काव्यडाकिनि /35
This page has not been fully proofread.
२९
वाचकतया प्रकृताऽनुपयोगात् स्वरूपार्थकत्वं वाध्यमित्येव यथाकथञ्चि
त्समन्वयः ।
अपदस्थसमासं तद्यत्राऽस्थाने समासविन्यासः ॥ १४ ॥
यथा-
युष्माकं ननु घर्षको निशि सुधा
प्रातःकाल उपागतोऽयमधुना यायाद्विदूर कियत् ।
इत्यन्त
पादाऽऽपातननिःप्रभीकृतविधुर्द्राग्बोधयत्यब्जिनीः ॥
अत्र कविनि
तु कृतः ।
वाक्यान्तरपदं वाक्ये यत्र सङ्कीर्णमाह तत् ॥
यथा--
शृणुष्व मल्ली कलकूजितानि प्रसूननम्रा पुरतः पिकानाम् ।
उत्कण्ठ
अत्र 'पिकानां कलकूजितानि शृणुष्व, पुरतः प्रसूननम्रा मल्ली,
तस्मादस्मिन्निकुञ्जे मे हृदयं किञ्चिद्वि
क्लिष्टे तु प्रधानक्रियाभेदो न भवत्यत्र तु तद्भेदः स्फुटः ।
प्रकृतस्य रसस्याऽस्ति विरुद्धो यत्र यो रसः ॥
त
तद्व्यञ्जकोऽपरस्त्वर्थस्तच्चाऽमतपरार्थकम् ॥ १५ ॥
यथा-
रामेणा
रक्तचन्दनसिक्ताङ्गी जीवितेशग्टहानगात् ॥