2023-02-19 13:59:30 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
४ अध्यायः]
५ पारदारिकमधिकरणम् ।
२८१
स्तीति गोणिकापुत्रः । असंस्तुतयोरदृष्टाकारयोरपि दूतीमत्यया-
दिति वात्स्यायनः ॥
च
नासंस्तुतादृष्टाकारयोरिति ययोर्न परिचयो न चाकारदर्शनं च तस्मि-
न्विषये न दूत्या कर्म विषयो वास्ति । यत्रेदमुक्तम् – 'कृतपरिचयां दर्शि-
तेङ्गिताकारां कन्यामिवोपायतोऽभियुञ्जीत' । संसृष्टाकारयोस्तयोरसंस्तुतयो-
रप्यवस्थाकारस्यैव दूत्यं मित्रत्वात् । यथोक्तम् –'आकारेणात्मनो भावं
या नारी प्राक्प्रदर्शयेत् । क्षिप्रमेवाभियोज्या सा प्रथमे चैव दर्शने ॥"
असंसृष्टाकारयोरिति व्यामिश्रभावत्वात्तदाकारोऽपि संसृष्टशुद्धो भवति ।
ततश्च तयोरपि । यत्रेदमुक्तम् – 'धीरायामप्रगल्मायां' इत्यादि । दूतीप्र-
त्ययादिति दूतीसामर्थ्यादसंस्तुतयोरपि । अस्मिन्पक्षे त्रितयामावेऽपि दूत्यम-
स्ति । यत्रेदं वक्ष्यति —–'कौतुकाच्चानुरूपौ युक्ताविमौ परस्परस्य' इति ।
तासां मनोहराण्युपायनानि ताम्बूलमनुलेपनं सृजमङ्गुलीयकं
वासो वा तेन मंहितं दर्शयेत् । तेषु नायकस्य यथार्थ नखदशनप-
दानि तानि तानि च चिह्नानि स्युः । वाससि च कुङ्कुमाकमञ्जलिं
निदध्यात् । पत्रच्छेद्यानि नानाभिप्रायाकृतीनि दर्शयेत् । लेखप-
त्रगर्भाणि कर्णपत्राण्यापीडांच । तेषु खमनोरथाख्यापनम् । प्रति-
प्राभृतदाने चैनां नियोजयेत् । एवं कृतपरस्परपरिग्रहयोश्च दूती-
प्रत्ययः समागमः ॥
तासामित्यसंस्तुतानाम् । मनोहराण्युपायनानि कोशलिकास्ताम्बूला[दी]-
नि । तेष्वित्युपायनेषु । यथार्थमिति यैथाप्रयोजनं च संप्रयोगसूचकमेव
चिह्नं स्यात् । कुङ्कुमाङ्कमञ्जलिमिति कुङ्कुमेनाङ्कितमञ्जलिं निदध्याद्यथा प्र
तिबिम्बमुत्पद्यते । तत्त्वदाराषनपरोऽयं जन इति ख्यापनार्थम् । नानाभि-
प्रायाकृतीनीति नानाभिप्राया रतिशोकक्रोधविस्मयादिभावसूचना आ-
कृतिः संस्थानं येषाम् । लेखपत्रगर्भाणि मध्ये लेखपत्रं प्रक्षिप्य वेष्टितानि ।
आपीडांश्च लेखपत्रगर्भान् । मनोरथाख्यापनमिति लिखित्वा च लेखा (खैः)
१. 'प्रहितं च'. २. 'तेषु तु यथार्थ नायकस्य'. ३. 'यथाप्रयोग'. ४. 'ख्यापनानि
लिखित्वा च प्रतिप्राभृतं.
का० ३६
५ पारदारिकमधिकरणम् ।
२८१
स्तीति गोणिकापुत्रः । असंस्तुतयोरदृष्टाकारयोरपि दूतीमत्यया-
दिति वात्स्यायनः ॥
च
नासंस्तुतादृष्टाकारयोरिति ययोर्न परिचयो न चाकारदर्शनं च तस्मि-
न्विषये न दूत्या कर्म विषयो वास्ति । यत्रेदमुक्तम् – 'कृतपरिचयां दर्शि-
तेङ्गिताकारां कन्यामिवोपायतोऽभियुञ्जीत' । संसृष्टाकारयोस्तयोरसंस्तुतयो-
रप्यवस्थाकारस्यैव दूत्यं मित्रत्वात् । यथोक्तम् –'आकारेणात्मनो भावं
या नारी प्राक्प्रदर्शयेत् । क्षिप्रमेवाभियोज्या सा प्रथमे चैव दर्शने ॥"
असंसृष्टाकारयोरिति व्यामिश्रभावत्वात्तदाकारोऽपि संसृष्टशुद्धो भवति ।
ततश्च तयोरपि । यत्रेदमुक्तम् – 'धीरायामप्रगल्मायां' इत्यादि । दूतीप्र-
त्ययादिति दूतीसामर्थ्यादसंस्तुतयोरपि । अस्मिन्पक्षे त्रितयामावेऽपि दूत्यम-
स्ति । यत्रेदं वक्ष्यति —–'कौतुकाच्चानुरूपौ युक्ताविमौ परस्परस्य' इति ।
तासां मनोहराण्युपायनानि ताम्बूलमनुलेपनं सृजमङ्गुलीयकं
वासो वा तेन मंहितं दर्शयेत् । तेषु नायकस्य यथार्थ नखदशनप-
दानि तानि तानि च चिह्नानि स्युः । वाससि च कुङ्कुमाकमञ्जलिं
निदध्यात् । पत्रच्छेद्यानि नानाभिप्रायाकृतीनि दर्शयेत् । लेखप-
त्रगर्भाणि कर्णपत्राण्यापीडांच । तेषु खमनोरथाख्यापनम् । प्रति-
प्राभृतदाने चैनां नियोजयेत् । एवं कृतपरस्परपरिग्रहयोश्च दूती-
प्रत्ययः समागमः ॥
तासामित्यसंस्तुतानाम् । मनोहराण्युपायनानि कोशलिकास्ताम्बूला[दी]-
नि । तेष्वित्युपायनेषु । यथार्थमिति यैथाप्रयोजनं च संप्रयोगसूचकमेव
चिह्नं स्यात् । कुङ्कुमाङ्कमञ्जलिमिति कुङ्कुमेनाङ्कितमञ्जलिं निदध्याद्यथा प्र
तिबिम्बमुत्पद्यते । तत्त्वदाराषनपरोऽयं जन इति ख्यापनार्थम् । नानाभि-
प्रायाकृतीनीति नानाभिप्राया रतिशोकक्रोधविस्मयादिभावसूचना आ-
कृतिः संस्थानं येषाम् । लेखपत्रगर्भाणि मध्ये लेखपत्रं प्रक्षिप्य वेष्टितानि ।
आपीडांश्च लेखपत्रगर्भान् । मनोरथाख्यापनमिति लिखित्वा च लेखा (खैः)
१. 'प्रहितं च'. २. 'तेषु तु यथार्थ नायकस्य'. ३. 'यथाप्रयोग'. ४. 'ख्यापनानि
लिखित्वा च प्रतिप्राभृतं.
का० ३६