काव्यडाकिनि /17
This page has not been fully proofread.
द्वितीया दृष्टिः ।
११
साधुस्तस्य परस्पर व्यभिचारे साधुत्वात् । एवमन्येषामपि समासग
तत्वमृह्यम् ॥
इति श्रीमैथिल श्रीगङ्गानन्दकवीन्द्रकृतौ
काव्यडाकिन्यां प्रथमा दृष्टिः ।
निरर्थत्वाऽसमर्थत्वच्युत संस्कृतिते॒तरः ॥
सर्वो वाक्येऽप्ययं दोषः पदमागेऽपि कश्चन ॥ १ ॥
कश्चन न तु सर्वः ।
ननु निरर्थकत्वादीनां नानापदवृत्तित्वे वाक्यदोषत्वमक्षुण्णमित्यत
आई-
वाक्यदोषोऽन्वयज्ञानहेत्वनेकपदस्थितिः ॥
निरर्थकादिभिः शब्दरैने कैरेन्वयस्य धीः ॥ २ ॥
कथञ्चिज्जन्यते नैव तेन ते नैव तद्द्वताः ॥
कुत इत्याह-
ते निरर्थकादयः । नैव तद्गता नैव वाक्यवृत्तयः ।
नन्वेवमने कस्मिन्नवाचकेऽतिव्याप्तिरिति चेत् न, तत्र सामान्य-
तोऽन्वयबोधो भवतीत्युक्तम् । इह तु केनाऽपि प्रकारेणाऽन्वयबोधः ।
क्रमणैषामुदाहरणानि यथा-
परेतगोठ्या परिवेष्ट्यमानो यश्चेष्टते नाट्यकलाऽभियुक्तः ।
खट्वाङ्गजुष्टः किल यस्य हस्तः स स्तादमीष्टाय तवाऽष्टमूर्तिः ॥
अत्र श्रोत्रकटुत्वं स्पष्टम् ।
ननु रसविरुद्धा वर्णा इत्युक्तम् । अत्र तु रस एव नास्ति, कस्य
प्रतिबन्धोऽस्त्विति चेत् न, रस्यत इति व्युत्पत्या रसपदेन भावोऽप्यु-
११
साधुस्तस्य परस्पर व्यभिचारे साधुत्वात् । एवमन्येषामपि समासग
तत्वमृह्यम् ॥
इति श्रीमैथिल श्रीगङ्गानन्दकवीन्द्रकृतौ
काव्यडाकिन्यां प्रथमा दृष्टिः ।
निरर्थत्वाऽसमर्थत्वच्युत संस्कृतिते॒तरः ॥
सर्वो वाक्येऽप्ययं दोषः पदमागेऽपि कश्चन ॥ १ ॥
कश्चन न तु सर्वः ।
ननु निरर्थकत्वादीनां नानापदवृत्तित्वे वाक्यदोषत्वमक्षुण्णमित्यत
आई-
वाक्यदोषोऽन्वयज्ञानहेत्वनेकपदस्थितिः ॥
निरर्थकादिभिः शब्दरैने कैरेन्वयस्य धीः ॥ २ ॥
कथञ्चिज्जन्यते नैव तेन ते नैव तद्द्वताः ॥
कुत इत्याह-
ते निरर्थकादयः । नैव तद्गता नैव वाक्यवृत्तयः ।
नन्वेवमने कस्मिन्नवाचकेऽतिव्याप्तिरिति चेत् न, तत्र सामान्य-
तोऽन्वयबोधो भवतीत्युक्तम् । इह तु केनाऽपि प्रकारेणाऽन्वयबोधः ।
क्रमणैषामुदाहरणानि यथा-
परेतगोठ्या परिवेष्ट्यमानो यश्चेष्टते नाट्यकलाऽभियुक्तः ।
खट्वाङ्गजुष्टः किल यस्य हस्तः स स्तादमीष्टाय तवाऽष्टमूर्तिः ॥
अत्र श्रोत्रकटुत्वं स्पष्टम् ।
ननु रसविरुद्धा वर्णा इत्युक्तम् । अत्र तु रस एव नास्ति, कस्य
प्रतिबन्धोऽस्त्विति चेत् न, रस्यत इति व्युत्पत्या रसपदेन भावोऽप्यु-