कादम्बरी /659

कादम्बरी ।
 
[ कथायाम्-
पुनरिम [^१]ममृतकिरणरश्मिभिरनाश्यानचन्दनचर्चाभिरनवरत- धारागृहासारसे कै [^२]रनेकसंतानतु-
हिनकिरणनिकरतारकितता-
रहारार्पणैर्मणिदर्पणप्रणयनेन
 
मलयजजलाई र्दपद्मिनी पत्रास्तर-
णेन सरसबिस [^३]किसैसलयप्रस्तरैरकठोर [^४]मृणालतल्पकल्पनै- [^५]नयोगविकसित कमलकुमुदकुवलयशयनी-
यैश्च दग्ध [^६]शेष मुज्ज्वलचिता ज्वालामालिनि विभावसौ देवस्य कण्ठलग्ना निर्वापया- म्यात्मानम्'
इत्य [^७]भिधानैव कृताव [^८]धारणानुबन्धां मदुद- लेखामवं मव [^९]क्षिप्योप [^१०]सृत्य महाश्वेतां कण्ठे गृहीत्वा
निर्विकार- वदनैव पुनस्तामवादीत् -
 
६२६
 
पुनरिमममृत
हिनकिरण
 
'प्रियसखि, तवास्ति की दृश्यपि प्रत्याशा ययानुरागपरवशा पुनः समागमाकाङ्क्षिणी क्षणे

क्षणे [^११]मरणाभ्यधिकामिनि दुःखान्यनुभवन्ती जीवितमलज्जाकर- मननुशोच्यमनुपहसनीयमवाच्यं
धारयसि । मम पुनः सर्वतो हता- शायाः सापि नास्ति । तदामन्त्रये प्रियंयसखी [^१२]पुनर्जन्मा-

 
[ टि ]-- दीप्ताश्चितायाश्चितेर्ज्वाला अर्चिषस्ताभिर्मालत इत्येवंशीलः स तथा तस्मिन्नेववंभूते विभावसावनौ देवस्य
राज्ञः । 'देवः सुरे वने राज्ञि देवमाख्यातमिन्द्रियम्' इति यादवप्रकाशः । कण्ठे निगरणे लग्नासक्ता
निर्वापयामि शीतलीकरोमि । एतेन वहिह्नितप्तेर्विरहजनि- ततापस्याधिक्यमसूचि तम्। एतैः कैरित्यपेक्षायामाह-
अमृतेत्यादि । अमृतकिरणश्चन्द्रस्तस्य रश्मिभिः किरणैरनाश्यानमशुष्कं यच्चन्दनं मलयजं तस्य चर्चाभिः
समालम्भनैरनवरतं निरन्तरं धारागृहाणा- मासारो वेगवदृष्टिस्तेन सेकैः सेचनैरनेकसंताना अनेकपरंपरा ते

तुहिन [^1]किरणस्य चन्द्रमसः किरणास्तेषां निकरः समूहस्तेन तारकिताः संजाततारका ये तारा उज्जवला हारा
मुक्ताकलापास्ते-
षामर्पणैर्न्यसनैर्मणिदर्पणानां रत्नादर्शानां प्रणयनेन ग्रहणेन । अत्य- न्तशीतलत्वात्तेषा मिति
भावः । मलयजजलेन चन्दनपानी येनार्द्राणि स्विन्नानि यानि पद्मिनी कमलिनी तस्याः पत्राणि दलानि तेषा-
मास्त- रणेन प्रस्तरणेन सरसानि रसोपेतानि बिसकिसलयानि तन्तुलप- ल्लवास्तेषां प्रस्तरैरार स्तरैरकठोराणि मृदूनि
यानि मृणालानि तैः सह तल्पकल्पनयोगो विद्यते येषां तानि विकसितानि यानि कमलकुमु-
दकुवलयानि
तेषां शयनीयैश्च । अन्वयस्तु प्रागेवोक्तः । इति पूर्वप्र- तिपादितमभिदधाना ब्रुवाणा एव कृतो [^2]विहितोऽवधा-
रणे देहपरित्यागेऽनुबन्धो निश्चयो यया सैवंविधां मदलेखामवक्षिप्य दूरी- कृत्य महाश्वेतामुपसृत्य समीपे गत्वा
कण्ठे निगरणे गृहीत्वा । कण्ठाश्लेषं विधायेत्यर्थः । निर्विकारवदना एव शुग्जनितविकृति- वर्जितानना एव पुनस्तां
महाश्वेतामवादीदवोचत् ।
 

 
हे प्रियसखि महाश्वेते, तव भवत्याः कीदृश्यप्यनिर्दिष्टनाम्न्यपि प्रत्याशा लिप्सा वर्तते यया प्रत्याशयानु
रागपरवशानुरख्याधीना पुनर्द्वितीयवारं पुण्डरीकस्य समागमस्तस्याकाङ्क्षिणी तद्वाञ्छा- विधायिनी क्षणे क्षणे
भ मरणेभ्योऽधिकानि दुःखानि कृच्छ्राण्येवमनु- भवन्त्यनुभव विषयी कुर्वन्ती । अलज्जा करमत्रपोत्पादकमननुशोच्यम-
विमर्- मविमर्श्यमनुपहसनीयं परेषामनुपहसनार्हम वाच्यमवचनीयमेवंविधं जीवितं धारयसि दधासि । मम पुनः सर्व-
तोऽभितो हता ध्वस्ताशा वाञ्छा यस्याः सैवंविधायाः सापि प्रत्याशापि नास्ति । तत्तस्माद्धेतोरहं पुनर्जन्मान्तरे
 
टिप्प० -
 
[^1]F. किरणकिरणेति ग्राम्यप्रियः पाठः । 'अनेक संतानतान- तुहिनकरकिरण ०' इत्यादिरधोधृतः
पाठः । अनेके संतानानाम् (विस्तृतीनाम्) तानाः ( विस्ताराः ) येषां तथाभूता ये तुहिनकर
( चन्द्र )
किरणा:, असेग्रे टीकायाम् ।
[^2]F. ' विधारणानुबन्धाम्' इत्युचितः पाठः । कृतो विधारणे देहपरित्यागे इत्या-
दिस्तस्यार्थ: स्यात् ।
 
पाठा -
 
[^१]G. इयम्.
[^२]G. अनेकसंतान तुहिनकरकिरण; अनन्तसंतानतुहिनकर-किरण .
[^३]G. किसलयैः स्रस्तरैः; किसल-
यस्त्रस्तरैः . .
[^४]G. मृणालिनी.
[^५]G. उद्विकास कमलकुमुदकुवलय; विकसितकुमुदकुवलय.
[^६]G. उज्ज्वलितचितानले ज्वालामा-
लिनि.
[^७]G. अभिदधाना कृतसमरणानुबन्धा.
[^८]G. विदारण.
[^९]G. अवच्छिद्य.
[^१०]G. अपसृत्य च.

[^११]G. मरणादधिकानि.
[^१२]G. पुनर्जन्मान्तरे.
 
११ मरणादधिकानि,