कादम्बरी /67

कादम्बरी ।
 
[ कथामुखे-
पटहझल्लरीमृदङ्गवेणुवीणा गीत निनादानुगम्यमानो बन्दि [^१]वृन्दकोलाहलाकुलो [^२]भुवनविवरव्यापी
ला
स्नानशङ्खानामा पूर्यमाणानामँ [^३]मतिमुखरो ध्वनिः ।
 
३४
 

एवं च क्रमेण निर्वर्तित [^४]ताभिषेको विषधरनिर्मोकपरिलघुनी धवले परिधाय धा[^५]धौतवाससी
शरदम्बरैकदेश इव जल- [^६]क्षालन निर्मलनिर्मल [^७]तनुः, अतिधवलजलघधरच्छेदशुचिना दुकूलपट्टपल्लवेन
तुहिनगिरिरिव गगनसरित्स्रोतसा कृतशिरो- वेष्टनः, संपादितपितृजलक्रियो मन्त्रपूततोयाञ्ज-
लिना दिवसकरमभिप्रणम्य देवगृहमगमत् । [^९]उपरचितपशुपतिपूँ [^१०]पूजश्च निष्क्रम्य देव [^११]गृहहान्त्रि-
निवर्तिताग्निकार्यो विलेपनभूमौ झङ्कारिभिरलिकदम्बकैरनुबध्यमान
परिमलेन मृगमदकर्पूरकुडङ्कु-
।
 

 
[ टि ] -- अतिशयेन मुखरस्तारतरः । किंविशिष्टानां शङ्खानाम् । आपूर्यमाणानां वाद्यमानानाम् । पुनः कीदृशः । अनेकेति ।

अनेकप्रकारेण प्रहता वादिताः पटवः समर्था ये पटहा दुन्दुभयो, झल्लरी प्रसिद्धा, मृदनोङ्गो मर्दलो, वेणुर्वंशो, वीणा
ब वल्लकी, गीतानि गानानि चैतेषां यो निनादो ध्वनितं तमनुलक्षीकृत्य गम्यमानः प्रवर्तमानः । पुनः कीदृक् ।
ब वन्दिनां वैतालिकानां वृन्दं समुदाय- स्तस्य कोलाहलः कलकलस्तेनाकुलो मिश्रितः । पुनः कीदृक् । भुवनेति ।
भुवनानां विष्टपानां विवराणि छिद्राणि व्याप्नोतीत्येवंशीलः स तथा ।
 

 
एवं च पूर्वोक्तप्रकारेण क्रमेण परिपाट्या निर्वर्तितो विहितोऽभिषेको यस्यैवंभूतो नृपो देवगृहं चैत्यमगमदित्य-
न्वयः । किं कृत्वा । विषेति । विषधराः सर्पास्तेषां निर्मोकः कञ्चुक- स्तद्वत्परिलघुनी अतिहखे [^1]ह्रस्वे, अत एव धवले
शुभ्रे धौतवाससी प्रक्षालितवस्त्रे परिधाय परिधानं कृत्वा । अथ राजानं विशिनष्टि - जलेति । जलेन पानीयेन
यत्क्षालनं तेन निर्मलापगतमला तनुः शरीरं यस्य स तथा । किमिव । शरदिति । शरदि घनात्यये यदम्बरं
गगनं तस्यैकदेशो भागस्तद्वदिव । शरद्यम्बरं वृष्टेरभावा- न्निर्मलमेवेति भावः । अतीति । अतिधवलो यो जलधरो
मेघस्तस्य यश्छेदः खण्डस्तद्वच्छुचिना निर्मलेन दुकूलपट्टः क्षीरो- [^2]दपट्टस्तस्य पल्लवेन प्रान्तेन कृतं विहितं शिरोवेष्टन-
मुत्तमाङ्ग- वेष्टनं येन स तथा । क इव । तुहिनगिरिरिव हिमाचल इव । गिरिं विशिनष्टि --- गगनेति । गगनसरि
त्स्वर्धुनी तस्या यत्स्रोतः प्रवाहस्तेन कृतशिरोवेष्टनः । संपादित इति । संपादिता निष्पादिता पितॄणां जलक्रिया
येन सः । मन्त्रेति । मन्त्रैर्वेदोक्तैः पूतं पवित्रं यत्तोयं पानीयं तस्याञ्जलिः प्रसृतिस्तेन दिवसकररं सूर्यमंमभि संमुख
खं
प्रणम्य नमस्कृत्य। उपेति । उपरचिता निष्पादिता पशुपैं [^3]पतेरीश्वरस्य पूजार्चा येनैवंभूतः सन् तस्माद्देवगृहान्निष्क्रम्य

बहिरागत्यावनिपो राजाऽऽहारमशनादिकं निर्वर्तयामास कृतवानित्यन्वयः । निर्वर्तितेति । निर्वर्तितं कृतमग्निकार्य
यं होमादि येन सः । विलेपनभूमावङ्गरागनिष्पादनस्थले झङ्कारिभिर्झङ्कार- शब्द कुर्वाणैरलिकदम्बकैर्भ्रमरसमूहैरनुबध्य-
मानो नियम्यमानः परिमल आमोदो यस्य स तथा तेन । मृगमदेति । मृगमदः कस्तूरी, कर्पूरो हिमवालुका,
कुङ्कुमं केसरमेतेषां यो वासः परिमलस्तेन सुरभिणा सुगन्धिनैवंभूतेन चन्दनेन मलयजेनानुलिप्तं लेपितं सर्वाङ्ग
 
टिप्प० - गं
 
[^1 भ]F. अतीवसूक्ष्मे ।
[^2]F. क्षौम ( कौशेय) पट एव पल्लवः नवकिसलयः । अथवा क्षौमपट्टस्य
प पल्लवो विस्तारः 'पल्लवो बिविस्तरे पिषिङ्गे किसले विटपे वने' इति त्रिकाण्डशेषः । तेन । शिवपूजनापूर्व
वं सूर्याय अर्घ्यदानं तु ' यावशन्न दीयते चार्ग्यघ्यं भास्कराय महात्मने । तावन्न पूंपूजयेद्विष्णुं शङ्करं वा महे
श्वरीम्' ॥ इति ब्रह्मपुराणवचनात् ।
 
पाठा-
-
 
 
[^१]G. कोलाहलो.
[^२]G. भवन.
[^३]G. मुखरो.
[^४ निवर्तित ]G. निवर्तित
[^५]G. धौते वाससी.
[^६]G. आक्षालन.
[^७]G. विमल.
[^८]G. संपन्न.

[^९]G. उपचरित
[^१०]G. पूजनश्च.
[^११]G. निवर्तित,