karṇāṭaka-saṅgīta-śabda-kośa /259

2023-06-25 23:29:51 by ambuda-bot

This page has not been fully proofread.

ಸಂಗೀತ ಪಾರಿಭಾಷಿಕ ಕೋಶ

ಸ ರಿ ಸ ದ ನಿ ಸ

ಸ ನಿ ದ ಮ ದ ಮ ಪ ಗ ರಿ ಸ

ಗಜರುಂಪ-ಇದು ಸಂಗೀತಶಾಸ್ತ್ರ ಗ್ರಂಥಗಳಲ್ಲಿ ಹೇಳಿರುವ ಒಂದು ಬಗೆಯ
ಇದಕ್ಕೆ ಶೇಖರರಂಪವೆಂದೂ ಹೆಸರು.

ಇದು ಸಂಗೀತರತ್ನಾಕರವೆಂಬ ಗ್ರಂಥದಲ್ಲಿ ಹೇಳಿರುವ ೧೨೦ ದೇಶೀತಾಳಗಳಲ್ಲಿ
೭೭ನೆಯ ತಾಳ,

ತಾಳ.

೨೫೩

ಗಜತಾಳ-ಸಂಗೀತರತ್ನಾಕರವೆಂಬ ಗ್ರಂಧದಲ್ಲಿ ಉಕ್ತವಾಗಿರುವ ೧೨೦ ದೇಶೀ
ತಾಳಗಳಲ್ಲಿ ೯೯ನೆ ತಾಳ.

ಇದರ ಅಂಗಗಳು । । । ।

ಗಜತಾನ-ಇದೊಂದು ಬಗೆಯ ತಾನ. ಇದರ ಸ್ವರಗುಚ್ಛಗಳ ನಡೆಯು
ಗಜದ ನಡಗೆಯಂತಿರುತ್ತದೆ.

ಗಜಾನಂದಿನಿ ಈ ರಾಗವು ೩೦ನೆ ಮೇಳಕರ್ತ ನಾಗಾನಂದಿನಿಯ ಒಂದು

ಜನ್ಯರಾಗ

ಸ ರಿ ಗ ಮ ದ ನಿ ಸ
ಸ ನಿ ದ ಮ ಗ ರಿ ಸ

ಗಜಪ್ರಾಸ-ಈದೊಂದು ಬಗೆಯಪ್ರಾಸ

ಗಜಲೀಲ-(೧) ಇದು ೧೦೮ ತಾಳಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ತಾಳ ವಿಶೇಷ. ಇದರ
ಒಂದಾವರ್ತಕ್ಕೆ ೪ ಮಾತ್ರೆ ಅಥವಾ ೧೭ ಅಕ್ಷರಕಾಲ. ಇದರ ಅಂಗಗಳು
ಈ ತಾಳಕ್ಕೆ ಜಗಲೀಲ ಎಂದೂ ಹೆಸರು.
(೨) ಇದೊಂದು ಬಗೆಯ ಪ್ರಬಂಧ,

॥। 16.

(೩) ಇದು ಭರತನಾಟ್ಯದ ಹತ್ತು ಗತಿಭೇದಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ವಿಧ. ಎರಡು
ಕೈಗಳಲ್ಲಿ, ಎರಡು ಪಕ್ಕಗಳಲ್ಲಿ ಪತಾಕಹಸ್ತವನ್ನು ತೋರುತ್ತಾ ಸಮಪಾದದಿಂದ
ಮಂದಗತಿಯಿಂದ ನಡೆಯುವುದಕ್ಕೆ ಗಜಲೀಲಾಗತಿ ಎಂದು ಹೆಸರು.

ಗಜವರ್ಧನ-ಈ ರಾಗವು ೨೯ನೆ ಮೇಳಕರ್ತ ಧೀರಶಂಕರಾಭರಣದ ಒಂದು

ಜನ್ಯರಾಗ,

ಸ ಗ ಮ ದ ನಿ ಸ
ಸ ದ ಪ ಮ ಗ ರಿ ಸ

ಇದಕ್ಕೆ ಗಜವರ್ಧನಿ ಎಂಬ ಹೆಸರೂ ಇದೆ.

ಗಜವಿಲಸಿತ-ಈ ರಾಗವು ೨೯ನೆ ಮೇಳಕರ್ತ ಧೀರಶಂಕರಾಭರಣದ ಒಂದು

ಜನ್ಯರಾಗ,

ಸ ರಿ ಮ ಗ ಮ ನಿ ಸ ದ ಸ

ಸ ನಿ ದ ಮ ಪ ಮ ಗ ರಿ ಸ

ಗಜಸಾರಿ. ಈ ರಾಗವು ೯ನೆ ಮೇಳಕರ್ತ ಧೇನುಕದ ಒಂದು ಜನ್ಯರಾಗ,