2023-02-19 13:59:04 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
४ अध्यायः]
मध्यमान्युभयभाजि महाराष्ट्रकाणामिति ॥
मध्यमानि न दीर्घाणि नातिहखानि । उभयभाझि दीर्घहखगुण-
भाजि । तानि वैचक्षण्यात्प्रायशो महाराष्ट्रकाणाम् ।
के
1
२ सांप्रयोगिकमधिकरणम् ।
"
आच्छुरितकादेर्लक्षणं परभागार्थं च प्रयोगस्थानमाह -
तैः सुनियमितैर्हनुदेशे स्तनयोरघरे वा लघुकरणमनुद्द्रतलेखं स्प
मात्रजननाद्रोमाञ्चकरमन्ते संनिपातवर्धमानशब्दमाच्छुरितकम् ॥
तैरिति मध्यमैर्नखैः पञ्चभिरपि । सुनियमितैरिति सुसंश्लिष्टैः । मध्य-
है भावस्थापेक्षया इदं वचनम् । प्रागसंश्लिष्टान्येव स्थाने निवेश्यन्ते ततश्च
: शनैराकृप्यमाणानि सुसंयमितानि भवन्ति । न भौगेव सुसंयमितानि ।
लोके तथा प्रयोगदर्शनात् । लघुकरणमिति लघ्वी क्रिया यसिन्निति ।
यथा क्षतं न भवति । यदाह — अनुगतलेखमिति । किमर्थं तींत्याह-
स्पर्शमात्रजननाद्रोमाञ्चकरमन्त इति । स्पर्शनक्रियाया नखघातादिमिर-
गुष्ठनखेन प्रतिनखस्फालनाद्वर्धमानचटचटाशब्दं यदेवविधं कर्म तदाच्छु -
रितकम् । नखैराच्छुरणात् । एवं च नैखच्छेद्याभावे तत्र हनुदेशेऽघरे
च सर्वासामेव नायिकानामाच्छुरितकमेव नान्यन्नखकर्मेति दर्शनार्थमुभयो-
ग्रहणम् । स्तनयोराधिक्येन प्रयोक्तव्यमिति ख्यापनार्थं वचनम् । तत्रापि
स्पर्शकरत्वात् ।
+
i
अन्येषु तु स्थानेष्ववस्थापेक्षया प्रयोगमाह -
.
११९
प्रयोन्यायां च तस्याङ्गसंवाहने शिरसः कण्डूयने पिटकभेदने
व्याकुलीकरणे भीषणेन प्रयोगः ॥
प्रयोज्यायां च कन्यायां तस्य प्रयोग इति विसम्भणायें नान्यस्ये-
तरस्य कर्मणः । संवाहने यत्र यत्र स्थाने मर्दनं तत्र तत्र । शिरः कण्ड्यने
शिरस्येव । पिटकमेदने खल्पपिटकानां शरीरस्थानां भेदने । तद्वश
एव (?) व्याकुलीकरणे किंचित्कर्तुमप्रयच्छन्त्यां भीषणेन भयं दर्शयितु-
१. 'बैलक्षण्यात्' . २. 'प्रयोगे च'. ३. 'प्रयोगादर्शनात् ४. 'क्रियया नखपाता-
दिभिः'. ५. 'नखच्छेद्याभावात्. ६. 'भीपणे च.
मध्यमान्युभयभाजि महाराष्ट्रकाणामिति ॥
मध्यमानि न दीर्घाणि नातिहखानि । उभयभाझि दीर्घहखगुण-
भाजि । तानि वैचक्षण्यात्प्रायशो महाराष्ट्रकाणाम् ।
के
1
२ सांप्रयोगिकमधिकरणम् ।
"
आच्छुरितकादेर्लक्षणं परभागार्थं च प्रयोगस्थानमाह -
तैः सुनियमितैर्हनुदेशे स्तनयोरघरे वा लघुकरणमनुद्द्रतलेखं स्प
मात्रजननाद्रोमाञ्चकरमन्ते संनिपातवर्धमानशब्दमाच्छुरितकम् ॥
तैरिति मध्यमैर्नखैः पञ्चभिरपि । सुनियमितैरिति सुसंश्लिष्टैः । मध्य-
है भावस्थापेक्षया इदं वचनम् । प्रागसंश्लिष्टान्येव स्थाने निवेश्यन्ते ततश्च
: शनैराकृप्यमाणानि सुसंयमितानि भवन्ति । न भौगेव सुसंयमितानि ।
लोके तथा प्रयोगदर्शनात् । लघुकरणमिति लघ्वी क्रिया यसिन्निति ।
यथा क्षतं न भवति । यदाह — अनुगतलेखमिति । किमर्थं तींत्याह-
स्पर्शमात्रजननाद्रोमाञ्चकरमन्त इति । स्पर्शनक्रियाया नखघातादिमिर-
गुष्ठनखेन प्रतिनखस्फालनाद्वर्धमानचटचटाशब्दं यदेवविधं कर्म तदाच्छु -
रितकम् । नखैराच्छुरणात् । एवं च नैखच्छेद्याभावे तत्र हनुदेशेऽघरे
च सर्वासामेव नायिकानामाच्छुरितकमेव नान्यन्नखकर्मेति दर्शनार्थमुभयो-
ग्रहणम् । स्तनयोराधिक्येन प्रयोक्तव्यमिति ख्यापनार्थं वचनम् । तत्रापि
स्पर्शकरत्वात् ।
+
i
अन्येषु तु स्थानेष्ववस्थापेक्षया प्रयोगमाह -
.
११९
प्रयोन्यायां च तस्याङ्गसंवाहने शिरसः कण्डूयने पिटकभेदने
व्याकुलीकरणे भीषणेन प्रयोगः ॥
प्रयोज्यायां च कन्यायां तस्य प्रयोग इति विसम्भणायें नान्यस्ये-
तरस्य कर्मणः । संवाहने यत्र यत्र स्थाने मर्दनं तत्र तत्र । शिरः कण्ड्यने
शिरस्येव । पिटकमेदने खल्पपिटकानां शरीरस्थानां भेदने । तद्वश
एव (?) व्याकुलीकरणे किंचित्कर्तुमप्रयच्छन्त्यां भीषणेन भयं दर्शयितु-
१. 'बैलक्षण्यात्' . २. 'प्रयोगे च'. ३. 'प्रयोगादर्शनात् ४. 'क्रियया नखपाता-
दिभिः'. ५. 'नखच्छेद्याभावात्. ६. 'भीपणे च.