾ ನಿನ್ನು ನೆರನಮಿತಿ' ಎಂಬ ರಾಗಮಾಲಿಕೆ
ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿವೆ.
ಚಿರಪರಿಚಯ
ಜನ್ಯರಾಗ,
ಆ
ರಾಗ.
೩೬೧
ಚಿತ್ರನೃತ್ತ-ಇದೊಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಅಲಂಕಾರಮಯವಾದ ನರ್ತನ.
ಚಿತ್ರವರಾಳಿ-ಈ ರಾಗವು ೨೦ನೆ ಮೇಳಕರ್ತ ನರಭೈರವಿಯ ಒಂದು
ಸ ರಿ ಗ ರಿ ಮ ಪ ದ ನಿ ಸ
ಸ ನಿ ಮ ಗ ರಿ ಸ
ಚಿತ್ರವೀಣಾ-ಇದು ಏಳು ತಂತಿಗಳಿರುವ ಒಂದು ಬಗೆಯ ವೀಣೆ.
ಚಿತ್ರವೇಳ-ಇದು ರಾತ್ರಿಯ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಹಾಡಬಹುದಾದ ಒಂದು
ಚಿತ್ರವೇಳಾವಳಿ-ಅರಭಟ್ಟನಾವಲರ್ ವಿರಚಿತ 'ಭರತಶಾಸ್ತಿರಂ' ಎಂಬ
ತಮಿಳು ಸಂಗೀತಶಾಸ್ತ್ರ ಗ್ರಂಥದಲ್ಲಿ ಉಕ್ತವಾಗಿರುವ ಒಂದು ರಾಗ.
ಚಿತ್ರ ಸೌರಭ-ಈ ರಾಗವು ೩೦ನೆ ಮೇಳಕರ್ತ ನಾಗಾನಂದಿನಿಯ ಒಂದು
ಜನ್ಯರಾಗ,
ಸ ರಿ ಗ ಮ ಪ ದ ನಿ ದ ಸ
ಸ ನಿ ದ ಪ ಮ ಗ ಸ
ಆ
ಚಿತ್ರರೂಪಿ ಅಥವಾ ಚಿತ್ರ ಸ್ವರೂಪಿಣಿ-ಈ ರಾಗವು ೨೬ನೆ ಮೇಳ
ಕರ್ತ ಚಾರುಕೇಶಿಯ ಒಂದು ಜನ್ಯರಾಗ.
ಸ ರಿ ಗ ಮ ಪ ದ ನಿ ಸ
ಸ ನಿ ದ ಪ ಮ ಗ ಮ ರಿ ಸ
ಚಿತ್ರಿಣಿ-ಶೃಂಗಾರಶಾಸ್ತ್ರ ರೀತ್ಯಾ ಸ್ತ್ರೀಯರನ್ನು ಪದ್ಮನಿ, ಚಿತ್ರಿಣಿ, ಶಂಖಿನಿ
ಮತ್ತು ಹಸ್ತಿನಿ ಎಂಬ ನಾಲ್ಕು ಬಗೆಯ ವರ್ಗೀಕರಣ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ
ಚಿತ್ರಿಣಿ ಜಾತಿ ಸ್ತ್ರೀ ಎರಡನೆ ವರ್ಗದವಳು. ರತಿಮಂಜರಿ ಎಂಬ ಸಂಸ್ಕೃತ ಗ್ರಂಥದಲ್ಲಿ
ಈ ಬಗೆಯ ವರ್ಗೀಕರಣವಿದೆ.
ಚಿತ್ರಂಬಲ ಕುರವಂಜಿಕೆ. ಎನ್. ದಂಡಾಯುಧಪಾಣಿ ಪಿಳ್ಳೆ ರಚಿಸಿರುವ
ನೂತನವಾದ ಒಂದು ತಮಿಳು ನೃತ್ಯ ರೂಪಕ.
