2023-02-19 13:59:06 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
केन ९ अध्याय:]
//
E
S
1117
व
इं
ने
२ सांप्रयोगिकमधिकरणम् ।
पञ्चमोऽध्यायः ।
एवं नखच्छेद्यानुपक्रम्य तदधिकेन दशनच्छेद्येनोपक्रमितुं दशनच्छे-
द्यविधयस्तथालिङ्गनादयो देशप्रवृत्तिमननुरूप्य प्रयुज्यमाणा न रागहेतव
इति देशेपु भवा देश्या उपचारा इति प्रकरणद्वयमत्राध्याये ।
तत्र च्छेद्यस्य स्वरूपविषयकालानां पूर्वत्रानिर्दिष्टत्वात्स्थानानीत्याह-
उत्तरौष्ठमन्तर्मुखं नयनमिति मुक्त्वा चुम्बनवद्देशनरदनस्थानानि ॥
उत्तरौष्ठमिति चुम्बनस्येव न । तत्राप्युत्तरौष्ठं छिद्यमानमसुखावहम् ।
अन्तर्मुखं चिह्नां शेषमपि । दशनगोचरत्वात् । नैयनयोश्छेद्यासंभवात्पर्य -
न्तपीडाकरत्वाद्वैरूप्यकरणाच मुक्त्वा शेपा ललाटाधरोष्ठगलकपोलवक्षः-
स्तनाः, तथा लाटानामूरुसंधिबाहुम्लनाभिमूलानि सन्ति तानि स्थानानि न
तु सर्वजनप्रयोज्यानीति । एतत्सर्वं योज्यम् । चुम्बनेन सबैकविषयत्वात् ।
दशनरदनस्थानानि दन्तविलेखनस्थानानि । उत्तरोत्तरवैचित्र्यदर्शनार्थं चु-
म्वनविकल्पानन्तरमिदं नोक्तम् ।
।
१२५
गुणानाह-
समा: स्निग्धच्छाया रागग्राहिणो युक्तप्रमाणा निश्छिद्रास्ती-
क्ष्णाग्रा इति दशनगुणाः ॥
समा अकरालास्तुल्यच्छेद्यं निष्पादयन्तीति । सिग्घच्छाया अपरुपाः ।
रागग्राहिणस्ताम्बूलभक्षणादौ न पुष्पदन्ताः । इति गुणद्वयं शोभार्थम् ।
युक्तप्रमाणा न लक्ष्णा न पृथवः । निश्छिद्रा घनाः । तीक्ष्णाग्राः । इति
गुणत्रयं छेद्यायें शोभायै च ।
कुण्ठा राज्युद्गताः परुपाः विषमाः लक्ष्णाः पृथवो विरला इति
च दोषाः ॥
राज्युद्गता इति मध्ये स्फुटिता लेखा उद्गता येपामित्याहितान्यादिषु
द्रष्टव्यम् । गुणविपर्यये दोषाः सिद्धा अपि प्रेघानदोषख्यापनाथै पुनरुक्तम् ।
तेन रागाग्राहित्वं न दोषः । शुद्धा एव दशनाः प्रायशो वर्ण्यन्ते । अ-
१. 'दशनच्छेद्यस्थानानि'. २. 'नयनस्य'. ३. 'युक्तप्रमाणाञ्णान्पृथक्त्वेऽन-
च्छिद्रा घनाः'. ४. 'गुणद्वयम्'. ५. 'प्रमाणदोप'.
//
E
S
1117
व
इं
ने
२ सांप्रयोगिकमधिकरणम् ।
पञ्चमोऽध्यायः ।
एवं नखच्छेद्यानुपक्रम्य तदधिकेन दशनच्छेद्येनोपक्रमितुं दशनच्छे-
द्यविधयस्तथालिङ्गनादयो देशप्रवृत्तिमननुरूप्य प्रयुज्यमाणा न रागहेतव
इति देशेपु भवा देश्या उपचारा इति प्रकरणद्वयमत्राध्याये ।
तत्र च्छेद्यस्य स्वरूपविषयकालानां पूर्वत्रानिर्दिष्टत्वात्स्थानानीत्याह-
उत्तरौष्ठमन्तर्मुखं नयनमिति मुक्त्वा चुम्बनवद्देशनरदनस्थानानि ॥
उत्तरौष्ठमिति चुम्बनस्येव न । तत्राप्युत्तरौष्ठं छिद्यमानमसुखावहम् ।
अन्तर्मुखं चिह्नां शेषमपि । दशनगोचरत्वात् । नैयनयोश्छेद्यासंभवात्पर्य -
न्तपीडाकरत्वाद्वैरूप्यकरणाच मुक्त्वा शेपा ललाटाधरोष्ठगलकपोलवक्षः-
स्तनाः, तथा लाटानामूरुसंधिबाहुम्लनाभिमूलानि सन्ति तानि स्थानानि न
तु सर्वजनप्रयोज्यानीति । एतत्सर्वं योज्यम् । चुम्बनेन सबैकविषयत्वात् ।
दशनरदनस्थानानि दन्तविलेखनस्थानानि । उत्तरोत्तरवैचित्र्यदर्शनार्थं चु-
म्वनविकल्पानन्तरमिदं नोक्तम् ।
।
१२५
गुणानाह-
समा: स्निग्धच्छाया रागग्राहिणो युक्तप्रमाणा निश्छिद्रास्ती-
क्ष्णाग्रा इति दशनगुणाः ॥
समा अकरालास्तुल्यच्छेद्यं निष्पादयन्तीति । सिग्घच्छाया अपरुपाः ।
रागग्राहिणस्ताम्बूलभक्षणादौ न पुष्पदन्ताः । इति गुणद्वयं शोभार्थम् ।
युक्तप्रमाणा न लक्ष्णा न पृथवः । निश्छिद्रा घनाः । तीक्ष्णाग्राः । इति
गुणत्रयं छेद्यायें शोभायै च ।
कुण्ठा राज्युद्गताः परुपाः विषमाः लक्ष्णाः पृथवो विरला इति
च दोषाः ॥
राज्युद्गता इति मध्ये स्फुटिता लेखा उद्गता येपामित्याहितान्यादिषु
द्रष्टव्यम् । गुणविपर्यये दोषाः सिद्धा अपि प्रेघानदोषख्यापनाथै पुनरुक्तम् ।
तेन रागाग्राहित्वं न दोषः । शुद्धा एव दशनाः प्रायशो वर्ण्यन्ते । अ-
१. 'दशनच्छेद्यस्थानानि'. २. 'नयनस्य'. ३. 'युक्तप्रमाणाञ्णान्पृथक्त्वेऽन-
च्छिद्रा घनाः'. ४. 'गुणद्वयम्'. ५. 'प्रमाणदोप'.