ಸ ರಿ ಗಾ ಮ ಪ ಮ ದ ನಿ ಸ
ಸ ನಿ ನಿ ಪ ಮ ಗಾ ರಿ ಸ
ಅ :
ಖಮಾಚ್‌ರಾಗದ
ಚಿನ್ನ ಕೃಷ್ಣದಾಸ (೧೯ನೆ ಶ.)-ಇವರು ಸ್ವರಜತಿಗಳು ಮತ್ತು ಕೃತಿಗಳನ್ನು
ರಚಿಸಿರುವ ವಾಗ್ಗೇಯಕಾರರು. ಸ್ವನಾಮ ಮುದ್ರಕಾರರು,
'ಸಾಂಬಶಿವಾಯನವೇ ? ಎಂಬ ಸ್ವರಜತಿಯು ಸಂಗೀತಾಭ್ಯಾಸಿಗಳಿಗೆ
ವಿರುವ ರಚನೆ. ಇವರು ರಚಿಸಿರುವ ಬಿಲಹರಿ ರಾಗದ (ರೂಪಕ ತಾಳ) ಎಂತೋ
ಬ್ರಹ್ಮಾನಂದಮು' ಮತ್ತು ಅಂಬಾ ನಿನ್ನು ನೆರನಮಿತಿ' ಎಂಬ ರಾಗಮಾಲಿಕೆ
ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿವೆ.
ಚಿರಪರಿಚಯ
ಜನ್ಯರಾಗ,
ಆ
ರಾಗ.
೩೬೧
ಚಿತ್ರನೃತ್ತ-ಇದೊಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಅಲಂಕಾರಮಯವಾದ ನರ್ತನ.
ಚಿತ್ರವರಾಳಿ-ಈ ರಾಗವು ೨೦ನೆ ಮೇಳಕರ್ತ ನರಭೈರವಿಯ ಒಂದು
ಸ ರಿ ಗ ರಿ ಮ ಪ ದ ನಿ ಸ
ಸ ನಿ ಮ ಗ ರಿ ಸ
ಚಿತ್ರವೀಣಾ-ಇದು ಏಳು ತಂತಿಗಳಿರುವ ಒಂದು ಬಗೆಯ ವೀಣೆ.
ಚಿತ್ರವೇಳ-ಇದು ರಾತ್ರಿಯ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಹಾಡಬಹುದಾದ ಒಂದು
ಚಿತ್ರವೇಳಾವಳಿ-ಅರಭಟ್ಟನಾವಲರ್ ವಿರಚಿತ 'ಭರತಶಾಸ್ತಿರಂ' ಎಂಬ
ತಮಿಳು ಸಂಗೀತಶಾಸ್ತ್ರ ಗ್ರಂಥದಲ್ಲಿ ಉಕ್ತವಾಗಿರುವ ಒಂದು ರಾಗ.
ಚಿತ್ರ ಸೌರಭ-ಈ ರಾಗವು ೩೦ನೆ ಮೇಳಕರ್ತ ನಾಗಾನಂದಿನಿಯ ಒಂದು
ಜನ್ಯರಾಗ,
ಸ ರಿ ಗ ಮ ಪ ದ ನಿ ದ ಸ
ಸ ನಿ ದ ಪ ಮ ಗ ಸ
ಆ
ಚಿತ್ರರೂಪಿ ಅಥವಾ ಚಿತ್ರ ಸ್ವರೂಪಿಣಿ-ಈ ರಾಗವು ೨೬ನೆ ಮೇಳ
ಕರ್ತ ಚಾರುಕೇಶಿಯ ಒಂದು ಜನ್ಯರಾಗ.
ಸ ರಿ ಗ ಮ ಪ ದ ನಿ ಸ
ಸ ನಿ ದ ಪ ಮ ಗ ಮ ರಿ ಸ
ಚಿತ್ರಿಣಿ-ಶೃಂಗಾರಶಾಸ್ತ್ರ ರೀತ್ಯಾ ಸ್ತ್ರೀಯರನ್ನು ಪದ್ಮನಿ, ಚಿತ್ರಿಣಿ, ಶಂಖಿನಿ
ಮತ್ತು ಹಸ್ತಿನಿ ಎಂಬ ನಾಲ್ಕು ಬಗೆಯ ವರ್ಗೀಕರಣ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ
ಚಿತ್ರಿಣಿ ಜಾತಿ ಸ್ತ್ರೀ ಎರಡನೆ ವರ್ಗದವಳು. ರತಿಮಂಜರಿ ಎಂಬ ಸಂಸ್ಕೃತ ಗ್ರಂಥದಲ್ಲಿ
ಈ ಬಗೆಯ ವರ್ಗೀಕರಣವಿದೆ.
ಚಿತ್ರಂಬಲ ಕುರವಂಜಿಕೆ. ಎನ್. ದಂಡಾಯುಧಪಾಣಿ ಪಿಳ್ಳೆ ರಚಿಸಿರುವ
ನೂತನವಾದ ಒಂದು ತಮಿಳು ನೃತ್ಯ ರೂಪಕ.